Հնդկաստանը խառնում է Քաշմիրի կոնֆլիկտի խաղաքարտերը. ի՞նչ է պետք իմանալ
Քաշմիրի հակամարտության հիմնական կետերի համառոտ ակնարկը:
Քաշմիրի հակամարտությունը երկարաժամկետ քաղաքական կոնֆլիկտ է Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև, որտեղ Չինաստանը նույնպես չնչին ներգրավում ունի: Այն տարածքային և քաղաքական խնդիր է Քաշմիրի շրջանի շուրջ, որը գտնվում է Հնդկական թերակղզու հյուսիսում՝ Հնդկաստան-Պակիստան սահմանին։ Հակամարտությունը սկիզբ է առել 1947թ․՝ բրիտանական Հնդկաստանի մասնատմամբ։ Քաշմիրի կոնֆլիկտը էթնո-քաղաքական, մշակութային և կրոնական չափումներ ունի՝ կապված Քաշմիրի և Ջամու շրջաններում հինդուիստ ու մահմեդական բնակչության ներկայության հետ․ այն Հնդկաստանի միակ տարածքն է, որտեղ մահմեդականները թվային գերակշռություն ունեն։
Radar Armenia-ն ներկայացնում է Քաշմիրի հակամարտության հիմնական կետերի համառոտ ակնարկը:
Բրիտանական Հնդկաստանի բաժանումը
Երբ 1947թ․ բրիտանական Հնդկաստանը անկախություն ձեռք բերեց Միացյալ Թագավորությունից, այն բաժանվեց երկու առանձին միավորների՝ Հնդկաստանի և Պակիստանի: Քաշմիրի իշխանապետությանը տրվել էր երկու երկրներից որևէ մեկին միանալու տարբերակը: Ջամուի և Քաշմիրի շրջանը բնակեցված էր հիմնականում մահմեդական քաշմիրցիներով, սակայն նրա կառավարիչը որոշեց միանալ Հնդկաստանին, ինչը հանգեցրեց լարվածության Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև։
Առաջին հնդկա-պակիստանյան պատերազմը (1947-1948)
Հնդկաստանի և Պակիստանի միջև առաջին պատերազմը տեղի ունեցավ Քաշմիրի հակամարտության շուրջ: ՄԱԿ-ը 1948-ին միջնորդեց հրադադար կնքել՝ հաստատելով վերահսկման գիծ, որը բաժանեց տարածաշրջանը մասերի, որոնք կառավարվում էին Հնդկաստանի և Պակիստանի կողմից:
Շարունակվող հակամարտություն
Երկրորդ պատերազմը բռնկվեց 1965թ., երբ Պակիստանը հատուկ գործողությամբ ցանկանում էր ապստամբություն հրահրել Հնդկաստանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքում։ Երրորդը՝ 1971թ., որն ավարտվեց Պակիստանի մի հատվածի մասնատմամբ և այդ տարածքի վրա Բանգլադեշ պետության ստեղծմամբ։ Քաշմիրի հակամարտությունը հանգեցրել է բազմաթիվ միկրոպատերազմների, բազմաթիվ բախումների և տարածաշրջանում շարունակվող բռնությունների: Ե՛վ Հնդկաստանը, և՛ Պակիստանը հավակնում են տիրել Քաշմիրին ամբողջությամբ, բայց վերահսկում են դրա՝ միայն մի մասը: Վերահսկողության գիծը առանձնացնում է յուրաքանչյուր երկրի կողմից կառավարվող տարածքները:
Ինքնավարություն և հատուկ կարգավիճակ
Հնդկաստանի կողմից կառավարվող Քաշմիրի մասը, որը հայտնի է որպես Ջամմու և Քաշմիր, ի սկզբանե, Հնդկաստանի սահմանադրության 370-րդ հոդվածի համաձայն, ուներ հատուկ ինքնավարություն: Սակայն, 2019 թվականի օգոստոսին Հնդկաստանի կառավարությունը չեղյալ հայտարարեց 370-րդ հոդվածը՝ չեղյալ համարելով Ջամմուի և Քաշմիրի հատուկ կարգավիճակը։ Այս քայլը մեծացրեց լարվածությունը տարածաշրջանում: Այսօր արդեն Հնդկաստանի գերագույն դատարանը օրինական ճանաչեց կառավարության՝ 2019թ. որոշումը, և այնտեղ, որպես միացյալ Հնդկաստանի լիիրավ մաս, եկող տարի ընտրություններ կանցկացվեն։
Պակիստանը խստորեն դատապարտել էր 2019թ․ օգոստոսին Հնդկաստանի սահմանադրության 370-րդ հոդվածի չեղարկումը, որը վերացրել էր Ջամմու և Քաշմիր նահանգին տրված հատուկ ինքնավարությունը: Նշենք, որ Պակիստանը կոնֆլիկտը համարում է միջազգային և պահանջում հանրաքվե անցկացնել, քանի որ Քաշմիրի հովտի բնակչության մեծամասնությունը մահմեդական է։ Ի հակառակ, Հնդկաստանն այն համարում է երկու երկրների ներքին գործ, չի ճանաչում հանրաքվեի իրավունքը և մերժում է այդ կոնֆլիկտը կապել այլ կոնֆլիկտների հետ։
Աղբյուր՝ radar.am
Նմանատիպ Լուրեր
Ռուսաստանի դիրքորոշման լույսն ու ստվերը. եվրադիտորդների երկակի նշանակությունը
Ռուսաստանի դիրքորոշումն այդ առնչությամբ հայտնի է, այն առաքելության տեղակայումից ի վեր բարձրաձայնվել է մի քանի անգամ: Սակայն արդյո՞ք արժե վստահաբար պնդել, որ այն, ինչ բարձրաձայնվում է, արտացոլում է ամբողջական եւ խորքային մոտեցումը: Թե՞ «ժանրի կանոնի» համաձայն դժգոհելով այդ տեղակայումից, իրական քաղաքականության խորքային ռեժիմում Ռուսաստանը այդքան էլ դեմ չէ, որ Եվրամիությունն այդ կերպ հայտնվի Ադրբեջանին զսպելու հարցում պատասխանատվության տակ, ինչը Մոսկվան կարող է դիտարկել Կովկասում իր հանդեպ երկրորդ ճակատի հրահրման կանխարգելիչ գործոն:
Պուտինի ակնարկը եւ Բլինքենի զանգը
Հայտնի է դարձել, որ կայացել է պետքարտուղար Բլինքենի եւ Թուրքիայի արտգործնախարար Ֆիդանի հեռախոսազրույցը: Ֆիդանը, ինչպես թուրքական լրատվամիջոցներն են փոխանցում, Բլինքենին առաջարկել է օգտագործել Իսրայելի նկատմամբ ազդեցությունը, հասնել կրակի դադարեցման, որից հետո Իսրայելը պետք է նստի բանակցությունների սեղանի շուրջ «երկու պետություն սկզբունքով հարցը կարգավորելու համար»:
Ինչո՞ւ էր Թուրքիայի արտգործնախարարը մեկնել Բաքու»
Ինչպե՞ս է Թուրքիան պատկերացնում հայ-ադրբեջանական, հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը:
Արևմուտքը հայտարարում է, որ Եվրոպայի սահմաններն ավարտվում են Հայաստանում․ միջազգայնագետ
Եթե մինչև վերջերս ժողովրդավարությունը և Եվրոպան ավարտվում էին Վրաստանում, ապա հիմա, Վրաստանին թեկնածուի կարգավիճակ շնորհելով, Արևմուտքը հայտարարում է, որ Եվրոպան ավարտվում է Հայաստանում։
Կանադայի հայտարարությունը չպետք է անարձագանք թողել. Շահան Գանտահարյան
Կանադան ողջունում է երկու ադրբեջանցի և 32 հայ զինծառայողների ազատ արձակումը և դրական է գնահատում այն աջակցությունը, որ երկրները ցուցաբերել են միմյանց նկատմամբ միջազգային ատյաններում։
Ինչպես եղավ, որ Ադրբեջանը համաձայնեց վերադարձնել գերիների. ինչ սպասել առաջիկայում
ՀՀ-ն պետք է որևէ կերպ տուրք չտա Ռուսաստանի որևէ քաղաքական, տնտեսական, ռազմական շանտաժին, որովհետև դրա կործանարար հետևանքները կարող են մեզ համար անդառնալի լինել: Միաժամանակ խաղաղության գնալուն զուգահեռ պետք է ամրապնդվի ռազմական ներուժը, քանի որ Ադրբեջանի հռետորաբանության թուլացումը նաև պայմանավորված է նրանով, որ վերջինս ուշադիր հետևում է ՀՀ ԶՈՒ-ի պոտենցիալի վերականգնմանը և ընդլայնմանը:
