ՀԱՅԱԶԴ կայք
ՀԱՅԱԶԴ կայք
Հայությունը՝ Երիտթուրքերի ցույցերում
Հայությունը՝ Երիտթուրքերի ցույցերում
1908 թվականի Երիտթուրքական հեղափոխության օրերին արևմտահայությունը մասնակցում էր բազմահազարանոց ցույցերին «ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն» կարգախոսներով:

Դեկտեմբեր 20, 2023 - 18:22

1919-1920 թթ. Բաթում-Երևան «Կյանքի երկաթգիծը»
1919-1920 թթ. Բաթում-Երևան «Կյանքի երկաթգիծը»
«Ազատության պաշտպան» զրահագնացքի բրիտանական զինվորական անձնակազմը, Երևան, 1920 թ.

Դեկտեմբեր 18, 2023 - 11:01

Թուրքիայի դաշնակից ԱՄՆ-ն տապալում է Արևմտյան Հայաստանի վերադարձի ծրագիրը
Թուրքիայի դաշնակից ԱՄՆ-ն տապալում է Արևմտյան Հայաստանի վերադարձի ծրագիրը
Եվրոպական մեծ տերությունները և Թուրքիայի դաշնակից ԱՄՆ-ն տապալում են Արևմտյան Հայաստանի վերադարձի ծրագիրը։ ԱՄՆ-ի ու Թուրքիայի հարաբերություններում կային որոշակի կնճիռներ։ Այդ համատեքստում 2021-ին ԱՄՆ-ն ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը, թեև գործնականում մեծ հաշվով դա ոչինչ չի տալիս Հայկական հարցին։

Դեկտեմբեր 18, 2023 - 10:51

Հայ-ադրբեջանական կոնֆերանս․ Բաքու, 1919-ի դեկտեմբերի 14
Հայ-ադրբեջանական կոնֆերանս․ Բաքու, 1919-ի դեկտեմբերի 14
Ադրբեջանի կողմից հայ-ադրբեջանական կոնֆերանսին կմասնակցեն Ֆաթալի Խան Խոյսկին, Մամեդ Հասան Հաջինսկին և Մամեդ Ռզա Վեքիլովը։

Դեկտեմբեր 15, 2023 - 17:28

Հայերը, Թուրքիան, Ռուսաստանը եւ Արեւմուտքը. հայացք 1891 թվականից
Հայերը, Թուրքիան, Ռուսաստանը եւ Արեւմուտքը. հայացք 1891 թվականից
Ներկայացնում ենք 1891 թվականի ապրիլին ամերիկյան The Atlantic Monthly ամսագրում հրապարակված Սեմյուել Գրին Ուիլեր Բենջամինի The Armenians and the Porte հոդվածի հայերեն թարգմանությունը:

Դեկտեմբեր 15, 2023 - 15:51

Ալեքսանդր Սոլժենիցինի նոբելյան պատմությունը
Ալեքսանդր Սոլժենիցինի նոբելյան պատմությունը
Խորհրդային Միությունում Սոլժենիցինին Նոբելյան մրցանակ շնորհելը ռումբի պայթյունի էֆեկտ ունեցավ։ Շատերն անկեղծորեն ուրախացան ռուս վառ և ազնիվ գրողի համաշխարհային ճանաչման համար: Սակայն իշխանությունները և պաշտոնական գրական հանրությունը թշնամաբար են ընդունել Շվեդիայի ակադեմիայի որոշումը։ ԽՄԿԿ Կենտկոմը Նոբելյան մրցանակակրին վարկաբեկելու մի ամբողջ ծրագիր էր մշակել։

Դեկտեմբեր 13, 2023 - 10:36

Հայաստանի մանկատները 1922 թվականին
Հայաստանի մանկատները 1922 թվականին
Լուսանկարում՝ Ալեքսանդրապոլի որբանոցներից, աղբյուրը՝ Հայոց ցեղասպանության ինստիտուտ-թանգարան

Դեկտեմբեր 12, 2023 - 13:19

Բելովեժյան թավուտ՝ ԽՍՀՄ-ի վերջը. 8 դեկտեմբեր, 1991 թ.
Բելովեժյան թավուտ՝ ԽՍՀՄ-ի վերջը. 8 դեկտեմբեր, 1991 թ.
1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին, Բելառուսի Բելովեժյան թավուտում ստորագրվեց համաձայնագիր, որով Խորհրդային Միությունը, որպես միջազգային իրավունքի սուբյեկտ և աշխարհաքաղաքական իրողություն, դադարեցրեց իր գոյությունը:

Դեկտեմբեր 11, 2023 - 15:33

Խորհրդային Հայաստանի բնակչության և բնակավայրերի թիվը 1922-ին
Խորհրդային Հայաստանի բնակչության և բնակավայրերի թիվը 1922-ին
1922 թվականին Խորհրդային Հայաստանում եղել է 1101 բնակավայր և ազգաբնակչութեան թիւը կազմել է 781.011:

Դեկտեմբեր 11, 2023 - 10:23

Բաքու- Գյումրի օդանավի կործանումը 1988-ի դեկտեմբերի 11-ին․ ինչպե՞ս է դա եղել
Բաքու- Գյումրի օդանավի կործանումը 1988-ի դեկտեմբերի 11-ին․ ինչպե՞ս է դա եղել
Հայաստանի տարածքում սա արձանագրված ամենախոշոր օդային աղետն է, որի մասին Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս հավանաբար քչերն են տեղյակ:

Դեկտեմբեր 11, 2023 - 10:01

Երկրագործությունը որպես ուղիղ ճանապարհ
Երկրագործությունը որպես ուղիղ ճանապարհ
«Երկրագործությունը որպես ուղիղ ճանապարհ» աշխատությունը երիտասարդության ամենից սիրելի գիրքն էր: «Հայրերն այն կարդացել են իրենց որդիներին և պատվիրել հետևել այդ գրքի՝ քարոզած գաղափարներին…»,- հիշում է Արփիար Արփիարյանը:

Դեկտեմբեր 10, 2023 - 20:35

Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցիչները արտերկրում․ 1920 թվականի դեկտեմբեր
Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցիչները արտերկրում․ 1920 թվականի դեկտեմբեր
1920 թ. դեկտեմբերի դրությամբ Հայաստանի Հանրապետության (1918-1920/21 թթ.) առաջին դիվանագիտական ներկայացուցիչներ են եղել հետևյալ մարդիկ.

Դեկտեմբեր 9, 2023 - 13:18

Պետական լեզւի մասին դեկրետ․ 1920 թ․ դեկտեմբերի 9
Պետական լեզւի մասին դեկրետ․ 1920 թ․ դեկտեմբերի 9
Հանրապետութեան սահմաններում պետական լեզուն ճանաչւում է հայերէնը։ Իսկ մուսուլմանաբնակ վայրերում հայերէինին կից նաեւ թուրքերէնը։

Դեկտեմբեր 9, 2023 - 12:54

Րաֆֆի Հովհաննիսյանի 21 հարցերը Ռոբերտ Քոչարյանին. 2005 թ. դեկտեմբերի 9
Րաֆֆի Հովհաննիսյանի 21 հարցերը Ռոբերտ Քոչարյանին. 2005 թ. դեկտեմբերի 9
Հայաստանի նախկին արտգործնախարար, «Ժառանգություն» կուսակցության նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը 2005 թվականի դեկտեմբերի 9-ին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանին հասցեագրած «Հանրային Հաշվետվության Քաղաքացիական Պահանջագրով» 21 հարց էր ուղղել:

Դեկտեմբեր 9, 2023 - 12:45

Կապանի շրջակայքի մեկ տասնյակ ադրբեջանական գյուղերի առումը. 1992-ի դեկտեմբեր
Կապանի շրջակայքի մեկ տասնյակ ադրբեջանական գյուղերի առումը. 1992-ի դեկտեմբեր
Հայաստանի ղեկավարության հարաբերությունները միջազգային ասպարեզում էապես նպաստում էին, որ պատերազմում Երևանը հաղթանակների հույս ունենա: Վազգեն Մանուկյանը պնդում է, որ սկզբնական շրջանում Տեր-Պետրոսյանը կողմնակից չէր տարածքներ վերցնելուն և դժկամությամբ է ընդունել Կապանի մերձակա ադրբեջանական գյուղերի օպերացիան: Մյուս կողմից, սակայն, Մանուկյանը նշում է. ՙՏեր-Պետրոսյանի հարաբերությունները Ելցինի, արեւմտյան պետությունների ղեկավարների հետ էապես նպաստում էին, որ մենք առանց հարվածներ ստանալու կարողանանք առաջ գնալ՚:

Դեկտեմբեր 9, 2023 - 12:21

«Իմ ականջներում փլատակների տակ մնացածների ճիչն է». 7 դեկտեմբեր, 1988 թ.
«Իմ ականջներում փլատակների տակ մնացածների ճիչն է». 7 դեկտեմբեր, 1988 թ.
Երկրաշարժի էպիկենտրոնը Շիրակամուտ գյուղն էր: Ռուզվելտ Պապիկյանն այդ օրը կորցրել է երեք երեխաներից երկուսին` 15-ամյա Հովհաննեսին եւ 12-ամյա Վարսիկին, ինչպես նաև եղբորն ու այլ բարեկամներին: Արհավիրքի օրը գյուղի դպրոցում` փլատակների տակ, զոհվեց 111 աշակերտ: Պապիկյանը ամեն օր է հիշում երկրաշարժը: ՙԻմ ականջներում փլատակների տակ մնացածների ճիչն է՚,- սրտի ցավով պատմում է նա: ՙԵրկրաշարժը Շիրակամուտում խլեց 411 մարդու կյանք, զոհերի մեծ մասը դպրոցում էր եւ կարի ֆաբրիկայում: Դպրոցում զոհվեցին հիմնականում երեխաներ, կարի ֆաբրիկայում` հիմնականում կանայք՚:

Դեկտեմբեր 7, 2023 - 15:06

Գյումրի/Կումայրի/Լենինական/Ալեքսանդրապոլ քաղաքի բնակչությունը 1831-1931 թթ. և խորհրդային շրջանում
Գյումրի/Կումայրի/Լենինական/Ալեքսանդրապոլ քաղաքի բնակչությունը 1831-1931 թթ. և խորհրդային շրջանում
1873-ից մինչև 1922 թվականը Ալեքսանդրապոլը եղել է Հայաստանի ամենամեծ բնակավայրը: Ավելին, եթե նշյալ ժամանակահատվածում Երևանի բնակչության զգալի տոկոսը կազմել են մուսուլմանները, ապա Գյումրիում բնակչության ճնշող մեծամասնությունը կազմել են հայ լուսավորչականներն ու կաթոլիկները:

Դեկտեմբեր 7, 2023 - 12:48

Սպիտակ, Գյումրի. 88-ի դեկտեմբերը Վրաստանի առաջնորդ Ջումբեր Պատիաշվիլու հիշողության մեջ
Սպիտակ, Գյումրի. 88-ի դեկտեմբերը Վրաստանի առաջնորդ Ջումբեր Պատիաշվիլու հիշողության մեջ
Խորհրդային Վրաստանի նախկին առաջնորդներից Ջումբեր Պատիաշվիլիի հետ հանդիպեցինք Թբիլիսիում՝ Վրաստանի մայրաքաղաքի Վակե շրջանի իր բնակարանում: Նա Խորհրդային Վրաստանը ղեկավարել է 1985-1989 թվականներին: 1988-ի դեկտեմբերի 7-ին, երբ երկրաշարժը ցնցեց Հայաստանը` ավերելով երկրի տարածքի մոտ մեկ երրորդը, առաջիններից մեկը, ով շտապեց Սպիտակ և փորձեց օգնել աղետյալներին, Պատիաշվիլին էր:

Դեկտեմբեր 7, 2023 - 12:12

Թուրքերը դատարկում են Հայաստանը Բրեստ-Լիտովսկի սահմաններում
Թուրքերը դատարկում են Հայաստանը Բրեստ-Լիտովսկի սահմաններում
Թուրքերը դատարկում են Հայաստանը Բրեստ-Լիտովսկի սահմաններում. 6 դեկտեմբերի, 1918թ

Դեկտեմբեր 7, 2023 - 11:40

Մանուկի մը պես կու լայի․ Վիլյամ Սարոյան և Չարլի Չապլին
Մանուկի մը պես կու լայի․ Վիլյամ Սարոյան և Չարլի Չապլին
Սարոյանի սերը դեպի դրամատուրգիա, ինչ խոսք, գալիս է Չարլի Չապլինից։ Մինչև նրան հանդիպելը՝ Սարոյանը գրում էր արձակ գործեր։ 1930-ականների վերջին Սարոյանը գրեց իր առաջին թատերգությունները, որոնք հաստատեցին նրա տեղը ամերիկյան դրամատուգիայում։ Երկար տարիներ, մինչև Չապլինի մահը, շարունակվել է նրանց բարեկամությունը։ Սարոյանը հաճախ էր Չապլինին պատմում իր երկրի, իր ժողովրդի մասին, վերջինս ցանկություն էր հայտնել լինել այնտեղ, էլ ավելի մոտիկից ծանոթանալ հինավուրց այս երկրի և նրա մարդկանց հետ։ Սարոյանը խոստացել էր նրան տանել իր երկիրը։

Դեկտեմբեր 5, 2023 - 15:44

Հայաստանի առաջին վարչապետ Քաջազնունու գնդակահարության որոշումը. 5 դեկտեմբեր, 1937 թ.
Հայաստանի առաջին վարչապետ Քաջազնունու գնդակահարության որոշումը. 5 դեկտեմբեր, 1937 թ.
Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու գնդակահարության որոշումը, որն այդպես էլ չիրագործվեց «մեղադրյալի» հանկարծամահ լինելու պատճառով։

Դեկտեմբեր 5, 2023 - 14:55

Ադրբեջանում և Հայաստանում քաղաքացիների իրավունքները ամենակոպիտ կերպով խախտվում են. 5 դեկտեմբեր, 1988
Ադրբեջանում և Հայաստանում քաղաքացիների իրավունքները ամենակոպիտ կերպով խախտվում են. 5 դեկտեմբեր, 1988
ՍՄԿԿ ԿԿ և ՍՍՀՄ Մինստրների խորհրդի դեկտեմբերի 5-ի որոշումը Ադրբ. ՍՍՀ-ում և Հայկ. ՍՍՀ-ում քաղաքացիների սահմանադրական իրավունքների ամենակոպիտ խախտումների մասին:

Դեկտեմբեր 5, 2023 - 13:43

Բիշքեկից՝ Բուդապեշտ. Արցախյան բանակցությունները 1994-ի մայիս-դեկտեմբեր շրջանում
Բիշքեկից՝ Բուդապեշտ. Արցախյան բանակցությունները 1994-ի մայիս-դեկտեմբեր շրջանում
Հատված ԿԱՆԱՉ ու ՍԵՒ. ԱՐՑԱԽՅԱՆ ՕՐԱԳԻՐ գրքից

Դեկտեմբեր 4, 2023 - 18:47

Գեներալ Հարբորդը հորդորում էր Հայաստանի ղեկավարներին հաշտվել Թուրքիայի հետ
Գեներալ Հարբորդը հորդորում էր Հայաստանի ղեկավարներին հաշտվել Թուրքիայի հետ
ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի գծած ապագա Հայաստանի սահմաններն այդպես էլ միայն գծված մնացին թղթի վրա։ Հետագա տարիներին այդ երկիրը որակապես նոր մակարդակի բարձրացրեց իր հարաբերությունները Թուրքիայի հետ։

Դեկտեմբեր 4, 2023 - 12:04

Կենցաղի օգնականները․ 19-րդ դարի հայկական մամուլ
Կենցաղի օգնականները․ 19-րդ դարի հայկական մամուլ
19-րդ դարի ավարտ. խոշոր քայլերով զարգանում էր ճարտարագիտական միտքը, հատկապես արևմուտքում արտադրությունների մեջ ներգրավվում էին նոր տեխնոլոգիաներ: Գործարանների և ֆաբրիկաների թողունակությունը մեծանում էր, և դրան զուգահեռ փոխվում էր սպառման շուկաների աշխարհագրությունը: Այսօր առանձնացրել ենք կենցաղային սարքավորումների գովազդներն ու ծանուցումները, որոնցով լեցուն էր դարավերջի հայկական մամուլը:

Դեկտեմբեր 4, 2023 - 11:28

Ինչպես կառուցվեց Մատենադարանը. պատերազմ, արգելքներ, խիստ նկատողություն...
Ինչպես կառուցվեց Մատենադարանը. պատերազմ, արգելքներ, խիստ նկատողություն...
1959 թ. մարտի 3-ին է սկսել գործել Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարանի՝ ամբողջ աշխարհում ճանաչելի շենքը:

Դեկտեմբեր 3, 2023 - 20:28

Սիմոն Վրացյան. 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի երեկոն
Սիմոն Վրացյան. 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի երեկոն
1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի երեկոյան ժամը 5-ին Հայաստանի Հանրապետության վերջին վարչապետ Սիմոն Վրացյանը և նրա նախարարները փակում են իրենց գրասենյակների դռները և լքում կառավարության շենքը:

Դեկտեմբեր 3, 2023 - 13:51

Ալեքսանդրապոլի դաշնագիրը՝ հայկական տարբերակ. 2/3 դեկտեմբեր, 1920թ.
Ալեքսանդրապոլի դաշնագիրը՝ հայկական տարբերակ. 2/3 դեկտեմբեր, 1920թ.
Ալեքսանդրապոլի դաշնագիրը հայկական կողմից ստորագրել է Ալեքսանդր Խատիսյանը, քեմալականների կողմից՝ Քյազիմ Կարաբեքիրը

Դեկտեմբեր 3, 2023 - 13:49

Լենինի հեռագիրը Կասյանին
Լենինի հեռագիրը Կասյանին
Վ․ Ի․ Լենինի հեռագիրը Հայաստանի ռազմահեղափոխական կոմիտեի նապագահ ընկեր Կասյանին

Դեկտեմբեր 3, 2023 - 13:24

Հայաստանի մանդատի ստանձնումը բիզնեսի տեսանկյունից շահավետ չէր
Հայաստանի մանդատի ստանձնումը բիզնեսի տեսանկյունից շահավետ չէր
Պարբերաբար հայանպաստ կոչերով հանդես եկող Միացյալ նահանգները գործնականում ոչինչ չարեց «Հայկական հարցի» լուծման համար։ Այդ քաղաքականությունը դրսևորվեց մասնավորապես Հայաստանի մանդատը ստանձնելու հարցում։ Սենատը նախագահին թույլ չտվեց վերցնել այն, քանի որ դա ձեռնտու և շահավետ չէր ԱՄՆ-ի համար։

Դեկտեմբեր 2, 2023 - 19:00

Բոլշևիկյան կարմիր բանակը Երևանի Սուրբ Նիկոլայի մայր տաճարի մոտ. 1920 թ. դեկտեմբերի 2
Բոլշևիկյան կարմիր բանակը Երևանի Սուրբ Նիկոլայի մայր տաճարի մոտ. 1920 թ. դեկտեմբերի 2
Բոլշևիկյան կարմիր բանակը Երևանի Սուրբ Նիկոլայի մայր տաճարի մոտ 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ին։

Դեկտեմբեր 2, 2023 - 16:08

Խորհրդային Հայաստանի տարածքը՝ ըստ 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի հայ-ռուսական համաձայնագրի
Խորհրդային Հայաստանի տարածքը՝ ըստ 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի հայ-ռուսական համաձայնագրի
Երևանում 1920 թ. դեկտեմբերի 2-ին Ռուսաստանի Սոցիա­լիստական Դաշնային Խորհրդային Հանրապետության (ՌՍԴԽՀ) լիազոր ներկայացուցչության և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության միջև ստորագրված համաձայնագրով դադարեց գոյություն ունենալ Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը, Հայաստանը հայտարարվեց «անկախ Սոցիալիստական Խորհր­դային Հանրապետություն»:

Դեկտեմբեր 2, 2023 - 14:34

Ռոբերտ Քոչարյանն է միայն օգտվել 1989թ. դեկտեմբերի 1-ի պատմական համարվող որոշումից
Ռոբերտ Քոչարյանն է միայն օգտվել 1989թ. դեկտեմբերի 1-ի պատմական համարվող որոշումից
1989թ. հուլիսին Ստեփանակերտում հիմնադրվում է ՙՄիացում՚ շարժումը, որը գլխավորում է Ռոբերտ Քոչարյանը: ՙՄիացումը՚ դիմում է Հայոց համազգային շարժման բաղկացուցիչ մաս ճանաչվելու խնդրանքով:

Դեկտեմբեր 1, 2023 - 17:44

Մարկուս Ավրելիուսն ասել է․․․
Մարկուս Ավրելիուսն ասել է․․․
Իմ պապից՝ Վերուսից, [ժառանգել եմ] բարի բնավորություն ու անվրդովություն։

Նոյեմբեր 30, 2023 - 21:24

Հայհեղկոմի հեռագիրը Լենինին․ 30 նոյեմբեր, 1920թ
Հայհեղկոմի հեռագիրը Լենինին․ 30 նոյեմբեր, 1920թ
Թող հայտնի լինի համաշխարհային հեղափոխության առաջնորդին, որ Դիլիջանի ու Քարվանսարայի շրջանների գյուղացիները, զայրացած դաշնակցական կառավարության հանցավոր քաղաքականությունից և երկրում խորացող անարխիայից, բարձրացրին ապստամբության դրոշը։

Նոյեմբեր 30, 2023 - 18:22

Հայաստանում իշխանությունը բոլշևիկներին հանձնելու ՀՅԴ Բյուրոյի որոշումը. 1920թ նոյեմբերի 30
Հայաստանում իշխանությունը բոլշևիկներին հանձնելու ՀՅԴ Բյուրոյի որոշումը. 1920թ նոյեմբերի 30
Ներկայացնում ենք հատված Հայրենիքի փրկության կոմիտեի ներքին գործերի վարիչ, Շիրակի նահանգապետ Կարո Սասունու գրքից, որը կրում է «Փետրուարեան ապստամբութիւնը, 1921» խորագիրը և լույս է տեսել Բեյրութում, 1970-ին: Սասունին պատմում է, թե ինչպես է ՀՅԴ-ն, այդ թվում Բյուրոյի որոշումով, իշխանությունը խաղաղ ճանապարհով փոխանցել բոլշևիկներին՝ Հայկեղկոմին։

Նոյեմբեր 30, 2023 - 16:37

Ի՞նչ էր անում Հեղինեն մինչ Տրոյական պատերազմը
Ի՞նչ էր անում Հեղինեն մինչ Տրոյական պատերազմը
Հին Հունաստանի ամենաչքնաղ կինը, համաշխարհային արվեստի ամենից ներշնչող կերպարներից մեկը՝ Հեղինեն, հայտնի է իր գեղեցկությամբ, կռվախնձորի պատմությամբ և նրանով, որ դառնում է հին աշխարհի ամենամեծ ու էպիկական պատերազմի՝ Տրոյական պատերազմի պատճառ։

Նոյեմբեր 29, 2023 - 22:15

 56 տարի առաջ այս օրը Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում բացվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրը
56 տարի առաջ այս օրը Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում բացվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրը
56 տարի առաջ այս օրը՝ 1967 թվականի նոյեմբերի 29-ին, Ծիծեռնակաբերդի բարձունքում հանդիսավոր արարողությամբ բացվեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիրը:

Նոյեմբեր 29, 2023 - 13:43

Գանձասարի հիմնումը․ Հովհաննես Մկրտչի գլուխն ու երեք տեսիլները
Գանձասարի հիմնումը․ Հովհաննես Մկրտչի գլուխն ու երեք տեսիլները
Գանձասարի վանական համալիրը հայ ճարտարապետության նշանավոր հուշարձան է, պատմական մի վայր, որտեղ տարբեր դարերում կարևոր իրադարձություններ են տեղի ունեցել։

Նոյեմբեր 28, 2023 - 19:28

Արցախեան օրագիր. դէպքերը Սումկայիթի եւ Կապանի մէջ
Արցախեան օրագիր. դէպքերը Սումկայիթի եւ Կապանի մէջ
ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆԻ ԿԱՆԱՉ ու ՍԵՒ. ԱՐՑԱԽԵԱՆ ՕՐԱԳԻՐ գիրքէն:

Նոյեմբեր 28, 2023 - 19:10

Կարաբեքիրը՝ Կարսից, հայ բոլշևիկները՝ Բաքվից, շարժվում են դեպի Երևան
Կարաբեքիրը՝ Կարսից, հայ բոլշևիկները՝ Բաքվից, շարժվում են դեպի Երևան
Երբ թուրքական բանակը մոտենում էր Ալեքսանդրապոլին, բոլշևիկյան կոմիտեն ընդառաջ գնաց կարմիր դրոշով: Բոլշևիկ ներկայացուցչի առաջին խոսքը եղել է. ՙՈղջույն թուրք ազատարար բանակին, որ գալիս է ազատելու մեզ դաշնակցականների դժոխքից՚:

Նոյեմբեր 28, 2023 - 16:08

Թուրքական ագրեսիան Հայաստանին ստիպում է հրաժարվել Սևրի դաշնագրից. 1920 թ. նոյեմբերի 27
Թուրքական ագրեսիան Հայաստանին ստիպում է հրաժարվել Սևրի դաշնագրից. 1920 թ. նոյեմբերի 27
1920 թվականի այս օրը՝ նոյեմբերի 27-ին, Հայաստանի Հանրապետությունը հրաժարվել է Սևրի պայմանագրից։ Ճիշտ է, դա եղել է ռազմական ագրեսիայի պայմաններում, բայց եղել է։

Նոյեմբեր 27, 2023 - 15:53

Միշտ մտածեցեք այդ մասին, բայց երբեք մի խոսեք
Միշտ մտածեցեք այդ մասին, բայց երբեք մի խոսեք
Զրույց Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետ, Նորին Սբ․ Օծություն, Տ․ Տ․  Վազգեն Առաջին կաթողիկոսի հետ։ Նոյեմբեր 23, 1990 թ 

Նոյեմբեր 27, 2023 - 15:16

ԱՄՆ-ն կարևորում էր Օսմանյան կայսրության հետ համեմատաբար լավ հարաբերություններ ունենալը
ԱՄՆ-ն կարևորում էր Օսմանյան կայսրության հետ համեմատաբար լավ հարաբերություններ ունենալը
Հայոց ցեղասպանության տարիներին Օսմանյան կայսրությունում ԱՄՆ դեսպան Հենրի Մորգենթաուն առաջարկում էր կազմակերպել շուրջ կես միլիոն հայերի արտագաղթը Միացյալ Նահանգներ։ Այդ երկրի համար, սակայն, կարևոր էր Օսմանյան կայսրության հետ համեմատաբար լավ հարաբերություններ ունենալը։

Նոյեմբեր 27, 2023 - 13:34

Լուսանկարչական սարքերից մինչև շքեղ ալբոմներ` 19-րդ դարի հայկական մամուլի գովազդներում
Լուսանկարչական սարքերից մինչև շքեղ ալբոմներ` 19-րդ դարի հայկական մամուլի գովազդներում
Լուսանկարչության համաշխարհային պատմությունը լեցուն է հայազգի բացառիկ վարպետների անուններով: Բոլորին թվելը տևական ժամանակ կպահանջի. պալատական լուսանկարիչներից մինչև աշխարհի տաբեր քաղաքներում հռչակավոր լուսնակարչատների հիմնադիրներ, ևս առավել  լուսանկարչության միջոցով  կենսաէներգիան, այսպես ասած, լուսանկարելու գյուտի հեղինակը՝ Սիմոն Կիրլյանը:

Նոյեմբեր 26, 2023 - 15:06

Ելիզավետպոլի նահանգ. կռվախնձոր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև
Ելիզավետպոլի նահանգ. կռվախնձոր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև
Ելիզավետպոլի նահանգը բաժանված էր հետևյալ 8 գավառների՝ Ելիզավետպոլ, Արեշ, Ջեբրայիլ, Ջևանշիր, Զանգեզուր, Ղազախ, Նուխի (կամ՝ Շաքի) և Շուշի: 1897թ. մարդահամարի տվյալներով, ամբողջ նահանգում բնակչության թիվը գրեթե 880 հազար էր, որից թաթարների թիվը 534 հազար էր, հայերինը՝ 292 հազար:

Նոյեմբեր 26, 2023 - 13:13

Մեր պատմական սխալը՝ համեստ ուժերով մեծ քաղաքական ծրագրեր իրականացնել. Սիմոն Վրացյան, 24 նոյեմբեր, 1920 թ.
Մեր պատմական սխալը՝ համեստ ուժերով մեծ քաղաքական ծրագրեր իրականացնել. Սիմոն Վրացյան, 24 նոյեմբեր, 1920 թ.
Մեր պատմական սխալը եղել է այն, որ մենք մեր չափավոր համեստ ուժերով կամեցել ենք մեծ քաղաքական ծրագրեր իրականացնել, որի հետևանքով և միշտ տուժել ենք և ջախջախվել բոլոր ճակատներում: Մեզ հարկավոր է մի շշմեցուցիչ հարված, որ մենք զգաստանանք և այդ հարվածը արդեն հասել է մեզ: Այժմ զգաստանալու ժամանակն է: Սակայն այդ զգաստացումն էլ չպետք է չափազանց ծայրահեղության հասնի, մի բան, որը դժբախտաբար մեր ժողովրդին հատուկ է:

Նոյեմբեր 25, 2023 - 11:57

Կոտորածները կիրառվում էին որպես հայերին հնազանդ պահելու միջոց և գործիք
Կոտորածները կիրառվում էին որպես հայերին հնազանդ պահելու միջոց և գործիք
Թուրքական դիվանագիտությունն ի սկզբանե փոխում է Հայկական հարցի էությունը՝ այն դարձնելով Արևմտյան Հայաստանում բարենորոգումներ անցկացնելու և ոչ թե հայ ժողովրդի ազատագրության խնդիր։

Նոյեմբեր 25, 2023 - 11:14

Ահարոնյանը իր՝ Թալեաթի, Էնվերի և Պոլսի մյուս հանդիպումների մասին․ 1918-ի նոյեմբերի 23, Երևան
Ահարոնյանը իր՝ Թալեաթի, Էնվերի և Պոլսի մյուս հանդիպումների մասին․ 1918-ի նոյեմբերի 23, Երևան
Հայաստանի պատվիրակության ժամանումը Պոլիս շշմեցուցիչ տպավորություն է գործում թե թուրք և թե հայ հասարակության վրա: Նրանց ժամանաման լուրը տպագրվում է թերթերում իբրև մի սենսացիոն նորություն, որը միանգամայն անսպասելի էր ամբողջ Պոլսի, ամբողջ Թուրքիայի համար:

Նոյեմբեր 23, 2023 - 13:14

Ինչպես էր Թումանյանը բանտից գաղտնի ուղարկել իր ձեռագրերը
Ինչպես էր Թումանյանը բանտից գաղտնի ուղարկել իր ձեռագրերը
Բանաստեղծի ձերբակալության մասին մի շատ հետաքրքիր հուշ ունի նրա դուստրը` Նվարդ Թումանյանը։

Նոյեմբեր 23, 2023 - 13:07

Վիլսոնի Իրավարար վճիռը․ նոյեմբեր 22, 1920
Վիլսոնի Իրավարար վճիռը․ նոյեմբեր 22, 1920
Հայաստանի Հանրապետության ղեկավարները, հատկապես աչքի առաջ ունենալով թուրք քեմալականների և ռուս բոլշևիկների վտանգը, ձգտում էին երկրի մանդատը հանձնել Միացյալ Նահանգներին, որը 1919-1920 թթ․ Հայաստանին անգնահատելի պարենային օգնություն է տրամադրել՝ հայ ժողովրդին ուղղակի փրկելով սովից։

Նոյեմբեր 23, 2023 - 12:45

Հայաստանը ստիպված ընդունեց քեմալականների զինադադարի ծանր պայմանները. 21 նոյեմբեր, 1920
Հայաստանը ստիպված ընդունեց քեմալականների զինադադարի ծանր պայմանները. 21 նոյեմբեր, 1920
Թուրքական կառավարության առաջարկած զինադադարը որոշ փոփոխություններով ընդունվեց մեր և թշնամու կողմից և ամսի 18-ին մտավ ուժի մեջ:

Նոյեմբեր 21, 2023 - 20:30

Սուրբ Ամենափրկիչ վանքի տպարանը առաջինն էր ողջ Միջին Արևելքում, հիմնադրվել է 1636 թվականին , սա առաջին տպագրական սարքավորումն է
Սուրբ Ամենափրկիչ վանքի տպարանը առաջինն էր ողջ Միջին Արևելքում, հիմնադրվել է 1636 թվականին , սա առաջին տպագրական սարքավորումն է
Սուրբ Ամենափրկիչ վանքի տպարանը առաջինն էր ողջ Միջին Արևելքում, հիմնադրվել է 1636 թվականին Խաչատուր Կեսարացու ջանքերով։

Նոյեմբեր 21, 2023 - 19:49

Էժան և կեղծ խաղաղությամբ լի մի աշխարհում, որտեղ խաբված էին ինքը և իր ժողովուրդը․ Վիլյամ Սարոյան և Զորավար Անդրանիկ
Էժան և կեղծ խաղաղությամբ լի մի աշխարհում, որտեղ խաբված էին ինքը և իր ժողովուրդը․ Վիլյամ Սարոյան և Զորավար Անդրանիկ
Ամերիկահայ գրող Վիլյամ Սարոյանը ամբողջ կյանքում հարզատ պահեց Զորավար Անդրանիկի հուշն ու խորհրդանիշը։ Փարիզում իր բնակության տարիներին նա հաճախ էր այցելում Անդրանիկի գերեզման ու հուշարձանը Պեր Լաշեզում։ Վերադարձին միշտ մի ծաղիկ կամ ինչ-որ իր էր վերցնում գերեզմանից որպես մասունք, որը փայփայում էր իր ամենանվիրական առարկաների կողքին։

Նոյեմբեր 21, 2023 - 17:35

Հայաստանը ստիպված ընդունեց քեմալականների զինադադարի ծանր պայմանները. 21 նոյեմբեր, 1920
Հայաստանը ստիպված ընդունեց քեմալականների զինադադարի ծանր պայմանները. 21 նոյեմբեր, 1920
Թուրքական կառավարության առաջարկած զինադադարը որոշ փոփոխություններով ընդունվեց մեր և թշնամու կողմից և ամսի 18-ին մտավ ուժի մեջ:

Նոյեմբեր 21, 2023 - 15:23

ԱՄՆ-ն Հայկական հարցի միջոցով ճնշում էր գործադրում Թուրքիայի վրա
ԱՄՆ-ն Հայկական հարցի միջոցով ճնշում էր գործադրում Թուրքիայի վրա
ԱՄՆ պետքարտուղարության փաստաթղթերում և գրություններում նշվում էր, որ պետք է օգտագործել Թուրքիայի համար ցավալի հիմնախնդիրները, այդ թվում՝ Հայկական հարցը։

Նոյեմբեր 20, 2023 - 14:57

Ռուսակա՞ն, թե՞ թուրքական կողմնորոշում. «Յառաջ»-ի խմբագրականը, նոյեմբեր 20, 1920թ
Ռուսակա՞ն, թե՞ թուրքական կողմնորոշում. «Յառաջ»-ի խմբագրականը, նոյեմբեր 20, 1920թ
Ներկայացնում ենք կառավարական «Յառաջ» օրաթերթի 1920թ. նոյեմբերի 20-ի խմբագրականը: ԱՆԻ կենտրոն

Նոյեմբեր 20, 2023 - 14:19

19-րդ դարի հայկական մամուլի  «տարօրինակ» ծանուցումները
19-րդ դարի հայկական մամուլի «տարօրինակ» ծանուցումները
21-րդ դարի հեռվից 19-րդ դարի մամուլի գովազդները հաճախ տարօրինակ են և զվարճալի: Անշուշտ ոչ թե բովանդակության, այլ ձևի, ներկայացման առումով:  

Նոյեմբեր 19, 2023 - 15:28

Օսմանյան կայսրությունում հայերը համարվում էին «հինգերորդ շարասյուն»
Օսմանյան կայսրությունում հայերը համարվում էին «հինգերորդ շարասյուն»
Առ այսօր թուրքական դիվանագիտությունը շրջանառում է առաջին աշխարհամարտի տարիներին հայերի դավաճանության տեսակետը՝ փորձելով ապացուցել այն թեզը, թե Օսմանյան կայսրությունում հայերը ռուսների հետ համագործակցող «հինգերորդ շարասյուն» էին։

Նոյեմբեր 19, 2023 - 10:22

Քեմալական շարժումը. Թուրքիան հիմնադրման ճանապարհին
Քեմալական շարժումը. Թուրքիան հիմնադրման ճանապարհին
1919-1920 թուականներուն Օսմանեան Կայսրութեան փլատակներու մէկ մասին վրայ ընթացքի մէջ էր քեմալական շարժումը, զոր կը ղեկավարէր ժամանակակից Թուրքիոյ հիմնադիր Մուսթաֆա Քեմալը (յետագային` Աթաթուրք): Քեմալը 29 տարեկանին մասնակցեր էր երիտթուրքերու 1908 թուականի յեղափոխութեան, իսկ անոնց իշխանութեան տարիներուն` զինուորական էր:

Նոյեմբեր 18, 2023 - 14:37

Ռուսները գնում են զիջումների՝ հայերի իրավունքների սահմանափակման հաշվին
Ռուսները գնում են զիջումների՝ հայերի իրավունքների սահմանափակման հաշվին
Սկսած 1912-ից՝ Հայկական հարցը վերարծարծվում է միջազգային դիվանագիտության կողմից։ Բարձրացվում է Բեռլինի համաժողովի 61-րդ հոդվածին միս ու արյուն տալու խնդիրը։ Մշակվում են նախագծեր։ Ծավալվում են քննարկումներ։

Նոյեմբեր 15, 2023 - 12:01

Խաչատուր Կարճիկյանի սպանությունը․ 14 նոյեմբեր, 1918
Խաչատուր Կարճիկյանի սպանությունը․ 14 նոյեմբեր, 1918
Կարճիկյանը սպանվել է 1918-ի նոյեմբերի 14-ին, իր կաբինետում՝ ՀՅԴ անդամ Եգոր Տեր Մինասյանի կրակոցից։

Նոյեմբեր 14, 2023 - 15:17

Հայաստանի և Քեմալական Թուրքիայի ռազմական ուժերը 1920-ի աշնանը. Ալեքսանդր Խատիսյան
Հայաստանի և Քեմալական Թուրքիայի ռազմական ուժերը 1920-ի աշնանը. Ալեքսանդր Խատիսյան
Պատերազմ Թուրքիայի հետ, բոլշևիկների հարձակումը և Հայաստանի Հանրապետության անկախության անկումը

Նոյեմբեր 14, 2023 - 14:58

Խաչատուր Կարճիկյանը կնոջ՝ Անահիտի և երեխաների՝ Զաբելի ու Հովհաննեսի հետ
Խաչատուր Կարճիկյանը կնոջ՝ Անահիտի և երեխաների՝ Զաբելի ու Հովհաննեսի հետ
Ոճիրն ունի զուտ քաղաքական բնույթ, անձնական և թշնամական ոչինչ չունի իր մեջ։ Կարճիկյանը զոհվեց իբրև քաղաքական և պետական գործիչ. զոհվեց…

Նոյեմբեր 13, 2023 - 14:20

1000+1 մանրուք 19-րդ դարի հայկական մամուլի վերջին էջերին
1000+1 մանրուք 19-րդ դարի հայկական մամուլի վերջին էջերին
Մանրմունր իրերի անհրաժեշտություն միշտ էլ զգացվել է: Յուրաքանչյուր նոր հարյուրամյանկ նոր հնարավորություններ է բացել կենցաղային 1000 ու մի խնդիրների լուծման համար: 19-րդ դարից՝ 2 –րդ արդյունաբերական հեղափոխությունից սկսած, այդ խնդիրների լուծումներն ավելացել են: 

Նոյեմբեր 13, 2023 - 11:42

Ամենայն հայոց կաթողիկոսի օգնության կոչը եվրոպական պետություններին. 12 նոյեմբեր, 1920 թ.
Ամենայն հայոց կաթողիկոսի օգնության կոչը եվրոպական պետություններին. 12 նոյեմբեր, 1920 թ.
ՎԵՀԱՓԱՌ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԷՈՐԳ Ե-Ի ԿՈՂՄԻՑ ԵՒՐՈՊԱԿԱՆ ՏԷՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԻ ՊԵՏԵՐԻՆ ՈՒՂԱՐԿՒԱԾ Է ՀԵՏԵՒԵԱԼ ՀԵՌԱԳԻՐԸ

Նոյեմբեր 12, 2023 - 15:59

Անդրկովկասյան կոմիսարիատի (1917թ նոյեմբերի 11 -1918թ ապրիլի 22 ) կազմը
Անդրկովկասյան կոմիսարիատի (1917թ նոյեմբերի 11 -1918թ ապրիլի 22 ) կազմը
Կենտրոնական Ռուսաստանում բոլշևիկների կողմից իշխանության զավթումից՝ 1917թ հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո, Թիֆլիսում տեղի ունեցավ անդրկովկասյան ղեկավարների բազմազգ համագումար, որն ստեղծեց գործադիր մարմին՝ Անդրկովկասյան Կոմիսարիատ:

Նոյեմբեր 11, 2023 - 15:44

Արևմտյան Հայաստանը ռազմավարական նշանակություն ուներ մեծ տերությունների համար
Արևմտյան Հայաստանը ռազմավարական նշանակություն ուներ մեծ տերությունների համար
Արևմտյան Հայաստանը մեծ տերությունների համար ստացել էր ռազմավարական նշանակություն։ Անգլիական դիվանագիտությունն անում էր ամեն ինչ, որ պահպանվեր Օսմանյան կայսրության տարածքային ամբողջականությունը։

Նոյեմբեր 10, 2023 - 21:08

«Ընդհանուր պետություն». հակամարտության կարգավորման սկզբունքների մասին. 10 նոյեմբերի, 1998 թ.
«Ընդհանուր պետություն». հակամարտության կարգավորման սկզբունքների մասին. 10 նոյեմբերի, 1998 թ.
Համաձայնագիր Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի մասին

Նոյեմբեր 10, 2023 - 14:53

Մայր Աթոռի ամենահին լուսանկարը. 1860 թ., լուսանկարիչ՝ Գաբրիել Խատիսյան
Մայր Աթոռի ամենահին լուսանկարը. 1860 թ., լուսանկարիչ՝ Գաբրիել Խատիսյան
Սբ. Էջմիածնի Մայր Տաճարի ամենահին լուսանկարը արվել է 1860 թվականին:

Նոյեմբեր 8, 2023 - 12:00

Թուրքերը հորինվածք էին համարում Հայկական հարցը
Թուրքերը հորինվածք էին համարում Հայկական հարցը
Գործնական հողի վրա Հայկական հարցը շահարկվում էր՝ դառնալով առևտրի նյութ թուրքական իշխանությունների ու եվրոպական տերությունների միջև։ Թուրքերը հորինվածք էին համարում Հայկական հարցը։

Նոյեմբեր 8, 2023 - 10:07

Ոչ ոք չի ուզում հիշել, որ 1920-ի նոյեմբերի 6-ին թուրքերը գրավել են Ալեքսանդրապոլ/Գյումրին
Ոչ ոք չի ուզում հիշել, որ 1920-ի նոյեմբերի 6-ին թուրքերը գրավել են Ալեքսանդրապոլ/Գյումրին
Գյումրիի զավթումը քեմալականների կողմից Կարսի անկման շարունակությունն էր։ Ինչպես Կարսում և ամբողջ մարզում, այնպես էլ Ալեքսանդրապոլում, հայ ժողովուրդը և նրա ղեկավարությունը՝ վարչապետ Համո Օհանջանյանի կառավարությունն ու ռազմական նախարար Ռուբեն Տեր-Մինասյանի հայկական բանակը, անկարող էին անգամ թույլ դիմադրություն ցույց տալ ներխուժող քեմալական զորքերին։ Դրոն էր միայն, որ կռվում էր Սուրմալու-Իգդիր ճակատում՝ փորձելով կանխել թուրքական զորքերի առաջխաղացումը։

Նոյեմբեր 7, 2023 - 15:43

Հայաստանի կառավարության հաղորդագրությունը Ալեքսանդրապոլի գրավման առիթով. 1920-ի նոյեմբերի 7
Հայաստանի կառավարության հաղորդագրությունը Ալեքսանդրապոլի գրավման առիթով. 1920-ի նոյեմբերի 7
Մի կողմից Ալէքսանդրապօլի ժողովրդին սպառնացող վտանգը և միւս կողմից մեր և Անգօրայի կառավարության կողմից փոխադարձաբարար արտահայտւած ցանկութիւնը՝ բանակցութիւններ սկսել հաշտութեան դաշն կապելու համար, մեր կառավարութիւնը նոյնպէս դիմեց Անգօրայի կառավարությանը հաշտութեան բանակցութիւնն սկսելու համար, որի տեղն ու ժամանակը կորոշւի մօտ օրերս:

Նոյեմբեր 7, 2023 - 15:30

Կարաբեքիրը գրավում է Ալեքսանդրապոլը, վերջնագիր ներկայացնում. նոյեմբերի 6, 1920թ
Կարաբեքիրը գրավում է Ալեքսանդրապոլը, վերջնագիր ներկայացնում. նոյեմբերի 6, 1920թ
1920թ. նոյեմբերի 11-ին Հայաստանի խորհրդարանը նրա նորընտիր ղեկավարի՝ Հովհաննես Քաջազնունու նախագահությամբ, հրավիրում է արտակարգ նիստ, որի ընթացքում ելույթ է ունենում վարչապետ Համո Օհանջանյանը:

Նոյեմբեր 7, 2023 - 14:51

19-րդ դարի հայկական մամուլի «կոշկավոր» գովազդները
19-րդ դարի հայկական մամուլի «կոշկավոր» գովազդները
19-ր դարի կեսերից արդեն շուկայում կային ռետինե կոշիկներ կամ լասթիքներ՝ ցեխոտ և թաց եղանակին կրելու համար:

Նոյեմբեր 5, 2023 - 14:16

Թուրքերը, հեռանալով Հայաստանից, ամեն ինչ կողոպտում և թալանում են. «Զանգ», 3 նոյեմբեր, 1918 թ.
Թուրքերը, հեռանալով Հայաստանից, ամեն ինչ կողոպտում և թալանում են. «Զանգ», 3 նոյեմբեր, 1918 թ.
Հաստատ աղբիւրներից տեղեկանում ենք, որ թուրքերը հեռանալով մեր տերիտորիայից, ամեն ինչ կողոպտում, թալանում ու հետները տանում են: Տանում են մեր ժողովրդի արիւն քրտինքով ձեռք բերած ցորենն ու ալիւրը, քշում, տանում են նրա տաւարն ու ոչխարը, թալանում են տան միջի կահ-կարասիքը. անգամ կողոպտում են տների դռներն ու պատուհանի փեղկերը…

Նոյեմբեր 5, 2023 - 12:18

Հայաստանի կառավարության դիմումը Անկարա. 3 նոյեմբեր, 1920 թ.
Հայաստանի կառավարության դիմումը Անկարա. 3 նոյեմբեր, 1920 թ.
Տաճիկ և հայ ժողովուրդների բազմադարյա հարևան լինելը, Տաճկաստանի և Հայաստանի հանրապետության սահմանների ընդհանրությունը անպայման պահանջում են այդ պետությունների միջև խաղաղ հարաբերություններ, որոնց համար հիմք պիտի ծառայեն փոխադարձ հարգանքը և յուրաքանչյուր երկրի կենսական շահերը:

Նոյեմբեր 5, 2023 - 12:02

Թուրք արտգործնախարար Ահմեդ Մուխթարը՝ Համո Օհանջանյանին. 2 նոյեմբեր, 1920 թ.
Թուրք արտգործնախարար Ահմեդ Մուխթարը՝ Համո Օհանջանյանին. 2 նոյեմբեր, 1920 թ.
Այժմ, երբ լիակատար հաղթությունը գալիս է պսակելու մեր արևելյան բանակի ջանքերը՝ Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովը ուզում է կրկնել հայ ժողովրդին արդեն առաջներում իր արած խաղաղության առաջարկը և նորից հավաստիացնելու, որ նա չի ձգտել անցյալում, ոչնչացնել Հայաստանը, խլել նրանից իր անկախությունը կամ որևէ կերպով վտանգել նրա իրավունքները, սակայն մենք կարծում ենք, որ պարտավոր ենք պահանջել Հայաստանի կառավարությունից, որ նա նույն կերպ վարվի մեզ հետ և դադարի Արևելքում Բրիտանական իմպերիալիզմի խոնարհ գործիքը լինելուց:

Նոյեմբեր 2, 2023 - 19:12

Ալեքսանդր Ճավճավաձեն՝ Հայկական մարզի (1828-1840) առաջին կառավարիչը
Ալեքսանդր Ճավճավաձեն՝ Հայկական մարզի (1828-1840) առաջին կառավարիչը
Հայկական մարզի (1828-1840) առաջին կառավարիչը եղել է վրացի իշխան Ալեքսանդր Ճավճավաձեն:

Նոյեմբեր 1, 2023 - 12:27

Սոլոլակի ապարանքները
Սոլոլակի ապարանքները
Սոլոլակի թաղամասը գտնւում է Վրաստանի մայրաքաղաք՝ Թբիլիսիում, ներկայիս քաղաքի համարեայ կենտրոնական մասում, Նարիկալա ամրոցի հիւսիս արևմուտքում ::

Հոկտեմբեր 31, 2023 - 17:55

Թուրք-ադրբեջանյան դաշինքը և դաշնագիրը. 1919 թ. հոկտեմբերի 29
Թուրք-ադրբեջանյան դաշինքը և դաշնագիրը. 1919 թ. հոկտեմբերի 29
Այդ դաշինքով պայմանագրվող կողմերը փոխադարձաբար երաշխավորում են երկու երկրների հողային անձեռնմխելիությունը, եթե մեկն ու մեկի երկրամասի ամբողջությանը սպառնալիք լինի, պարտավորվում են զենքով դիմադրել: Թուրք-ադրբեջանյան դաշնագիրն ուղղված է ոչ միայն հայերի ու վրացիների, այլև դաշնակից պետությունների դեմ: Այն հետևանք է այն տրամադրության, որ ունեն թուրք ազգայնականները՝ Մուստաֆա Քեմալի կողմնակիցները:

Հոկտեմբեր 30, 2023 - 11:52

Մեղրիի տարբերակը, Սարգսեան-Տէմիրճեան դաշինքը, Ահաբեկչութեան տարին. 1999թ
Մեղրիի տարբերակը, Սարգսեան-Տէմիրճեան դաշինքը, Ահաբեկչութեան տարին. 1999թ
ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆԻ ԿԱՆԱՉ ու ՍԵՒ. ԱՐՑԱԽԵԱՆ ՕՐԱԳԻՐ գիրքէն.

Հոկտեմբեր 29, 2023 - 12:00

Եփրեմ Ծատուրեանց՝ թիֆլիսյան լամպավաճառ մոնոպոլիստը
Եփրեմ Ծատուրեանց՝ թիֆլիսյան լամպավաճառ մոնոպոլիստը
19-րդ դարի հատկապես 2-րդ կեսի Թիֆլիսում կյանքը եռում էր. 1-ին և 2-րդ գիլդիայի խոշոր վաճառականներ, մանր առևտրականներ՝ կինտոներ, գործարանատերեր, կառուցապատողներ, թատրոններ, հյուրախաղերով այստեղ եկած պոլսահայ հայտնի արտիստներ, մշակութային բուռն անցուդարձ, ակումբներ, ռեստորաններ, ազգային-հասարակական կառույցներ, և այլն և այլն:  Եփրեմ Ծատուրյանցը քաղաքային այս եռուզեռի անբաժանելի մասնիկն էր հույժ անհրաժեշտ կերոսինի լամպերի իր դեպօ-խանութով:

Հոկտեմբեր 29, 2023 - 11:11

Հայաստան անվանումը վերացվեց Օսմանյան կայսրության փաստաթղթերում և քարտեզներում
Հայաստան անվանումը վերացվեց Օսմանյան կայսրության փաստաթղթերում և քարտեզներում
Պետական փաստաթղթերից և քարտեզներից հանվեց Հայաստան անվանումը, որի փոխարեն սկսեցին շրջանառել Արևելյան Անատոլիա անվանումը։ Հայկական դպրոցներում արգելվեց հայոց պատմության ուսուցումը՝ փորձելով ջնջել հայության պատմական հիշողությունը։

Հոկտեմբեր 28, 2023 - 12:41

Երևանի բնակչությունը ըստ ազգերի. 1926-ի մարդահամար՝ 65 հազար մարդ, 28 ազգ
Երևանի բնակչությունը ըստ ազգերի. 1926-ի մարդահամար՝ 65 հազար մարդ, 28 ազգ
1926 թվականի ԽՍՀՄ առաջին մարդահամարի տվյալներով՝ Երևանն ունեցել է գրեթե 65 հազար բնակչություն:

Հոկտեմբեր 27, 2023 - 21:23

Թուրքահայ աղետալի կյանքից՝ «Զուլումի աշխարհ»․ Ջանփոլադյան թատրոն, Երևան, 24 հոկտեմբեր, 1920
Թուրքահայ աղետալի կյանքից՝ «Զուլումի աշխարհ»․ Ջանփոլադյան թատրոն, Երևան, 24 հոկտեմբեր, 1920
Հայ ժողովրդական կուսակցության Ժողովուրդ օրաթերթը առաջին էջում տեղեկացնում է, որ 1920 թվականի հոկտեմբերի 24-ին Երևանի Ջանփոլադյան թատրոնում տեղի է ունենալու «Զուլումի աշխարհ» երաժշտական դրաման՝ թուրքահայ աղետալի կյանքից։

Հոկտեմբեր 25, 2023 - 12:32

Ղարսի բերդը լքած երեք հայ զինվորներին՝ մահապատիժ․ 24 հոկտեմբերի, 1920 թ.
Ղարսի բերդը լքած երեք հայ զինվորներին՝ մահապատիժ․ 24 հոկտեմբերի, 1920 թ.
Ալեքսանդրապոլի զինվորա-դաշտային դատարանի վճռով մահվան են դատապարտվել Ղարսի պահակ գումարտակի դասալիք զինվորներ Դանիել Ավագյանը, Սմբատ Քալաշյանը և Մկրտիչ Խաչատրյանը, որոնք դավաճանելով հայրենիքին և արատավորելով հայ զինվորի պատիվը, փախել էին Ղարսի բերդից։ Հոկտեմբերի 24-ին վճիռը գործադրված է և այդ երեքն էլ գնդակահարված են։

Հոկտեմբեր 25, 2023 - 12:07

19-րդ դարի հայկական մամուլի «բուրավետ» գովազդները
19-րդ դարի հայկական մամուլի «բուրավետ» գովազդները
Ի՞նչ է պատմում խոր անցյալը հայ տիկնանց բույրային քմահաճույքների մասին:

Հոկտեմբեր 25, 2023 - 10:48

Հայկական հարցը դարձել էր Օսմանյան կայսրության մասնատման սպառնալիք
Հայկական հարցը դարձել էր Օսմանյան կայսրության մասնատման սպառնալիք
Թուրքական իշխանությունները համոզված էին, որ Հայկական հարցը սպառնում էր իրենց պետության տարածքային ամբողջականությանը։ Թուրք մտավորականները և հասարակական գործիչները նաև մեր օրերում պնդում են, որ Օսմանյան կայսրությունում Հայկական հարց գոյություն չի ունեցել, իսկ հայերն էլ ժամանակին մեծ հաջողությունների էին հասել տարբեր բնագավառներում։

Հոկտեմբեր 24, 2023 - 10:26

Ախալքալաքի և Արցախի հարցը. 23 հոկտեմբեր, 1918 թ․ «Ժողովուրդ» թերթի խմբագրական
Ախալքալաքի և Արցախի հարցը. 23 հոկտեմբեր, 1918 թ․ «Ժողովուրդ» թերթի խմբագրական
Զանգեզուրի և Շուշու գաւառի հայկական մասում կայ մօտ 250.000 հայ ազգաբնակութիւն և միայն 15 հազար մահմեդականութիւն, և այդ շրջանները պատմականօրէն և տնտեսապէս կապուած են Հայաստանի Հանրապետութեան հետ: Մեր կառավարութիւնը պէտք է անմիջապէս բանակցութիւնների մէջ մտնի Ազրբէյջանի հետ և աշխատի խաղաղ ճանապարհով լուծել սահմանափոխութեան հարցը այնպէս, ինչպէս այդ վճռել են հայկական բոլոր կուսակցութիւնները 1917 թուի սեպտեմբերի Ազգային Համախորհրդակցութեան մէջ:

Հոկտեմբեր 23, 2023 - 12:11

Հայերը Երեւանի մէջ թրքական դրօշակը կ’իջեցնեն. 1923-ի Հոկտեմբեր
Հայերը Երեւանի մէջ թրքական դրօշակը կ’իջեցնեն. 1923-ի Հոկտեմբեր
ՙԵրեւանեան միջադէպ՚. այսպէս է կոչուած 1923-ի Հոկտեմբերին տեղի ունեցածը, երբ հայերը յարձակեցան Երեւանի մէջ Թուրքիոյ դիւանագիտական առաքելութեան շէնքին վրայ եւ անոր վրայէն հանեցին թրքական դրօշը: Թերթերու հրապարակումներէն դժուար է հասկնալ, թէ ի՞նչն էր յարձակման պատճառը, ի՞նչ նպատակներ կը հետապնդէր եւ որո՞նք հրահրած էին զայն: Թրքական թերթերը մէկ կողմէ կը քննադատէին ու կը դատապարտէին հայոց յանդուգն քայլը, միւս կողմէ կ’ակնարկէին, որ արարքին պատասխանատուութիւնը կ’իյնայ Մոսկուայի պոլշեւիկեան իշխանութեանց վրայ, քանի որ Հայաստանը Խորհրդային Միութեան մաս կը կազմէ:

Հոկտեմբեր 23, 2023 - 11:45

Հակաթիւրք ցոյցեր Երեւանի մէջ. հոկտեմբեր, 1923 թ.
Հակաթիւրք ցոյցեր Երեւանի մէջ. հոկտեմբեր, 1923 թ.
Հոկտեմբեր 22-ին Էնկիւրիէն հասած լուրերուն համեմատ՝ Երեւանի հայերը յարձակում գործեր են տեղւոյն թրքական դեսպանատան վրայ, վար առեր են թրքական դրօշակը, եւ փորձեր են գրաւել թիւրք պահակներուն զէնքերը: Եւ այդ դէպքերուն հետեւանքով Երեւանի թրքական գործակատարը Հայաստանէն մեկնած է դէպի Էնկիւրի:

Հոկտեմբեր 23, 2023 - 10:37

Թուրքերը հեռանում են Ղարաքիլիսայից՝ 7000 սպանված հայեր․ 23 հոկտեմբեր, 1918
Թուրքերը հեռանում են Ղարաքիլիսայից՝ 7000 սպանված հայեր․ 23 հոկտեմբեր, 1918
Ղարաքիլիսան իր շրջանով արդեն հանձնված է մեր զորքերին։ Այնտեղից ստացված վերջին հեռագիրը հաղորդում է, որ Ղարաքիլիսայում կոտորված հայերի թիվը 2000 է, իսկ շրջանում՝ 7000։ Դիակների մեծ մասն անթաղ է, միջոցներ են ձեռք առնվել թաղելու։

Հոկտեմբեր 23, 2023 - 10:27

Երևանի «պաշարումը» և զորավար Անդրանիկի զորքով վերադարձը Էջմիածին՝ 1919թ ապրիլ. Սիմոն Վրացյան
Երևանի «պաշարումը» և զորավար Անդրանիկի զորքով վերադարձը Էջմիածին՝ 1919թ ապրիլ. Սիմոն Վրացյան
Այս գրությունը, որպես տողատակ, տեղ է գտել ՀՀ չորրորդ վարչապետ Սիմոն Վրացյանի «Հայաստանի Հանրապետություն» հատորում:

Հոկտեմբեր 21, 2023 - 19:09

Խրիմյան Հայրիկի օրերից մեկը
Խրիմյան Հայրիկի օրերից մեկը
Թումանյանն իր ստեղծագործություններում հաճախ է անդրադարձել Հայոց Հայրիկի կերպարին։

Հոկտեմբեր 21, 2023 - 14:32

Անդրկովկասյան կոմիսարիատի (1917 թ. նոյեմբերի 11 – 1918 թ. ապրիլի 22) կազմը
Անդրկովկասյան կոմիսարիատի (1917 թ. նոյեմբերի 11 – 1918 թ. ապրիլի 22) կազմը
Կենտրոնական Ռուսաստանում բոլշևիկների կողմից իշխանության զավթումից՝ 1917 թ. հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո, Թիֆլիսում տեղի ունեցավ անդրկովկասյան ղեկավարների բազմազգ համագումար, որն ստեղծեց գործադիր մարմին՝ Անդրկովկասյան Կոմիսարիատ:

Հոկտեմբեր 19, 2023 - 10:53

Կարսից Ղարաքիլիսա. Սիմոն Վրացյան
Կարսից Ղարաքիլիսա. Սիմոն Վրացյան
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը մաս-մաս ներկայացնում է Հայաստանի Հանրապետության չորրորդ վարչապետ Սիմոն Վրացյանի «Հայաստանի Հանրապետություն» կոթողային աշխատությունը: 

Հոկտեմբեր 19, 2023 - 10:38

Հայր և որդի Նոհրադյաններ. Կարսի քաղաքապետն ու որդին զոհվել են քաղաքի համար կռիվներում՝ 1918-ին և 1920-ին
Հայր և որդի Նոհրադյաններ. Կարսի քաղաքապետն ու որդին զոհվել են քաղաքի համար կռիվներում՝ 1918-ին և 1920-ին
Նոհրադյանի որդին՝ կամավորական Գևորգը, զոհվել է 1918 թվականի ապրիլի 25-ին՝ Մազրայի մոտ, Կարսի հայ բնակչության նահանջը պաշտպանելու ընթացքում: Այդ օրը թուրքական զորքերը գրավեցին Կարսը: Սիմոն Վրացյանն իր «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ» հատորում գրում է. «Նահանջի ճանապարհը պաշտպանելիս, հերոսի մահով մեռավ Կարսի քաղաքագլխի որդին՝ կամավոր Գևորգ Նոհրադյանը»:

Հոկտեմբեր 18, 2023 - 15:10

Բաց նամակ Խորհրդային Միությունում հակահայկական ջարդերի վերաբերյալ. The New York Review
Բաց նամակ Խորհրդային Միությունում հակահայկական ջարդերի վերաբերյալ. The New York Review
Այս նամակը Ֆրանսիայում Հելսինկյան եզրափակիչ ակտը վերահսկող կոմիտեի և Փարիզի Փիլիսոփայության միջազգային քոլեջի մտավորականների համատեղ նախաձեռնությունն է։

Հոկտեմբեր 18, 2023 - 12:00

Հայերը Երևանում իջեցրել են թուրքական դրոշը. հոկտեմբեր 1923
Հայերը Երևանում իջեցրել են թուրքական դրոշը. հոկտեմբեր 1923
“Երևանյան միջադեպ”. այսպես է անվանվել 1923 թ. հոկտեմբերին տեղի ունեցածը, երբ հայերը հարձակվեցին Երևանում Թուրքիայի դիվանագիտական առաքելության շենքի վրա և նրա վրայից հանեցին թուրքական դրոշը:

Հոկտեմբեր 17, 2023 - 12:20

Մեծ Բրիտանիայի աջակցությամբ որոշվեց վերանայել Սևրի պայմանագիրը
Մեծ Բրիտանիայի աջակցությամբ որոշվեց վերանայել Սևրի պայմանագիրը
1921 թ․-ի հունվարին Անտանտի երկրների Գերագույն խորհրդի նիստում Մեծ Բրիտանիայի աջակցությամբ որոշվեց վերանայել Սևրի պայմանագիրը։

Հոկտեմբեր 16, 2023 - 13:19

Վերակառուցման հակառակորդները եւ Ղարաբաղյան շարժումը՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյան. 14 հոկտեմբեր, 1988 թ.
Վերակառուցման հակառակորդները եւ Ղարաբաղյան շարժումը՝ Լևոն Տեր-Պետրոսյան. 14 հոկտեմբեր, 1988 թ.
Խորհրդային ժողովուրդների հասարակական կարծիքին պարտադրվում է այն տեսակետը, թե իբր Ղարաբաղյան շարժումը խրախուսվում է վերակառուցման հակառակորդների կողմից, քանի որ իրադրության ապակայունացումը կաշառակեր տարրերին եւ ստվերային տնտեսության գործարքատերերին ապահովում է անցյալում գործած հանցանքների բացահայտման վտանգից եւ հնարավորություն է տալիս հաջողությամբ շարունակելու իրենց մութ գործերը։

Հոկտեմբեր 16, 2023 - 10:56

Ինչո՞ւ են պատերազմում Իսրայելն ու Պաղեստինը. մեր օրերի ամենաթեժ հակամարտության պատճառներն ու ժամանակագրությունը
Ինչո՞ւ են պատերազմում Իսրայելն ու Պաղեստինը. մեր օրերի ամենաթեժ հակամարտության պատճառներն ու ժամանակագրությունը
Նշվածը մեր ժամանակների ամենաերկար հակամարտություններից մեկն է, որի ակունքները տանում են մինչև Նաբուգոդոնոսորի, Ալեքսանդր Մակեդոնացու, Հերովդես թագավորի, Տիտոս կայսրի և սուլթան Սալադինի հեռավոր անցյալ: Բայց ընդհանուր պատկերացման համար, թե ինչ չէին կիսում հրեաները դարեր շարունակ արաբների հետ, թաքնված է դարերի ու պատմության խորքում:

Հոկտեմբեր 16, 2023 - 09:48

Քյարքիի «օպերացիան». Ալեքսան Հակոբյան
Քյարքիի «օպերացիան». Ալեքսան Հակոբյան
Քյարքիի «օպերացիան» 1990 թ. հունվարին մի քանի օր տեւած իրադարձություն էր, որը պատերազմի փուլ մտած մեր Արցախյան շարժման լուրջ հաջողություններից էր։

Հոկտեմբեր 15, 2023 - 14:58

Հիգիենայի պարագաների և շպարի գովազդը 19-րդ դարի հայկական մամուլում
Հիգիենայի պարագաների և շպարի գովազդը 19-րդ դարի հայկական մամուլում
19-րդ դարի հայկական մամուլում հատուկ կանանց համար դեմքի և վարսերի խնամքի պարագաների հետաքրքիր գովազդներ կան: Այդ գովազդվող ապրանքները հիմնականում ներկրված էին Եվրոպայից:

Հոկտեմբեր 15, 2023 - 13:08

Տիգրանաշենը (Քյարքի)` Հայաստանի Հանրապետության, ապա Խորհրդային Հայաստանի մաս
Տիգրանաշենը (Քյարքի)` Հայաստանի Հանրապետության, ապա Խորհրդային Հայաստանի մաս
Արցախյան պատերազմը սկիզբ է առել հենց Քյարքիի հատվածից: 1990-ի սկզբին, երբ սկսվեցին փոխադարձ հրետակոծությունները Երասխ-Սադարակ հատվածում, հայկական ուժերը վերահսկողություն հաստատեցին Քյարքիի վրա, եւ, այդպիսով, Արարատյան դաշտից ճանապարհը դեպի Արցախ, Սյունիք եւ Իրան դարձավ անվտանգ:

Հոկտեմբեր 12, 2023 - 18:35

Լենինը՝ Հայաստանում ՀՅԴ-ի սպասվող հրաժարականի առիթով․ 12 հոկտեմբեր, 1920
Լենինը՝ Հայաստանում ՀՅԴ-ի սպասվող հրաժարականի առիթով․ 12 հոկտեմբեր, 1920
1․ համաձայնել Հայաստանում խորհրդային իշխանություն հաստատելու համար վճռական գործողությունների դիմելու անհրաժեշտության մասին Հայաստանի ԿԿ Կենտկոմի և ՌԿ(բ)Կ Կենտկոմի կովկասյան բյուրոյի կարծիքի հետ, 2․ նրան քաղաքական օգնություն ցույց տալ թուրքերի հետագա առաջխաղացումը կասեցնելու համար և 3․ պաշտպանել նոր, խորհրդային կառավարությունը։

Հոկտեմբեր 12, 2023 - 13:03

Չարիքն ու բռնությունները չեն կարողացել ընկճել հայ ժողովրդին. Ֆրիտյոֆ Նանսեն
Չարիքն ու բռնությունները չեն կարողացել ընկճել հայ ժողովրդին. Ֆրիտյոֆ Նանսեն
«Չարիքն ու բռնությունները չեն կարողացել ընկճել հայ ժողովրդին. ամեն անգամ որևէ տեղից ծագած լույսի նշույլն անգամ սնել է ազատության նրա երազանքը։ Մարդ ձգտում է դեպի գիտելիքները, և հենց որ նրա մեջ մարում է գիտելիքների ծարավը, նա դադարում է մարդ լինելուց։ Ինձ համար դժվար է հավատալ, որ որևե մեկը կարող է ծանոթանալ հայ ժողովուրդի պատմությանը, առանց խորապես ցնցվելու նրա մեծ ողբերգությունից։ Հայ ժողովուրդը հոգատարությամբ պահպանելով իր հին ու ինքնատիպ կուլտուրան՝ հաջողությամբ զարգացնում է այն՝ նրան տալով չտեսնված փայլ», - հայ ժողովրդի մասին գրել է Նանսենը։

Հոկտեմբեր 11, 2023 - 15:46

Երբ իրիկունը գլուխներդ բարձին կդնեք, որ քնանաք, մի քիչ մտածեք ձեր ազգի մասին․ Զորավար Անդրանիկի պատգամը
Երբ իրիկունը գլուխներդ բարձին կդնեք, որ քնանաք, մի քիչ մտածեք ձեր ազգի մասին․ Զորավար Անդրանիկի պատգամը
- Երկու բան սիրեցի աշխարհում, - որբ մանուկն ու թշվառները։ Եթե իմ ժողովուրդը կուզի իմ մահից հետո պատիվ անել ինձ, ես իմ արձանը չեմ ուզեր, փառավոր թաղում չեմ ուզեր, թող հայ ժողովուրդը կանգնեցնի ավերակ դարձած Առաքելոց վանքը և այնտեղ հիմնի մի ուսումնարան հայ մանուկների համար։

Հոկտեմբեր 9, 2023 - 13:40

Խալիլ փաշայի տեսակցութիւնը Արշակ Ջամալեանի հետ. 9 հոկտեմբեր, 1918 թ., Թիֆլիս
Խալիլ փաշայի տեսակցութիւնը Արշակ Ջամալեանի հետ. 9 հոկտեմբեր, 1918 թ., Թիֆլիս
Բագւից Ալէքսանդրապոլ վերադառնալիս, Խալիլ փաշան իջեւանել է Թիֆլիսում: Նա տեսակցութիւն է ունեցել Հայաստանի դիւանագիտական ներկայացուցիչ Արշակ Ջամալեանի հետ:

Հոկտեմբեր 9, 2023 - 11:53

Կարսից՝ Երևան․ Սիլիկյանի և Օհանջանյանի զրույցը․ 8 հոկտեմբեր, 1920 թ.
Կարսից՝ Երևան․ Սիլիկյանի և Օհանջանյանի զրույցը․ 8 հոկտեմբեր, 1920 թ.
1920 թ․ սեպտեմբերի 29-ին քեմալականները գրավեցին Սարիղամիշն ու Կաղզվանը, հոկտեմբերի 30-ին՝ Կարսը, նոյեմբերի առաջին օրերին՝ Ալեքսանդրապոլը, իսկ դեկտեմբերի 2-ին՝ ռուս-թուրքական հարվածների տակ, ՀՅԴ-ն իշխանությունը խաղաղ ճանապարհով փոխանցեց Բաքվում ձևավորված և նոյեմբերի 29-ին Իջևան մտած Հայհեղկոմին։

Հոկտեմբեր 9, 2023 - 11:03

Թուրքիայի համար փրկություն կլիներ, եթե վերջին հային սպաներ
Թուրքիայի համար փրկություն կլիներ, եթե վերջին հային սպաներ
Գերմանացի բարձրաստիճան զինվորականները ոչ միայն վավերացնում էին արևմտահայությանը տեղահանելու թուրքական կառավարության հրամանները, այլև նրանցից շատերն անձամբ էին ղեկավարում հայերի կոտորածներն ու թալանը Ուրֆայում, Զեյթունում, Մարաշում, Մուսա լեռան մատույցներում։

Հոկտեմբեր 9, 2023 - 09:42

Հին Երևանի պատմամշակութային լանդշաֆտի պատմական զարգացումը
Հին Երևանի պատմամշակութային լանդշաֆտի պատմական զարգացումը
հին Երևանի պատմությունն ընդգրկում է երկու շարունակական մեծ փուլեր՝ 1) բնակավայրի ձևավորման ու քաղաքի վերածման ընթացքից մինչև որպես զարգացած միջնադարյան՝ տեղական նշանակության հայկական (և գործնականում լիովին հայաբնակ) քաղաքի փուլ (անտիկ և վաղ միջնադարյան շրջանից մինչև 13-14-րդ դարեր), 2) որպես օտար տիրապետությունների տակ գոյություն ունեցող վարչա-ռազմական կենտրոն՝ խառը բնակչությամբ քաղաքի փուլ՝ համապատասխան ժողովրդագրական, մշակութային, տնտեսական իրողություններով (14-15-րդ դարերից մինչև 1917 թ․)։

Հոկտեմբեր 7, 2023 - 16:18

Շուշիի գրավումը թուրքերի կողմից. 1918 թ. աշուն
Շուշիի գրավումը թուրքերի կողմից. 1918 թ. աշուն
Ներկայացնում ենք մի հատված Անդրանիկի, նրա 3000-անոց զորամասի և ուղեկցող 20 հազար արևմտահայ գաղթականների 1918 թ. սեպտեմբեր-հոկտեմբեր օրագրությունից:

Հոկտեմբեր 5, 2023 - 12:31

«Թուրքացած» Գո՞լցն էր հայերին կոտորելու գաղափարը Համիդին տվել
«Թուրքացած» Գո՞լցն էր հայերին կոտորելու գաղափարը Համիդին տվել
Էնվերի խորհրդական մեկ այլ գերմանացի բարձրաստիճան զինվորական Գոլցն այնքան էր թուրքացել իր մտածողությամբ, որ չէր կարողանում թուրքական ընչաքաղցության հանդեպ գերմանական շահերը պաշտպանել։ Տեսակետ կա, որ նաև նա էր որոշակի առումով Աբդուլ Համիդին հայերին կոտորելու գաղափարը տվել։

Հոկտեմբեր 5, 2023 - 10:27

Ալեքսանդրապոլի դաշնագրի թուրքական տարբերակը, որի տակ դրված է Խատիսյանի ստորագրությունը
Ալեքսանդրապոլի դաշնագրի թուրքական տարբերակը, որի տակ դրված է Խատիսյանի ստորագրությունը
Թեև 18 հոդվածից բաղկացած թուրքական տարբերակը չի պարունակում վերջին նիստի ժամանակ մտցրած բոլոր փոքրիկ փոփոխությունները, այնուամենայնիվ, այն կրում է ՀՀ անունից Ալեքսանդր Խատիսյանի, Աբրահամ Գյուլխանդանյանի և Ստեփան Ղորղանյանի ստորագրությունները և Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի անունից Քյազիմ Կարաբեքիր փաշայի, Համիդ բեյի ու Սուլեյման Նեջաթի բեյի ստորագրությունները:

Հոկտեմբեր 4, 2023 - 14:42

Երեւանի գրաւումը ռուսերու կողմէ. , 1827թ.
Երեւանի գրաւումը ռուսերու կողմէ. , 1827թ.
19րդ դարու սկզբին է, որ ռուսերը կը մօտենան Հայաստանի: Հայ ժողովուրդը, որ կը կեղեքուէր պարսիկ խաներու եւ թուրք փաշաներու կողմէ, իր փրկութեան յոյսը կապած էր Ռուսաստանին: Հայ ազգային գործիչներ կը յուսային ոչ միայն ազատագրուիլ պարսկական եւ թրքական լուծէն, այլեւ վերստեղծել Հայաստանի անցեալ փառքը, դառնալու համար ազատ ու անկախ պետութիւն:

Հոկտեմբեր 2, 2023 - 13:16

Հայ ժողովրդական կուսակցության հեռագրերը Ադրբեջան և Վրաստան. 28 սեպտեմբեր, 1919թ
Հայ ժողովրդական կուսակցության հեռագրերը Ադրբեջան և Վրաստան. 28 սեպտեմբեր, 1919թ
1919-ի աշնանը Երևանում տեղի ունեցավ կուսակցության երկրորդ համագումարը, որի որոշումները տեղ են գտել կուսակցության օրգան Ժողովուրդ օրաթերթի էջերում:

Սեպտեմբեր 28, 2023 - 19:13

Գոլեստանի և Թուրքմանչայի պայմանագրերը. hինգերորդ շարասյունը՝ ազգային բանակում
Գոլեստանի և Թուրքմանչայի պայմանագրերը. hինգերորդ շարասյունը՝ ազգային բանակում
1813 թվականին «Գոլեստան»-ի պայմանագրի ստորագրմամբ, Իրան-Ռուսաստան պատերազմների առաջին շրջանն ավարտվեց։ Այս պայմանագրի համաձայն Իրանը Ռուսաստանին զիջեց տարածքներ, այդ թվում՝ Վրաստանը, Գյանջան, Ղարաբաղը, Շիրվանը, Բաքուն և Դաղստանը։

Սեպտեմբեր 26, 2023 - 14:42

«Հայ բոլշևիկ կոմունիստների խնդիրը` արագացնել Հայաստանի պարտությունը». 1920թ. սեպտեմբեր
«Հայ բոլշևիկ կոմունիստների խնդիրը` արագացնել Հայաստանի պարտությունը». 1920թ. սեպտեմբեր
Մի կողմից հայ բոլշևիկներն էին բռնություններ կիրառում, մյուս կողմից քեմալականներն էին սպանդ ու ավեր սփռում Ալեքսանդրապոլում ու Շիրակի դաշտավայրում:

Սեպտեմբեր 26, 2023 - 14:37

Բաղէշ (Բիթլիս) – Կրօնական համայնքներ
Բաղէշ (Բիթլիս) – Կրօնական համայնքներ
Բաղէշի եկեղեցական թեմի կազմաւորումն ու ընթացքը մինչեւ Հայոց ցեղասպանութիւնը

Սեպտեմբեր 25, 2023 - 21:00

Հայաստանում Թուրքիայի դեսպան Ալի Մեհմեդ փաշայի այցը Դիլիջան 1918թ
Հայաստանում Թուրքիայի դեսպան Ալի Մեհմեդ փաշայի այցը Դիլիջան 1918թ
Սեպտեմբերի 23-ի երեկոյան ժամը 4-ին Հայաստանի թուրքական դեսպան Ալի Մեհմեդ փաշան Դիլիջան է գնացել գաղթականության դրության հետ ծանոթանալու:

Սեպտեմբեր 24, 2023 - 19:38

Օգնե՞լ, թե՞ չօգնել հայերին. այս է խնդիրը
Օգնե՞լ, թե՞ չօգնել հայերին. այս է խնդիրը
Մորգենթաուն համոզված էր, որ Գերմանիան և նրա դեսպանը կարող էին արգելել հակահայ այդ քաղաքականությունը, բայց մատը մատին չէին տալիս։ Դա նրանց ժողովրդին գցե՞ց հավիտենական մեղքի տակ։

Սեպտեմբեր 18, 2023 - 12:30

Ճոխ, թե խաբող
Ճոխ, թե խաբող
Ով կմտածեր, որ տիկնիկները, մոտ 400 տարի՝ սկսած 14-րդ դարից, կատարել են սոցիալական մեդիայի դեր: Եվ կոչվել են, ոչ ավել ոչ պակաս, Պանդորա: Ո՞րն էր Պանդոր տիկնիկների առաքելությունը: Նորաձևություն տարածելը: Երկրեերկիր: Վաճառականները գեղեցիկ հանդերձանքով այդ փոքրիկ տիկնիկները իրենց հետ տանում էին այս ու այն կողմ ՝ ծանոթացնում մեծ քաղաքներում տիրող նորաձևության տրամադրություններին:

Սեպտեմբեր 17, 2023 - 22:08

Երևանի «Լոնդոն» հյուրանոցը. 1891 թվական
Երևանի «Լոնդոն» հյուրանոցը. 1891 թվական
Լուսանկարը՝ Ֆրանսիայի ազգային գրադարան

Սեպտեմբեր 17, 2023 - 10:17

Խատիսյանը փորձում է Թուրքիայի միջնորդությամբ Ադրբեջանից ալյուր ստանալ․ 16 սեպտեմբեր, 1918
Խատիսյանը փորձում է Թուրքիայի միջնորդությամբ Ադրբեջանից ալյուր ստանալ․ 16 սեպտեմբեր, 1918
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Աստվածատուր (Ասատուր) Խաչատրյանի օրագրությունը, որը վերաբերում է հայ ժողովրդի համար ճակատագրական Տրապիզոնի, Բաթումի և Պոլսի 1918 թ․ բանակցություններին։

Սեպտեմբեր 16, 2023 - 19:48

Գորիսից Սիսիան՝ զորավար Անդրանիկի, իր զորախմբի և արևմտահայ գաղթականների օրագրից. 1918թ օգոստոս
Գորիսից Սիսիան՝ զորավար Անդրանիկի, իր զորախմբի և արևմտահայ գաղթականների օրագրից. 1918թ օգոստոս
Ներկայացնում ենք մի հատված Անդրանիկի, նրա 3000-անոց զորամասի և ուղեկցող 20 հազար արևմտահայ գաղթականների 1918թ օգոստոսյան օրագրությունից:

Սեպտեմբեր 16, 2023 - 19:09

«Հանրության ճնշող մեծամասնությունը դրական է գնահատել հարգարժան Գյուլի այցը Հայաստան». Սերժ Սարգսյան, 12 սեպտեմբեր, 2008 թ.
«Հանրության ճնշող մեծամասնությունը դրական է գնահատել հարգարժան Գյուլի այցը Հայաստան». Սերժ Սարգսյան, 12 սեպտեմբեր, 2008 թ.
Ես կարծում եմ, որ այցին գնահատական արդեն տվել է եւ հայ, եւ թուրք հանրությունը, բոլոր ուսումնասիրությունները խոսում են այն մասին, որ հանրության ճնշող մեծամասնությունը դրական է գնահատել նախաձեռնությունը եւ հարգարժան պրն Գյուլի այցը Հայաստան:

Սեպտեմբեր 12, 2023 - 15:57

Հայաստանում թուրք դեսպան Ալի Մեհմեդ փաշայի պատվին բանկետ Երևանում․ 1918-ի սեպտեմբերի 12
Հայաստանում թուրք դեսպան Ալի Մեհմեդ փաշայի պատվին բանկետ Երևանում․ 1918-ի սեպտեմբերի 12
Ճաշին հրավիրված էին զինվորական բարձր պաշտոնյաները, Հայաստանի Խորհրդի [պարլամենտ] նախագահը և ֆրակցիայի ավագները։

Սեպտեմբեր 12, 2023 - 15:26

Ֆրանսիական նրբագեղության, անգլիական որակի, գերմանական ամրության, ամերիկյան նորարարության մուտքը հայկական շուկա. ժամացույցներ
Ֆրանսիական նրբագեղության, անգլիական որակի, գերմանական ամրության, ամերիկյան նորարարության մուտքը հայկական շուկա. ժամացույցներ
Գաղիական կամ ֆրանսիական նրբագեղությունը, անգլիական որակը, գերմանական ամրությունը, ամերիկյան նորարարությունը ծովային և ցամաքային ճանապարհներով, բեռնափոխադրող և ապահովագրական ընկերությունների միջոցով լցվում էին Թիֆլիսի, Պոլսի, Զմյուռնիայի հայկական պահեստներն ու մթերանոցները և խանութպանների հսկայական բանակի միջոցով հասանելի դառնում մարդկանց:

Սեպտեմբեր 12, 2023 - 13:33

Գերմանիան բռնեց Էնվերի, այլ ոչ թե հայերի ձեռքը
Գերմանիան բռնեց Էնվերի, այլ ոչ թե հայերի ձեռքը
Էնվեր փաշան թախանձագին խնդրում էր բռնել հայությանը կոտորող իր ձեռքը: Հայերը հակառակն էին պնդում: Ո՞ւմ կողմը բռնել:

Սեպտեմբեր 12, 2023 - 10:59

Անդրանիկը, իր զորախումբը և արևմտահայ գաղթականությունը Քաջարան-Կապան հատվածում. 1918 թ. հուլիս
Անդրանիկը, իր զորախումբը և արևմտահայ գաղթականությունը Քաջարան-Կապան հատվածում. 1918 թ. հուլիս
Ներկայացնում ենք մի հատված Անդրանիկի, նրա 3000-անոց զորամասի և ուղեկցող 20 հազար արևմտահայ գաղթականների 1918 թ. հուլիսյան օրագրությունից:

Սեպտեմբեր 11, 2023 - 10:54

Օլթիի քարածուխը. 1920 թ. սեպտեմբերի 11
Օլթիի քարածուխը. 1920 թ. սեպտեմբերի 11
1920 թվականին Հայաստանի Հանրապետության սահմանները հասել էին մինչև Օլթիի ածխահանքեր՝ Օլթիի շրջան, որն այսօր Թուրքիայի Էրզրումի շրջանի մաս է կազմում: 1920-ի աշնանը սկսվեց թուրք-հայկական պատերազմը, քեմալականները շաբաթների ընթացքում գրավեցին Օլթին, Սարիղամիշը, Կաղզվանը, Մերդենեկը, Կարսը, Արդահանը, ապա նաև՝ Ալեքսանդրապոլը, այսօրվա Գյումրին: Թուրքական առաջխաղացումը դադարեցվեց նոյեմբերի սկզբին կնքված թուրք-հայկական զինադադարի պայմանագրով:

Սեպտեմբեր 11, 2023 - 10:02

Զորավար Անդրանիկի հարսանեկան լուսանկարը
Զորավար Անդրանիկի հարսանեկան լուսանկարը
Անդրանիկ Օզանյանը՝ Զորավար Անդրանիկը, ուշագրավ անձնական կյանք է ունեցել: Մայրը մահացել է, երբ նա եղել է մեկ տարեկան, Անդրանիկին խնամել է ավագ քույրը՝ Նազելին։

Սեպտեմբեր 10, 2023 - 19:34

Մի ծաղկով գարուն կգա՞
Մի ծաղկով գարուն կգա՞
Յոհաննես Լեփսիուսը պաշտոնական կեղծ քարոզչության գործիքը չդարձավ։ Արևմտյան Հայաստանում հավաքված փաստերը փորձեց գաղտնի հրատարակել և հասարակական կարծիքի միջոցով ճնշում գործադրել կառավարական շրջանակների վրա։ Մի ծաղկով գարուն կգա՞։

Սեպտեմբեր 9, 2023 - 12:24

Տարածաշրջանային համակեցության փնտրտուքները 1920-ականներին
Տարածաշրջանային համակեցության փնտրտուքները 1920-ականներին
1920-1921թթ. հարավկովկասյան երեք հանրապետությունները խորհրդայնացվեցին։ Խորհրդայնացած երեք պետությունների կառավարող շրջանակները՝ ՀՅԴ, Մուսավաթական, մենշևիկյան, բռնեցին էմիգրացիայի ուղին։ Տարածաշրջանից դեպի եվրոպական էմիգրացիայի ուղին էին բռնել հյուսիսկովկասյան քաղաքական գործիչները։ Էմիգրացիայում գտնվող այդ ուժերը ամենևին էլ չհրաժարվեցին ազգային խնդիրների ուղղությամբ մտածելուց և գործելուց։

Սեպտեմբեր 8, 2023 - 19:11

Տարածաշրջանային համակեցության փնտրտուքները
Տարածաշրջանային համակեցության փնտրտուքները
«Պրոմեթևս» շարժման արտաքին քաղաքական բաղադրիչը

Սեպտեմբեր 8, 2023 - 19:07

Գյուլի երևանյան 6 ժամերը
Գյուլի երևանյան 6 ժամերը
2008-ի սեպտեմբերի 6-ի կեսօրին, «Զվարթնոց» օդանավակայանում վայրէջք կատարեց «Էյրբաս-319» օդանավը, որի թևերի վրա ամբողջությամբ պատկերված էր մահիկ-աստղով թուրքական վառ կարմիր դրոշը:

Սեպտեմբեր 7, 2023 - 15:37

Ղարաբաղյան կարգավորման «ռուսական վտանգը». նոյեմբեր, 2015թ
Ղարաբաղյան կարգավորման «ռուսական վտանգը». նոյեմբեր, 2015թ
Ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացում վերջին 25 տարիներին ներգրավված են եղել ԵԱՀԿ-ն ու նրա շրջանակներում ձևավորված Մինսկի խումբը, ինչպես նաև կարճ ժամանակ՝ Իրանը, Թուրքիան, Ղազախստանը:

Սեպտեմբեր 6, 2023 - 20:11

Հայաստանը իր անկախությամբ պարտական է Թուրքիային. Ավետիս Ահարոնյանը՝ թուրք սուլթանին, 6-ը սեպտեմբերի, 1918թ
Հայաստանը իր անկախությամբ պարտական է Թուրքիային. Ավետիս Ահարոնյանը՝ թուրք սուլթանին, 6-ը սեպտեմբերի, 1918թ
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Աստվածատուր (Ասատուր) Խաչատրյանի օրագրությունը, որը վերաբերում է հայ ժողովրդի համար ճակատագրական Տրապիզոնի, Բաթումի և Պոլսի 1918 թ․ բանակցություններին։ Հեղինակը իր ծանոթագրության մեջ նշում է․ «1919 դեկտեմբերին ՀՀ վարչապետ Ա․ Խատիսեան ինծի պաշտօն յանձնեց ընտրել ու կարգի դնել Տրապիզոնի և Բաթումի հայ-թրքական դիւանագիտութեան վերաբերեալ բոլոր պաշտօնական գրութիւնները հրատարակութեան համար և գրել նախաբանը»։

Սեպտեմբեր 6, 2023 - 19:59

Հայերի տեղահանությո՞ւն, թե՞ կոտորած
Հայերի տեղահանությո՞ւն, թե՞ կոտորած
1911-ին Սալոնիկում երիտթուրքերի գաղտնի ժողովը և արևմտահայերին լիովին բնաջնջելու նրանց որոշումը կապված էին թուրքական պետության համար հայկական վտանգի և անմեղ հայ ընտանիքների տեղահանության ծրագրի իրագործման հետ։

Սեպտեմբեր 4, 2023 - 21:33

Ատամնաբուժական ծառայությունների մասին՝ 19-րդ դարի հայկական թերթերից
Ատամնաբուժական ծառայությունների մասին՝ 19-րդ դարի հայկական թերթերից
Ի՞նչ են ծանուցել 19-րդ դարի հայկական թերթերը ատամնաբուժական ծառայությունների մասին: Գիտական ի՞նչ նորույթներ են հասել Պոլսիս և Թիֆլիս՝ թեթևացնելու համար ատամնացավից տառապողների կյանքը:

Սեպտեմբեր 4, 2023 - 21:13

Մանդելշտամի նախագիծը փոխվեց ի վնաս Հայկական հարցի
Մանդելշտամի նախագիծը փոխվեց ի վնաս Հայկական հարցի
Առաջին աշխարհամարտը խառնեց Հայկական հարցում Գերմանիայի և Ռուսաստանի խաղաքարտերը։ Հիմնական բանակցողներն այդ երկու պետություններն էին։

Սեպտեմբեր 4, 2023 - 12:02

Հայ-հնդկական շփումների մոռացված մի էջ՝ ինչպես հնդկական (բրիտանական) գումարտակները մտան Կարս. ապրիլ, 1919 թ.
Հայ-հնդկական շփումների մոռացված մի էջ՝ ինչպես հնդկական (բրիտանական) գումարտակները մտան Կարս. ապրիլ, 1919 թ.
1919 թ. ապրիլի առաջին շաբաթվանից բրիտանական ուժերը մտան Կարս: Անդրկովկաս տեղափոխված բրիտանական ուժերը գերազանցապես հնդիկ զինվորներ էին: Կովկասում բրիտանական ուժերի զորավար Միլնը Լոնդոն տեղեկացրեց, որ ինքը Կարս է ուղարկել Գուրխա և Սիկհ գումարտակները՝ հրամայելով ձերբակալել տեղի շուրան և թաթար սպաներին: Հնդիկ զինվորները ձերբակալեցին ինքնահռչակ Հարավ-Արևմտյան Կովկասյան Հանրապետություն տասնյակ ներկայացուցիչների՝ լինեն նախարարական խորհրդի՝ շուրայի կամ օրենսդիր մարմնի՝ մեջլիսի անդամներ:

Սեպտեմբեր 4, 2023 - 11:06

Շուշի են մեկնում Հայաստանի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչները․ 2 սեպտեմբեր, 1918 թ.
Շուշի են մեկնում Հայաստանի և Ադրբեջանի ներկայացուցիչները․ 2 սեպտեմբեր, 1918 թ.
Այս օրերս [1918-ի սեպտեմբեր] Շուշիի գավառ են մեկնում Ադրբեջանի և Հայաստանի հանրապետությունների ներկայացուցիչները։ Գնացողների նպատակն է հարթել թյուրիմացությունները և բարեկամական հարաբերություններ սահմանել տեղի հայերի և թուրքերի միջև։

Սեպտեմբեր 2, 2023 - 15:58

Արցախի անկախության հռչակումը 1991-ի սեպտեմբերի 2-ին. ինչպես է դա եղել
Արցախի անկախության հռչակումը 1991-ի սեպտեմբերի 2-ին. ինչպես է դա եղել
1991 թվականի սեպտեմբերից 2-ից՝ Արցախի անկախության հռչակումից ընդամենը մեկուկես ամիս առաջ, Լեռնային Ղարաբաղի մարզի այն ժամանակվա ղեկավարությունը և քաղաքական վերնախավը բոլորովին այլ խնդիրներով էր զբաղված:

Սեպտեմբեր 2, 2023 - 14:54

Հյուրընկալության բիզնեսը 19-րդ դարի հայկական մամուլում
Հյուրընկալության բիզնեսը 19-րդ դարի հայկական մամուլում
Թոքաթլյան հյուրանոցը Թոքաթլյանի կողմից Կոստանդնուպոլսի Բերա թաղամասում կառուցված Օսմանյան կայսրության եվրոպական ոճի առաջին հյուրանոցն է՝ Թոքատլյան պանդոկը: Շքեղ և ճաշակով: Հետո Բոսֆորի ափին վեր խոյացավ 2-րդ Թոքաթլյան պանդոկը: Հիմա այն աղճատված գործում է Grand Tarabya անվան տակ: Մոտ 17 տարվա տարբերությամբ Թիֆլիսում մեծահարուտ Միքայել Արամյանցի և ճարտարապետ Տեր-Միքելովի կողմից կառուցվում է Մաժեստիկ հյուրանոցը, որը Փարիզում շահում է գրան պրի և ոսկե մեդալ: Այսօր սա թիֆլիսյան Մարիոթն է:

Օգոստոս 27, 2023 - 21:51

Ռուսական և գերմանական շահերի բախումը խանգարեց հայկական բարենորոգումների ծրագրին
Ռուսական և գերմանական շահերի բախումը խանգարեց հայկական բարենորոգումների ծրագրին
Հայերն այդպես էլ չդարձան Գերմանիայի արևելյան դաշնակիցը թուրքերի փոխարեն։ Գերմանական դիվանագիտությունը դեմ դուրս եկավ Կ․Պոլսում Ռուսաստանի դեսպանության գլխավոր թարգման Անդրեյ Մանդելշտամի մշակած հայկական բարենորոգումների նախագծին։

Օգոստոս 27, 2023 - 20:32

Բաքվի նահանգում հայերի և մյուս ազգությունների թվաքանակը 1916 թվականին
Բաքվի նահանգում հայերի և մյուս ազգությունների թվաքանակը 1916 թվականին
1897 թվականին Ցարական Ռուսաստանում անցկացել է առաջին և վերջին մարդահամարը, համաձայն որի հայերի թիվը Բաքվի նահանգում կազմել է 52.233 հոգի, իսկ 1916 թվականի տվյալներով, համաձայն ԱՄՆ արխիվում պահվող փաստաթղթերի (United States of America, The National Archives, Record Group 256, 867B.00/10) կազմել է 120 հազար:

Օգոստոս 27, 2023 - 10:34

Հին Ջուղայի նկարագրությունը Եղիշե Քաջունու «Զորավար Անդրանիկ» օրագրության մեջ. 1918 թ. հունիս
Հին Ջուղայի նկարագրությունը Եղիշե Քաջունու «Զորավար Անդրանիկ» օրագրության մեջ. 1918 թ. հունիս
Արաքսի կամուրջը սահման է: Այն Կովկասը բաժանում է Պարսկաստանից: Կամրջի երկու կողմերում երկու Ջուլֆաներն են՝ ռուսական և պարսկականը: Ռուսականը հայերի ձեռքում է, պարսկականը՝ թուրքերի, որոնք այնտեղ ուղարկել են պահակախումբ՝ կամուրջը պահելու համար: Ջուլֆայի կամրջի մի կողմում հայերը պահակ ունեն, իսկ մյուս կողմում թուրքերը՝ կանոնավոր զորք: Ջուլֆայի կամուրջն անցնելը Անդրանիկի համար ամենամեծ մտահոգության նյութն էր: Արդյոք պաշտպանված է՞, թուրքերը ինչքա՞ն ուժ ունեն պարսկական Ջուլֆայում, հնարավոր չէ՞ մի հնարքով և առանց ընդհարումի անցնել:

Օգոստոս 27, 2023 - 10:20

Պատերազմ Թուրքիայի հետ, բոլշևիկների հարձակումը և Հայաստանի անկախության անկումը
Պատերազմ Թուրքիայի հետ, բոլշևիկների հարձակումը և Հայաստանի անկախության անկումը
Հատված Ալեքսանդր Խատիսյանի ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԾԱԳՈՒՄՆ ՈՒ ԶԱՐԳԱՑՈՒՄԸ գրքից, հատված գլուխ 13-ից

Օգոստոս 26, 2023 - 19:40

Անդրկովկասի բնակչության ազգային-կրոնական կազմը 1916 թվականին՝ ըստ Кавказский календарь-ի
Անդրկովկասի բնակչության ազգային-կրոնական կազմը 1916 թվականին՝ ըստ Кавказский календарь-ի
Լուսանկարում՝ Թիֆլիսի Գոլովինսկայա, այսօր՝ Ռուսթավելի պողոտան 1920 թ.

Օգոստոս 26, 2023 - 15:07

Բոլշևիկյան Ռուսաստան-քեմալական Թուրքիա դաշնագիր. 24 օգոստոս, 1920թ
Բոլշևիկյան Ռուսաստան-քեմալական Թուրքիա դաշնագիր. 24 օգոստոս, 1920թ
Մոսկուայի մեջ ռուսեւթուրք պատուիրակներու միջեւ կատարուած բանակցութիւններու հետեւանքով 1920 Օգոստոս 24ին ստորագրուեցաւ դաշնագրի նախագիծ մը, որու հիման վրայ՝ ճիշտ ամիս մը ետք, Սեպտ. 23ին, սկսաւ թրքական բանակի արշաւանքը Հայաստանի վրայ: Ահա այդ դաշնագիրը, որ առաջին անգամ ըլլալով հրատարակուեցաւ Մոսկուայի թուրք դեսպան զօր. Ալի Ֆուատի յուշերուն մէջ :

Օգոստոս 24, 2023 - 18:50

Հայոց ցեղասպանությունը ինչպես մտավ 1990-ի Անկախության հռչակագիր
Հայոց ցեղասպանությունը ինչպես մտավ 1990-ի Անկախության հռչակագիր
Խորհրդարանի պատգամավոր Ռա‎‎ֆայել Իշխանյանը գրում է. ՙԱմենից երկարատև բանավեճը ծավալվեց 1915թ. մեր մեծագույն ողբերգությունը Հռչակագրի մեջ հիշատակելու հարցի շուրջ: Նախագահ Տեր-Պետրոսյանը շատ հանգամանալից ու համոզիչ բացատրեց, որ ցեղասպանության հարցը Հայաստանի անկախության Հռչակագրում դնելը քաղաքական և դիվանագիտական տեսակետից ճիշտ չէ, որ դրան կարելի է մեկ այլ փաստաթղթում անդրադառնալ: Նույնը շատ հիմնավոր բացատրեցին նաև 6-7 պատգամավորներ: Սակայն հայկական պարզունակ զգացմունքային տարերքն այս անգամ էլ հաղթեց բանականությանը: Եղան վերամբարձ ճառեր Սփյուռքի անունից, թե ինչպես կարելի է մեր նահատակներին մոռանալ, թե Հռչակագրում 1915 թիվը չհիշատակելը դավաճանություն է: Ընդամենը 25 պատգամավոր քվեարկեց Հայաստանի անկախության Հռչակագրում 1915 թիվը հիշատակելու դեմ՚:

Օգոստոս 23, 2023 - 15:39

Հռչակագիր Հայաստանի անկախության մասին – 23 օգոստոս, 1990 թ. տեսանյութ և տեքստ
Հռչակագիր Հայաստանի անկախության մասին – 23 օգոստոս, 1990 թ. տեսանյութ և տեքստ
Հայկ. ԽՍՀ Գերագույն խորհուրդը, արտահայտելով Հայաստանի ժողովրդի միասնական կամքը, գիտակցելով իր պատասխանատվությունը հայ ժողովրդի ճակատագրի առջեւ համայն հայության իղձերի իրականացման եւ պատմական արդարության վերականգնման գործում, ելնելով մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի սկզբունքներից եւ միջազգային իրավունքի հանրաճանաչ նորմերից, կենսագործելով ազգերի ազատ ինքնորոշման իրավունքը, հիմնվելով 1989 թ. դեկտեմբերի 1-ի ՙՀայկ. ԽՍՀ եւ Լեռնային Ղարաբաղի վերամիավորման մասին՚ Հայկ. ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի եւ Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային խորհրդի համատեղ որոշման վրա, զարգացնելով 1918 թ. մայիսի 28-ին ստեղծված անկախ Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդավարական ավանդույթները, խնդիր դնելով ժողովրդավարական, իրավական հասարակարգի ստեղծումը, հռչակում է անկախ պետականության հաստատման գործընթացի սկիզբը:

Օգոստոս 23, 2023 - 13:04

Հայերի թիվը աշխարհում 1922-ին 3 միլիոն՝ ըստ Հայաստանի պատվիրակության տվյալների
Հայերի թիվը աշխարհում 1922-ին 3 միլիոն՝ ըստ Հայաստանի պատվիրակության տվյալների
1922 թվի սեպտեմբեր և հոկտեմբեր ամիսների դեպքերի ընթացքում գաղթած թուրքահայութեան թիվը: Հույների գրաված վիլայեթներում գտնվող հայության թիվը մոտավորապես 100 հազար էր, որոնց մեծագույն մասը Զմյուռնիայում ջարդվեց, մի մասն էլ Բալիկեսիրում և Բիղայում բնաջնջվեց Քեմալի ձեռքով:

Օգոստոս 22, 2023 - 13:21

Ադրբեջանի հետ Ղարաբաղի 7-րդ Հայոց համագումարի ժամանակավոր համաձայնագիրը. 22 օգոստոս, 1919 թ.
Ադրբեջանի հետ Ղարաբաղի 7-րդ Հայոց համագումարի ժամանակավոր համաձայնագիրը. 22 օգոստոս, 1919 թ.
Սույն ժամանակավոր համաձայնագիրը կողմերն ընդունում են մինչև Խաղաղության կոնֆերանսում այս հարցի լուծումը, որի որոշումը միատեսակ պարտադիր է երկու կողմերի համար:

Օգոստոս 22, 2023 - 12:02

Թալանվող ու սպանվող հայերը հավատում էին բարենորոգումների հաջող ավարտին. ինչո՞ւ
Թալանվող ու սպանվող հայերը հավատում էին բարենորոգումների հաջող ավարտին. ինչո՞ւ
Բարոյականության նորմերի անտեսմամբ և հայկական ջարդերի փաստի վրա աչք փակելով՝ փորձ էր արվում ապահովել Գերմանիայի գերիշխող դիրքը տարածաշրջանում։ Չկար այս ամենի սթափ գիտակցումը հայության շրջանում։ Զանգվածաբար թալանվող ու սպանվող հայերը հավատում էին բարենորոգումների հաջող ավարտին։

Օգոստոս 21, 2023 - 20:07

Կողբը (Դարաքենդ-Փարչենիս) Երևանի խանության օրոք
Կողբը (Դարաքենդ-Փարչենիս) Երևանի խանության օրոք
Երևանի խանության օրոք Կողբի (Դարաքենդ-Փարչենիս) մահալը, որը տարածվում էր այսօրվա Թուրքիայի մաս կազմող Իգդիրի տարածքի հյուսիսային հատվածի և Հայաստանի Հանրապետության Արմավիրի մարզի Արաքսին մերձակա հողերի վրա, ուներ 55 բնակավայր՝ բոլորն էլ բնակեցված մահմեդականներով, բացառությամբ մահալի կենտրոն Կողբի (այսօր՝ Թուզլուջա), որտեղ բնակվում էին բացառապես հայեր՝ 1.118 հոգի կամ 173 ընտանիք: Մեկ հայ ընտանիք կամ հինգ հոգի էր բնակվում Ակերակ գյուղում:

Օգոստոս 21, 2023 - 12:01

Հայաստանի անկախության հարցը Արմենական, Հնչակյան և ՀՅԴ կուսակցությունների համար 19-րդ դարի վերջերին
Հայաստանի անկախության հարցը Արմենական, Հնչակյան և ՀՅԴ կուսակցությունների համար 19-րդ դարի վերջերին
Հնչակյան կուսակցությունը, որ հատկապես ազդեցիկ էր Կոնստանդնուպոլսում և Կիլիկիայում, պահանջում էր հայկական առանձին պետության ստեղծում, և Դաշնակցությունը, որն իր ցանցը տարածել էր Կովկասից մինչև Թուրքահայաստան, ձգտում էր հայկական ինքնավարության և հեռագնա հասարակական ու տնտեսական բարենորոգումների՝ Օսմանյան կայսրության կառուցվածքային համակարգում:

Օգոստոս 20, 2023 - 12:33

Հայերի թվաքանակը վեց հայկական վիլայեթներում և Օսմանյան կայսրությունում 19-րդ դարի վերջերին 20-րդ դարի սկզբին
Հայերի թվաքանակը վեց հայկական վիլայեթներում և Օսմանյան կայսրությունում 19-րդ դարի վերջերին 20-րդ դարի սկզբին
Պոլսո պատրիարքարանի 1882 թվականի տվյալներով՝ Օսմանյան կայսրությունում հայերի ընդհանուր թվաքանակը կազմում էր 2 միլիոն 660 հազար հոգի, որից 1 միլիոն 630 հազարը բնակվում էր արևելյան վեց նահանգներում՝ Էրզրում/Կարին, Վան, Բիթլիս, Խարբերդ, Դիարբեքիր, Սեբաստիա/Սվաս:

Օգոստոս 20, 2023 - 11:48

Վերջին հարվածը խորհրդային մեռնող կայսրությանը. 1991-ի օգոստոսի 19-ը
Վերջին հարվածը խորհրդային մեռնող կայսրությանը. 1991-ի օգոստոսի 19-ը
Գորբաչովին այլ բան չէր մնում, քան ենթարկվել հաղթական Ելցինին: Կոմունիստական կուսակցությունը Խորհրդային Միության գոյության կարևորագույն հենարաններից էր, որը Ելցինը գրիչի հարվածով համարեց օրենքից դուրս: Գորբաչովը ևս հեռացավ կոմկուսից և լուծարեց Կոմկուսի Կենտրոնական կոմիտեն: Խորհրդային այն հանրապետությունները, որոնք ընդամենը ամիսներ առաջ քվերկությամբ կողմ էին արտահայտվել ԽՍՀՄ-ի պահպանմանը, օգոստոսյան խռովությունից հետո սկսեցին մեկը մյուսի հետևից հայտարարել իրենց անկախության մասին:

Օգոստոս 19, 2023 - 14:04

Սևրի դաշնագրի ստորագրման տոնակատարությունը Երևանում. 19 օգոստոս, 1920 թ.
Սևրի դաշնագրի ստորագրման տոնակատարությունը Երևանում. 19 օգոստոս, 1920 թ.
Օգոստոսի 19-ին Երևանը տօնում էր Միացեալ Հայաստանի դաշնագրի ստորագրումը: Վաղ առաւօտից քաղաքը ընդունել էր տօնական բնոյթ: Պետական, հասարակական հիմնարկութիւնները և տները զարդարված էին եռագոյն դրօշներով, գորգերով: Պետական, առևտրական և այլ հիմնարկութիւնները փակ էին:

Օգոստոս 19, 2023 - 13:31

«Զինգեր»-ի բացառիկ գովազդային արշավը հայկական մամուլում
«Զինգեր»-ի բացառիկ գովազդային արշավը հայկական մամուլում
1830-ին ֆրանսիացի Թիմոնյեն զինվորական համազգեստներ կարելու համար արտադրեց մի սարք, որ րոպեում 200 շղթայական կար էր թողնում կտորի վրա: Դա հրաշքի պես մի բան էր թվում, բայց քանի որ այս սարքը մաքոք չուներ, կարերը հեշտությամբ քանդվում էին: Էլիաս Հոու, ահա այն ամերիկացին, որը նախագծեց և կիրառեց մաքոքը և բարելավված ասեղը: Շուտով, Հոուի գյուտը օգտագործելով և կատարելագործելով, որոշ արտադրողներ, այդ թվում Զինգերը, սկսում են կարի մեքենաների թողարկումը:

Օգոստոս 18, 2023 - 15:44

Հայաստանի վարչական բաժանումը մինչև 1937-ը․ 29 շրջան, 27-ը՝ գյուղական, 2-ը՝ քաղաքային
Հայաստանի վարչական բաժանումը մինչև 1937-ը․ 29 շրջան, 27-ը՝ գյուղական, 2-ը՝ քաղաքային
Մինչև 1937-ը Խորհրդային Հայաստանը բաժանվում էր 29 վարչական շրջանների, որոնցից երկուսը՝ քաղաքային՝ Երևան և Լենինական (այսօր՝ Գյումրի), 27-ը՝ գյուղական:

Օգոստոս 15, 2023 - 10:20

Իշխանութեան համար պայքար Արցախի մէջ. 1992
Իշխանութեան համար պայքար Արցախի մէջ. 1992
ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆԻ ԿԱՆԱՉ ու ՍԵՒ. ԱՐՑԱԽԵԱՆ ՕՐԱԳԻՐ գիրքէն Քսանմէկերորդ գլուխ Հայաստանի, Ղարաբաղի եւ Ատրպէյճանի մէջ 1990-1992 թուականներուն իշխանութեան էին երեք տարբեր գաղափարախօսութիւններ կրող ոյժեր:

Օգոստոս 15, 2023 - 10:12

Սևանա լճի կղզին 1898 թվականին. ջրի մակարդակի անկման պատճառով այսօր՝ թերակղզի
Սևանա լճի կղզին 1898 թվականին. ջրի մակարդակի անկման պատճառով այսօր՝ թերակղզի
Այս հին լուսանկարի առաջին պլանում երևում է Սևանավանքի երրորդ եկեղեցին: Դա Սուրբ Աստվածածին բազիլիկ տիպի եկեղեցին է, որը քանդվել է 1931-ին և որի քարերն օգտագործվել են որպես շինանյութ` կղզում հանգստյան տուն կառուցելու համար։

Օգոստոս 15, 2023 - 09:57

Ֆրանս-թուրքական պայմանավորվածության հետևանքով Կիլիկիան հայաթափվեց
Ֆրանս-թուրքական պայմանավորվածության հետևանքով Կիլիկիան հայաթափվեց
1918-ին Մուդրոսի զինադադարից հետո Կիլիկիայի ազատագրման և ֆրանսիական մանդատի ներքո ինքնավարություն ունենալու հույսեր արթնացան հայության շրջանում։ Իրադարձությունների զարգացումն ի վնաս հայ ժողովրդի ցանկությունների եղավ։ Ֆրանս-թուրքական գաղտնի պայմանավորվածության հետևանքով 1921-ին Կիլիկիան վերջնականապես հայաթափվեց։

Օգոստոս 14, 2023 - 15:41

Թուրքերը և ռուսները 1920-ի օգոստոսի 10-ից նոյեմբերի 6-ը զավթեցին Արցախը, Զանգեզուրը, Նախիջևանը, Սուրմալուն, Կարսը, Շիրակը
Թուրքերը և ռուսները 1920-ի օգոստոսի 10-ից նոյեմբերի 6-ը զավթեցին Արցախը, Զանգեզուրը, Նախիջևանը, Սուրմալուն, Կարսը, Շիրակը
1920 թվականի օգոստոսի 10-ից մինչև նոյեմբերի 6-ը Հայաստանի Հանրապետությունը՝ ռուս բոլշևիկների և թուրք քեմալականների հարվածների, սպառնալիքների տակ, կորցրել է իր տարածքների (մի մասը հետագայում հետ է բերվել հազարավոր մարդկային կյանքերի գնով) մեծագույն մասը:

Օգոստոս 14, 2023 - 10:51

Օսմանյան բանկի գրավումը. ինչպես է եղել (օգոստոս 14, 1896թ.)
Օսմանյան բանկի գրավումը. ինչպես է եղել (օգոստոս 14, 1896թ.)
ԾԱՆՈԹ. – Այս հրապարակումը նվիրված է 1896 թվականի օգոստոսի 14-ի իրադարձությանը, որ պատմության մեջ է մտել Բանկ Օտոման անունով:

Օգոստոս 14, 2023 - 10:46

Արարատեան Հայաստան ստեղծելու միտքը՝ Էջմիածին կեդրոնով, կու գար թուրքերից 1914-ին. Ռուբէն
Արարատեան Հայաստան ստեղծելու միտքը՝ Էջմիածին կեդրոնով, կու գար թուրքերից 1914-ին. Ռուբէն
Ներկայ Հայաստանը միայն մի գաւառն է Հայաստան Աշխարհի՝ Արարատեան Աշխարհի մի բեկորից կազմուած: Այս տեսակէտից, ներկայ Հայաստանին աւելի ճիշդ են բնորոշում նրանք, որոնք զայն կ’անուանեն Արարատեան Հայաստան: Բագրատունեաց Հարստութեան անկումից յետոյ, այդ երկրամասը կը կազմէր գլխաւորապէս պարսից տիրապետութեան ենթակայ Երեւանի եւ Նախիջեւանի խանութիւնները: Իսկ 1827-ից, նա ինկաւ ռուս տիրապետութեան տակ՝ կազմելով Ռուսաստանի Երեւանի նահանգը:

Օգոստոս 13, 2023 - 14:53

Հացի խնդիրը և հերթերը 1920-ին
Հացի խնդիրը և հերթերը 1920-ին
Հայաստանի Հանրապետության (1918-1920/21 թթ) շրջանում Միացյալ Նահանգները անգնահատելի օգնություն է տրամադրել սոհավար հայ ժողովրդին:

Օգոստոս 13, 2023 - 13:00

Մուսալեռցիների հոգու և ոգու կանչ թմբուկը․ Սարգիս Զեթլյան
Մուսալեռցիների հոգու և ոգու կանչ թմբուկը․ Սարգիս Զեթլյան
«Մուսալեռ» հայրենակցական միության փոխնախագահ, Էջմիածնի պետական ուսումնարանի վարպետ, մանկավարժ Սարգիս Զեթլյանն է հաղորդման հյուրը։

Օգոստոս 13, 2023 - 12:45

Ե՞րբ են հայերը ընդունել քրիստոնեություն՝ Ստ․ Մալխասյանի հոդվածը, «Էջմիածին», 1944թ
Ե՞րբ են հայերը ընդունել քրիստոնեություն՝ Ստ․ Մալխասյանի հոդվածը, «Էջմիածին», 1944թ
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը շարունակում է հրապարակումների շարքը՝ նվիրված Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի և նրա գահակալների գործունեությանը Խորհրդային Միության տարիներին, ինչպես նաև՝ հայագիտական, պատմագիտական, եկեղեցական, կրոնական հոդվածներ: Առանց մեկնաբանությունների՝ կներկայացնենք հրապարակումներ, որոնք տեղ են գտել Մայր Աթոռի ԷՋՄԻԱԾԻՆ պաշտոնական ամսագրում՝ 1944-ից ի վեր:

Օգոստոս 12, 2023 - 10:52

Հայաստան-Ռուսաստան առաջին համաձայնագիրը. օգոստոսի 10, 1920թ․
Հայաստան-Ռուսաստան առաջին համաձայնագիրը. օգոստոսի 10, 1920թ․
Յուրաքանչյուր օգոստոսի 10-ին հայ պատմաբանները, ուսումնասիրողները հիշում ու հիշեցնում են, որ 1920 թվականի այդ օրը հայկական պատվիրակությունը Ավետիս Ահարոնյանի գլխավորությամբ ստորագրել է Սևրի դաշնագիրը, որի իրագործման դեպքում Հայաստանը կունենար 160 հազար քառակուսի կիլոմետր տարածքով հանրապետություն:

Օգոստոս 12, 2023 - 10:44

Հայամետ ֆրանսիացի գործիչները չկարողացան օգտակար լինել Հայկական հարցում
Հայամետ ֆրանսիացի գործիչները չկարողացան օգտակար լինել Հայկական հարցում
Առաջին աշխարհամարտից հետո Ֆրանսիան մեծ հետաքրքրություններ և շահեր ուներ Օսմանյան Թուրքիայում։ Հայկական դիվանագիտությունը և հայ ժողովուրդն ավանդաբար հույսեր են կապել այդ պետության հետ՝ Հայկական հարցի լուծման ուղիներ փնտրելիս։ Միշտ չէ, որ ֆրանսիական կողմի շահերը համընկել են հայկականի հետ։ Հայամետ ֆրանսիացի գործիչներն այդպես էլ չկարողացան օգտակար լինել Հայկական հարցում։

Օգոստոս 11, 2023 - 22:38

Սևրից հետո թուրքական վտանգը Հայաստանի նկատմամբ ավելի սաստկացավ. Խատիսյան
Սևրից հետո թուրքական վտանգը Հայաստանի նկատմամբ ավելի սաստկացավ. Խատիսյան
Պատերազմ Թուրքիայի հետ, բոլշևիկների հարձակումը և Հայաստանի Հանրապետության անկախության անկումը

Օգոստոս 10, 2023 - 19:58

Հայաստան-Ռուսաստան առաջին համաձայնագիրը. օգոստոսի 10, 1920 թ․
Հայաստան-Ռուսաստան առաջին համաձայնագիրը. օգոստոսի 10, 1920 թ․
1920-ի օգոստոսի 10-ին Հայաստանի կյանքում տեղի ունեցավ մեկ այլ իրադարձություն, որը հիշելը կարծես այնքան էլ ձեռնտու չէ: Խոսքը Հայաստանի և Ռուսաստանի կառավարությունների միջև համաձայնագրի մասին է, որը Թիֆլիսում ստորագրեցին, մի կողմից՝ Արտաշես Բաբալյանը և Արշակ Ջամալյանը, մյուս կողմից՝ Բորիս Լեգրանը: Այս համաձայնագրի ամենից կարևոր կետը հետևյալն էր՝ «Ռուսաստանի զորքերի կողմից գրավվում են վիճելի մարզերը՝ Ղարաբաղը, Զանգեզուրն ու Նախիջևանը»:

Օգոստոս 10, 2023 - 13:01

Թուրքերը և ռուսները 1920-ի օգոստոսի 10-ից նոյեմբերի 6-ը զավթեցին Արցախը, Զանգեզուրը, Նախիջևանը, Սուրմալուն, Կարսը, Շիրակը
Թուրքերը և ռուսները 1920-ի օգոստոսի 10-ից նոյեմբերի 6-ը զավթեցին Արցախը, Զանգեզուրը, Նախիջևանը, Սուրմալուն, Կարսը, Շիրակը
1920 թ. օգոստոսի 10-ին, երբ Սևրում ստորագրվեց դաշնագիր, որը Հայաստանին խոստանում էր Մեծ Հայաստան, նույն օրը Թիֆլիսում ՀՀ վարչապետ Համո Օհանջանյանի Բյուրո-կառավարության ներկայացուցիչներ Արշակ Ջամալյանը և Արտաշես Բաբալյանը Ռուսաստանի ներկայացուցիչ Բորիս Լեգրանի հետ ստորագրեցին համաձայնագիր, որով Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վիճելի համարվող Արցախը, Զանգեզուրը և Նախիջևանը գրավվեցին ռուսական զորքերի կողմից:

Օգոստոս 10, 2023 - 12:49

Սևրի դաշնագրի ստորագրումը՝ լուսանկարներով․ օգոստոսի 10, 1920 թ.
Սևրի դաշնագրի ստորագրումը՝ լուսանկարներով․ օգոստոսի 10, 1920 թ.
Սևրի պայմանագիրը` բաղկացած 352 հոդվածներից, ստորագրել են մի կողմից Բրիտանական կայսրությունը, Ֆրանսիան, Իտալիան և Ճապոնիան, որոնք պայմանագրում նշված են որպես գլխավոր դաշնակից տերություններ, ինչպես նաև վերոհիշյալ գլխավոր տերությունների դաշնակից Հայաստանը, Բելգիան, Հունաստանը, Հեջասը, Լեհաստանը, Պորտուգալիան, Ռումինիան, Սերբախորվաթասլովենական պետությունը և Չեխոսլովակիան: Ստորագրող երկրորդ կողմը պարտված Թուրքիան էր:

Օգոստոս 10, 2023 - 11:19

Հավերժական «Զինգերը». կարի մեքենաները՝ մամուլի աշխարհում
Հավերժական «Զինգերը». կարի մեքենաները՝ մամուլի աշխարհում
Կարի մեքենաներ. այս նորարարության շնորհիվ ոչ միայն հեշտացավ դերձակների և կոշկակարների աշխատանքը, այլև խթանվեց տեքստիլի և կոշիկների մասսայական արտադրությունը: Դե, հայկական մամուլն էլ իր հերթին շահեց՝ իր էջերին զետեղելով կարի մեքենաների գովազդները:

Օգոստոս 6, 2023 - 20:09

 Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերիի վերջին թռիչքը
Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերիի վերջին թռիչքը
Անտուան դը Սենտ-Էքզյուպերին՝ «Փոքրիկ իշխանը» և գրական այլ կարևոր ստեղծագործությունների աշխարհահռչակ հեղինակը, նաև պրոֆեսիոնալ օդաչու էր, որն իր կյանքը կորցրեց խորհրդավոր հանգամանքներում Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ:

Օգոստոս 6, 2023 - 18:07

«Ռուսները եւ նրա բաղկացուցիչ սովետները շատ ավելի թրքասեր են քան հայասեր...». Ավետիք Իսահակյանի նամակը «Հայրենիքի» խմբագիր Արտաշես Չիլինգարյանին (Ռուբեն Դարբինյան)
«Ռուսները եւ նրա բաղկացուցիչ սովետները շատ ավելի թրքասեր են քան հայասեր...». Ավետիք Իսահակյանի նամակը «Հայրենիքի» խմբագիր Արտաշես Չիլինգարյանին (Ռուբեն Դարբինյան)
Այստեղ է նկարիչ Սարյանը: Հաճախ տեսակցում ենք իրար: Բոլշեւիկ չէ: Պատմում է նրանց դրական ու բացասական կողմերն ու գործերը: Ասում է, որ խաղաղություն լինի, մի 5-6 տարուց հետո շատ լավ երկիր կլինի, թեեւ պզտիկ, բայց բարեկարգված: Հույս չունի, որ Կարսը եւ Սուրմալուն հետ գրավեն ռուսները, որովհետեւ ռուսները եւ նրա բաղկացուցիչ սովետները շատ ավելի թրքասեր են քան հայասեր, եւ հետո բոլշեւիկ զինվորը չի կռվի՝ Հայաստանի սահմանները մեծացնելու համար: Հույս չունի թե բոլշեւիզմը ընկնի, որովհետեւ, զինված կուսակցություն է եւ շատ խիստ ու սարսափեցնող ռեժիմ:

Օգոստոս 4, 2023 - 12:03

1990-ի օգոստոսի 4-ին Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դարձավ Խորհրդային Հայաստանի և ապա՝ ՀՀ առաջնորդ
1990-ի օգոստոսի 4-ին Լևոն Տեր-Պետրոսյանը դարձավ Խորհրդային Հայաստանի և ապա՝ ՀՀ առաջնորդ
1990 թվականի այս օրը՝ օգոստոսի 4-ին, Գերագույն խորհրդի պատգամավոր, Հայոց համազգային շարժում կուսակցության առաջնորդներից Լևոն Տեր–Պետրոսյանը ընտրվեց Խորհրդային Հայաստանի խորհրդարանի նախագահ:

Օգոստոս 4, 2023 - 11:35

Հայաստանի առաջին վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու առաջին ելույթը առաջին խորհրդարանում. 1918, օգոստոս 3
Հայաստանի առաջին վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու առաջին ելույթը առաջին խորհրդարանում. 1918, օգոստոս 3
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության առաջին վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու առաջին ելույթը երկրի խորհրդարանում՝ Խորհրդում, հնչել է 1918 թվականի օգոստոսի 3-ին՝ Խորհրդի երկրորդ նիստում:

Օգոստոս 3, 2023 - 10:17

Աշխարհի ամենահայաշատ 5 քաղաքները 1932-ին
Աշխարհի ամենահայաշատ 5 քաղաքները 1932-ին
ԱՄՆ-ում լույս տեսնող «Հայաստանի Կոչնակ» շաբաթաթերթի 1932 թ. օգոստոսի 20-ին լույս տեսած լրատվության համաձայն, աշխարհի ամենահայաշատ քաղաքներն էին՝ Թիֆլիզը (130 հազար), Երեւանը (106 հազար), Պաքուն (90 հազար), Պոլիսը (65 հազար) և Լէնինականը (58 հազար):

Օգոստոս 2, 2023 - 21:31

Պառլամենտարիզմի ծնունդը Հայաստանում. օգոստոս 1, 1918 թվական
Պառլամենտարիզմի ծնունդը Հայաստանում. օգոստոս 1, 1918 թվական
Օգոստոսի 1-ը Հայաստանում պառլամենտարիզմի հիմնադրման օր կարելի է համարել:

Օգոստոս 2, 2023 - 10:55

Հայաստանի առաջին խորհրդարանը՝ Խորհուրդը. 1918-ի օգոստոսի 1. Երևանի քաղաքային ակումբ
Հայաստանի առաջին խորհրդարանը՝ Խորհուրդը. 1918-ի օգոստոսի 1. Երևանի քաղաքային ակումբ
Հայաստանը խորհրդարաններ ունեցել է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության (նախ Խորհուրդ, ապա՝ Խորհրդարան), Խորհրդային Հայաստանի 70 տարիների (Գերագույն Սովետ) և Հայաստանի Երրորդ Հանրապետության (Գերագույն խորհուրդ, Ազգային ժողով) ընթացքում:

Օգոստոս 2, 2023 - 10:53

Պառլամենտարիզմի ծնունդը Հայաստանում. օգոստոս 1, 1918 թվական
Պառլամենտարիզմի ծնունդը Հայաստանում. օգոստոս 1, 1918 թվական
1918 թվականի օգոստոսի 1-ին Երևանի քաղաքային ակումբի դահլիճում բացվեց Հայաստանի Խորհրդի՝ խորհրդրանի անդրանիկ նիստը, որին ներկա էր կառավարությունը ողջ կազմով՝ վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու գլխավորությամբ: Նիստին ներկա էին նաև Հայաստանի դաշնակից Քառյակ Միության երկրներից՝ Օսմանյան կայսրության, Գերմանիայի, Ավստրո-Հունգարիայի ներկայացուցիչները, Պարսկաստանի հյուպատոսը, ռուս և մահմեդական ազգային խորհուրդների ներկայացուցիչները: Հայ բարձրաստիճան զինվորականներից ներկա էին Թովմաս Նազարբեկյանն ու Մովսես Սիլիկյանը:

Օգոստոս 1, 2023 - 16:49

Հայաստանի առաջին խորհրդարանի՝ Խորհրդի բացումը․ 1918-ի օգոստոսի 1 («Ժողովուրդ», ՀԺԿ օրգան, թիվ 1)
Հայաստանի առաջին խորհրդարանի՝ Խորհրդի բացումը․ 1918-ի օգոստոսի 1 («Ժողովուրդ», ՀԺԿ օրգան, թիվ 1)
1918 թ. Օգոստոսի 1-ին, հինգշաբթի առավոտյան ժամը 13-ին բացվեց Հայաստանի Հանրապետության Խորհրդի առաջին նիստը քաղաքային ակումբի դահլիճում, որը հատկապես պատրաստված էր դրա համար։ Պատգամավորները դասավորված էին երեք կարգում․ աջակողմյանը՝ Հայ ժողովրդական կուսակցությունը (6 պատգամավոր), թուրքերի 6 ներկայացուցիչները, 1 ռուս և 1 եզդի։

Օգոստոս 1, 2023 - 16:26

Ինչ բժշկական ծառայությունների մասին էր ծանուցում մամուլը նախանցյալ դարում
Ինչ բժշկական ծառայությունների մասին էր ծանուցում մամուլը նախանցյալ դարում
19-րդ դարը բացի բժշկության մեջ զարմանահրաշ հայտագործություններից՝ էնդոսկոպ, եթերային անեսթեզիա, առաջին պատվաստանյութեր, ռենդգենյան ճառագայթներ նաև համաճարակների և համավարակների սոսկալի դար էր:

Հուլիս 30, 2023 - 23:40

Ագարակի (Մեղրիի շրջան) բնակչությունը 1831-1931 թվերին
Ագարակի (Մեղրիի շրջան) բնակչությունը 1831-1931 թվերին
Ագարակ քաղաքը գտնվում է Արաքս գետի ձախ ափին, մարզկենտրոն Կապանից 94, մայրաքաղաք Երևանից 410 կմ հեռավորության, ծովի մակերևույթից 660 մետր բարձրության վրա: Սահմանակից է Իրանին և Նախիջևանի Օրդուբադի շրջանին, որը պատմական Գողթան գավառն է: Սյունիքի մարզպետարանի տվյալներով՝ Մեղրի համայնքի ամենամեծ բնակավայրը այսօր Ագարակն է 4.729 հոգի բնակչությամբ:

Հուլիս 26, 2023 - 10:32

Կարեն Դեմիրճյանի զեկուցումը ՀԿԿ Կենտկոմի 1987թ հուլիսի 25-ի պլենումում
Կարեն Դեմիրճյանի զեկուցումը ՀԿԿ Կենտկոմի 1987թ հուլիսի 25-ի պլենումում
ԽՄԿԿ կենտկոմի 1987թ. հունիսյան պլենումում Միխայիլ Գորբաչովը քննադատել էր Հայաստանի կոմկուսի ղեկավարությանը և Հայկոմկուսի կենտկոմի առաջին քարտուղար Կարեն Դեմիրճյանին՝ վերակառուցման տեղապտույտի, բնապահպանական չլուծված հարցերի, կոռուպցիայի դեմ պայքարի բացակայության, կադրային ոչ ճիշտ քաղաքականության և բազմաթիվ այլ հարցերում:

Հուլիս 25, 2023 - 20:41

19-րդ-դարի Թիֆլիսը՝ հայ մշակույթի, կրթության և գործարարության կենտրոն
19-րդ-դարի Թիֆլիսը՝ հայ մշակույթի, կրթության և գործարարության կենտրոն
1851-ին Թիֆլիսի Երևանյան հրապարակում դռներն է բացում Անդրկովկասում 1-ին թատերական շենքը, որի կառուցման գաղափարի հեղինակը և մեկենասը մեծապատիվ Թամամշյանն էր: Թամամշյանի թատրոնի բեմից իտալացի արտիստների կատարմամբ հնչել է Դոնիցետտիի «Լյուչիա դի Լամերմուր» օպերան: Թիֆլիսի հասարակությունը ծանոթացել է բալետային արվեստին:

Հուլիս 24, 2023 - 21:14

Լոզանի հաշտության պայմանագիրը և Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումը
Լոզանի հաշտության պայմանագիրը և Թուրքիայի Հանրապետության հռչակումը
1922 թվականի նոյեմբերի 20-ից Շվեյցարիայի Լոզան քաղաքում տեղի ունեցան Մերձավորի արևելքի հաշտով հաշտության բանակցությունները, որը 1923 թվականի հուլիսի 24-ին ավարտվեց Լոզանի հաշտության պայմանագրի ստորագրմամբ։ Պայմանագիրը ստորագրել են Մեծ Բրիտանիան, Ֆրանսիան, Իտալիան, Ճապոնիան, Հունաստանը, Ռումինիան, սերբերի, խորվաթների և սլովենացիների Թագավորությունը մի կողմից, և Թուրքիան` մյուս կողմից: Լոզանի պայմանագիրը փոխարինեց 1920թ Սևրի պայմանագրին` փաստացիորեն առ ոչինչ ճանաչելով այն։

Հուլիս 24, 2023 - 09:38

Լոզանի բանակցությունները եւ Սեւրի պայմանագրի չեղարկումը. 23 հուլիսի, 1923թ
Լոզանի բանակցությունները եւ Սեւրի պայմանագրի չեղարկումը. 23 հուլիսի, 1923թ
1923 թ. միջազգային կարեւոր իրադարձություններից էին Լոզանում ընթացող բանակցությունները, որտեղ քննարկվում էին Թուրքիային վերաբերող հարցերը։ Դրանցից ամենակարեւորը Թուրքիայի եւ Անտանտի երկրների հարաբերությունների կարգավորումն էր, որտեղ մեծ դերակատարություն ուներ Խորհրդային միությունը։ ԽՍՀՄ-ը, համաձայն ստանձնած պարտավորությունների, աջակցում էր թուրքերին, որոնք օր օրի նորանոր զիջումներ էին ստանում եվրոպական երկրներից։

Հուլիս 23, 2023 - 18:36

Հովհաննես Քաջազնունի՝ ինչպե՞ս կարող է դրսի հայը Հայաստանի խորհրդարանում տեղ ունենալ. 22 հուլիս, 1918թ
Հովհաննես Քաջազնունի՝ ինչպե՞ս կարող է դրսի հայը Հայաստանի խորհրդարանում տեղ ունենալ. 22 հուլիս, 1918թ
1918 թվականի հուլիսի 22-ին Երևանում Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհրդի և Երևանի Ազգային խորհրդի երկրորդ համատեղ նիստում Հայ ժողովրդական կուսակցության ներկայացուցիչ Արշալույս Մխիթարյանը առաջարկում է դրսի խոշոր Ազգային խորհուրդներից, ինչպիսիք են Վրաստանի, Ադրբեջանի, Բաքվի և այլ վայրերի Հայոց Ազգային խորհուրդները, մեկական ներկայացուցիչ ընդունել Հայաստանի Խորհրդի [խորհրդարան] մեջ՝ խորհրդակցական ձայնի իրավունքով:

Հուլիս 23, 2023 - 16:23

Ասքանազ Մռավյանի նամակը Քյազիմ Կարաբեքիրին. 22 հուլիս, 1921թ
Ասքանազ Մռավյանի նամակը Քյազիմ Կարաբեքիրին. 22 հուլիս, 1921թ
1920-ից մինչև 1922 թվականի դեկտեմբերի վերջը Խորհրդային Հայաստանը, թեև ենթարկվել է բոլշևիկյան Ռուսաստանին, սակայն դե յուրե եղել է անկախ: Այդ տարիներին և անգամ մինչև 1925 թվականը, Խորհրդային Հայաստանն ու քեմալականները (Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովի կառավարությունը), ապա Թուրքիան, ունեցել են դիվանագիտական հարաբերություններ:

Հուլիս 22, 2023 - 09:56

Հայաստանում առաջին օդային աղետը. 1920 թ. հուլիսի 22, Կարս
Հայաստանում առաջին օդային աղետը. 1920 թ. հուլիսի 22, Կարս
Այսօր, [1920 թվականի] հուլիսի 22-ին, Կարսում վայր ընկավ մեր սավառնակը: Օդաչու պորուչիկ Հացյանը ջարդվեց և ուշքի չգալով, վախճանվեց:

Հուլիս 22, 2023 - 09:41

Հայկական և իրանական հնագույն արքայատոհմերի ծագման մասին
Հայկական և իրանական հնագույն արքայատոհմերի ծագման մասին
Մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակի 1-ին կեսի Առաջավոր Ասիայի գրավոր աղբյուրները վկայում են Մեծ Զաբ գետի վերին հոսանքների շրջանում, Վանա և Ուրմիա լճերի միջև գտնվող Մանա պետության մասին:

Հուլիս 21, 2023 - 19:48

Արցախի պատվիրակության վերջին այցը Բաքու, բանակցություններ Ադրբեջանի ղեկավար Մութալիբովի հետ․ հուլիս 20, 1991
Արցախի պատվիրակության վերջին այցը Բաքու, բանակցություններ Ադրբեջանի ղեկավար Մութալիբովի հետ․ հուլիս 20, 1991
1991 թվականի հուլիսի 20-ին արցախյան 6 հոգանոց պատվիրակությունը, որը գլխավորում էր ԼՂԻՄ Մարզխորհրդի նախագահ Լեոնարդ Պետրոսյանը, Ստեփանակերտից օդանավով մեկնեց Բաքու, հանդիպում ունեցավ Ադրբեջանի նախագահ Այազ Մութալիբովի հետ:

Հուլիս 20, 2023 - 12:16

Հայաստանի առաջին վարչապետ՝ Հովհաննես  Քաջազնունու կառավարության ժամանումը Թիֆլիսից Երևան. 19 հուլիս, 1918թ
Հայաստանի առաջին վարչապետ՝ Հովհաննես Քաջազնունու կառավարության ժամանումը Թիֆլիսից Երևան. 19 հուլիս, 1918թ
Կարսի ու Ալեքսանդրապոլի անկումը, թուրքերի հարձակումը դեպի Արարատյան դաշտավայր Երևանում առաջ էր բերել անասելի իրարանցում ու սարսափ: ՙՄենակ ենք և պետք է ապավինենք միայն մեր ուժերին` թե ճակատը պաշտպանելու և թե երկրի ներսում կարգ հաստատելու համար՚,- ասում էր Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հիմնադիրներից Արամ Մանուկյանը (Սարգիս Հովհաննիսյան):

Հուլիս 19, 2023 - 10:57

Ի՞նչ սահմաններով Հայաստանի քարտեզ ներկայացնել Էնվերին. Ահարոնյանի պատվիրակությունը Պոլսում՝ 19 հուլիս, 1918
Ի՞նչ սահմաններով Հայաստանի քարտեզ ներկայացնել Էնվերին. Ահարոնյանի պատվիրակությունը Պոլսում՝ 19 հուլիս, 1918
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Աստվածատուր (Ասատուր) Խաչատրյանի օրագրությունը, որը վերաբերում է հայ ժողովրդի համար ճակատագրական Տրապիզոնի, Բաթումի և Պոլսի 1918 թ․ բանակցություններին։ Հեղինակը իր ծանոթագրության մեջ նշում է․ «1919 դեկտեմբերին ՀՀ վարչապետ Ա․ Խատիսեան ինծի պաշտօն յանձնեց ընտրել ու կարգի դնել Տրապիզոնի և Բաթումի հայ-թրքական դիւանագիտութեան վերաբերեալ բոլոր պաշտօնական գրութիւնները հրատարակութեան համար և գրել նախաբանը»։

Հուլիս 19, 2023 - 10:29

Վազգեն Ա-ի հանդիպումը Թուրքիայի նախագահ Ջեմալ Գյուրսելի հետ, այց Աթաթուրքի դամբարան. հուլիս 17, 1961թ.
Վազգեն Ա-ի հանդիպումը Թուրքիայի նախագահ Ջեմալ Գյուրսելի հետ, այց Աթաթուրքի դամբարան. հուլիս 17, 1961թ.
ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ԱՆԳԱՐԱՅՈՒՄ ԱՅՑԵԼՈՒՄ Է ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ ԶՈՐԱՎԱՐ ՋԵՄԱԼ ԳՅՈՒՐՍԵԼԻՆ

Հուլիս 17, 2023 - 10:51

Ինչպես էին 19-րդ դարի հայկական թերթերը լուծում ֆինանսական խնդիրները․ «Ազդ անցյալից»
Ինչպես էին 19-րդ դարի հայկական թերթերը լուծում ֆինանսական խնդիրները․ «Ազդ անցյալից»
«Տարեկան գինը Կ.Պոլսոյ եւ գաւառաց համար կանխիկ 6 մէճիտիէ… 4 տառի դիմաց 1 արծաթ կոպեկ… 13 ֆրանկ`արտասահմանի համար…

Հուլիս 17, 2023 - 10:11

Գում-Գափուի կռիւը հայերի եւ թիւրք զօրքի մէջ. 15 Յուլիս, 1890թ
Գում-Գափուի կռիւը հայերի եւ թիւրք զօրքի մէջ. 15 Յուլիս, 1890թ
1890 թվականի հուլիսի 15-ին ընդդեմ սուլթանական կառավարության քաղաքականության կազմակերպված բողոքի ցույցին, որը կազմակերպել և ղեկավարում էին Հարություն Ճանկյուլյանը, Համբարձում Պոյաճյանը և այլ հնչակյան առաջնորդներ, մասնակցել է մոտ 5000 հայ:

Հուլիս 15, 2023 - 12:58

«Պրավդա»-ի լուրը Աղասի Խանջյանի «ինքնասպանության» մասին. 12 հուլիս, 1936թ
«Պրավդա»-ի լուրը Աղասի Խանջյանի «ինքնասպանության» մասին. 12 հուլիս, 1936թ
Ըստ Երևանից ստացված տեղեկության, Հայաստանի Կոմկուսի կենտկոմի քարտուղար ընկեր Խանջյանը ամսի 9-ին ինքնասպանություն է գործել: Վերջին շրջանում ընկեր Խանջյանը պատշաճ զգոնություն չէր ցուցաբերում հակահեղափոխական տարրերի դեմ պայքարի գործում: Վերջին ժամանակներում ընկեր Խանջյանը տառապում էր ծանր թոքախտից, ինչը ազդել էր նրա ընդհանուր վիճակի վրա:

Հուլիս 12, 2023 - 17:25

Հայաստան-Խորհրդային Ադրբեջան խորհրդաժողովի հաշտության պայմանները. 10-11 հուլիս, 1920թ
Հայաստան-Խորհրդային Ադրբեջան խորհրդաժողովի հաշտության պայմանները. 10-11 հուլիս, 1920թ
Ադրբէջանն ու Հայաստանը դադարում են ամեն տեսակի ագրեսիւ գործողութիւններ իրար վերաբերմամբ և Թիֆլիսում գումարում են կօնֆերանս՝ լուծելու բոլոր խնդիրները:

Հուլիս 11, 2023 - 14:30

Ռուս-Թուրքական պատերազմների պատմությունը և հայերը
Ռուս-Թուրքական պատերազմների պատմությունը և հայերը
Ռուս-թուրքական բախումների մասին առաջին հիշատակություններն առկա են դեռևս 16-րդ դարից սկսած, բայց էականորեն դրանք մեզ վերաբերվում են 18-րդ դարի եզրագծից: Սա այն փուլն է, երբ Պետրոս Առաջինն, ավարտելով պատերազմը Բալթիկ ծովի համար, որոշեց հայտնվել նաև Կովկասում: Այդ նպատակի համար, հանդես գալով քրիստոնյա տիրակալի դիրքերից, նա գրգռեց մի քանի շարժումներ Հարավային Կովկասում` հայերի և վրացիների մասնակցությամբ:

Հուլիս 11, 2023 - 12:13

Հայ Վաճառականներու Դերը Մետաքսի Ճամբուն Վրայ. Պատմական Ակնարկ
Հայ Վաճառականներու Դերը Մետաքսի Ճամբուն Վրայ. Պատմական Ակնարկ
Հայաստանի եւ հայութեան փոխներգործութիւնը Մետաքսի ճամբուն հետ ունի աւելի քան 2000 տարուան պատմութիւն: Այս յօդուածով կ՛ուզեմ լուսարձակի տակ առնել երկու փուլեր, նախ Մեծն Տիգրանի փուլը եւ ապա հետազօտութեամբ 15-18 դարերու Նոր Ջուղայի հայ վաճառականներու դերը` վերականգնելու Մետաքսի Ճամբու գործունէութիւնը Արեւելքի եւ Արեւմուտքի միջեւ:

Հուլիս 10, 2023 - 14:01

Հայաստան-Խորհրդային Ադրբեջան բախումների պատմությունից. հուլիս, 1920
Հայաստան-Խորհրդային Ադրբեջան բախումների պատմությունից. հուլիս, 1920
Ադրբէջանի սօցիալիստական հանրապետութեան և Հայաստանի հանրապետութեան միջև բոլոր վիճելի հարցերը խաղաղ ճանապարհով լուծելու նպատակով մօտ ժամանակները Ղազախ քաղաքում հրաիւիրւելիք կօնֆերանսի մասին յունիսի 2-ին կայացրած համաձայնութիւնից յետոյ Հայաստանի կառավարութեան նման նուաճողական գործողութիւնները հակասում են վերոյիշեալին: Իմ կառավարութիւնը չի կարող չնկատել այդ որպէս Խորհրդային Ադրբէջանի դէմ սկսւած պատերազմական գործողութիւններ և պահանջում է դադարեցնել ամէն տեսակ յարձակում՝ հայկական զօրամասերի կողմից:

Հուլիս 8, 2023 - 12:20

ԼՂԻՄ ձեւավորումը. 7 հուլիսի, 1923թ
ԼՂԻՄ ձեւավորումը. 7 հուլիսի, 1923թ
1905-1906 թթ. հայ-մուսուլմանական կոտորածը Անդրկովկասում կարող է ծառայել որպես վելիկոռուսական ինքնակալության կործանարար քաղաքականության լավագույն ապացույց: Այն պահին, երբ Անդրկովկասի հեղափոխական բանվորական զանգվածները բացեիբաց սկսեցին իրենց զայրույթն արտահայտել կապիտալի կողմից իրենց ճնշման դեմ, ցարական գեներալներ Վորոնցով-Դաշկովների ձեռքով թշնամանք սերմանվեց երկու բարեկամական, պատմականորեն իրար հետ կապված ժողովուրդների` հայերի և մուսուլմանների միջև:

Հուլիս 8, 2023 - 12:02

Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհրդի գրությունը Երևանի ազգային խորհրդին. 6 հուլիս, 1918թ
Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհրդի գրությունը Երևանի ազգային խորհրդին. 6 հուլիս, 1918թ
Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհրդի և ՀՀ ձևավորման ընթացքում գտնվող կառավարության՝ Երևան տեղափոխվելու ձգձգումը առաջացնում էր հատկապես Երևանի գործիչների դժգոհությունը և կտրուկ պահանջը՝ անմիջապես տեղափոխվել Երևան: Այս պայմաններում հուլիսի 6-ինկայացած Հայոց ազգային խորհրդի նիստում, ընդառաջելով Երևանի գործիչների պահանջներին, որոշվում է նախապատրաստական աշխատանքներ կատարել՝ երկու շաբաթվա ընթացքում Երևան տեղափոխվելու համար: (ՀԱԱ, ֆ. 222, ց. 1, գ. 141, թ. 288 շրջ)

Հուլիս 6, 2023 - 22:50

20-րդ դարի ամենասոսկալի սպանության մանրամասները
20-րդ դարի ամենասոսկալի սպանության մանրամասները
1918 թվականի հուլիսի 3-ի լույս 4-ի գիշերը Եկատերինբուրգի Իպատիևների տանը գնդակահարվեց Ռուսաստանի վերջին կայսր Նիկոլայ II-ը ընտանիքի և շքախմբի հետ միասին։ Այս հրեշավոր սպանությունը վերջ դրեց Ռուսաստանում միապետությանը։

Հուլիս 5, 2023 - 15:40

Հայաստանի Հանրապետությունը (1918-1920/21 թթ) չի ունեցել Սահմանադրություն
Հայաստանի Հանրապետությունը (1918-1920/21 թթ) չի ունեցել Սահմանադրություն
Հայաստանի Հանրապետութիւնը չունի դեռեւս գրուած սահմանադրութիւն: Այդ մեծ աշխատանքը թողուած է ապագայ սահմանադրական ժողովին, որ կը հաւաքուի, երբ ամբողջանայ Հայաստանի պետութիւնը, որի մի մասը միայն կազմում է ներկայ Հանրապետութիւնը: (Հովհաննես Քաջազնունու «Հայաստանի Հանրապետություն» հուշագրից)

Հուլիս 5, 2023 - 15:01

Թուրքիայի հյուպատոսություն Երևանում 1930 թվականին
Թուրքիայի հյուպատոսություն Երևանում 1930 թվականին
«Կովկասյան կարմրադրոշ բանակի զորամասերի զորահանդեսը Յերեվանում. Կարմիր բանակի զորաշարժի վերջին ետապը. Մեծ զորահանդես Յերեվանում» «Խորհրդային Հայաստան» օրաթերթ, թիվ 210, կիրակի, սեպտեմբերի 7, 1930թ

Հուլիս 3, 2023 - 15:44

Երևանում կառքերի սակագները 1920 թվականի ամռանը
Երևանում կառքերի սակագները 1920 թվականի ամռանը
Լուսանկարում՝ Երևանը 20-րդ դարի առաջին տասնամյակներին, Աստաֆյան՝ այսօր Աբովյան փողոցը

Հուլիս 3, 2023 - 15:04

Միսիոներները և Բուլղարիայում կենտրոնացած հայ տարագիրները
Միսիոներները և Բուլղարիայում կենտրոնացած հայ տարագիրները
Համիդյան կոտորածների հետևանքով Բուլղարիայում և Ռումինիայում ապաստանել էին արևմտահայ բազմաթիվ տարագիրներ։

Հուլիս 3, 2023 - 10:48

Հայ կյանքի ամենախոշոր վերքը ռուսասիրությունն է. ՀՀ վարչապետ Համո Օհանջանյան, 1920թ հուլիս
Հայ կյանքի ամենախոշոր վերքը ռուսասիրությունն է. ՀՀ վարչապետ Համո Օհանջանյան, 1920թ հուլիս
Հատվածներ Բյուրո-կառավարության վարչապետ Օհանջանյանի զեկուցումից Ղարաբաղի և Զանգեզուրի մասին՝ արված Ղարաբաղի, Զանգեզուրի և Դարալագյազի դաշնակցական ընկերների ժողովում՝ հուլիս, 1920 թ.

Հուլիս 1, 2023 - 13:43

Արամի վերջնագիր-նամակը Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհրդին. 26 հունիսի, 1918
Արամի վերջնագիր-նամակը Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհրդին. 26 հունիսի, 1918
Երևանի ազգային խորհրդի նամակը [Թիֆլիսի] Հայոց ազգային խորհրդին՝ Հայաստանի ծանր դրության և իշխանության կենտրոնական մարմինների՝ Երևան տեղափոխվելու անհրաժեշտության մասին 26 հունիսի 1918 թ. Երևան

Հունիս 26, 2023 - 12:05

Օլթին գրաւելով՝ բացւում են Արեւմտեան Հայաստանի ճանապարհները․ 25 Յունիս, 1920
Օլթին գրաւելով՝ բացւում են Արեւմտեան Հայաստանի ճանապարհները․ 25 Յունիս, 1920
1920 թվականի հունիսին հայկական զորքերը մտան Օլթիի ածխահանքեր, որը, համաձայն օրվա թուրք և որոշ հայ պաշտոնյաների, պատճառ կամ առիթ դարձավ թուրք-հայկական պատերազմի: Այդ պատերազմը 1920-ի աշնանը ավարտվեց Հայաստանի պարտությամբ՝ Կարսի անկումով և Ալեքսանդրապոլի գրավումով:

Հունիս 25, 2023 - 14:20

Հայությունը դատապարտելուց առաջ պետք է խաչվել նրա ապրած Գողգոթայի վրա․ Գարեգին Նժդեհի բաց նամակը Մայքլ Արլենին
Հայությունը դատապարտելուց առաջ պետք է խաչվել նրա ապրած Գողգոթայի վրա․ Գարեգին Նժդեհի բաց նամակը Մայքլ Արլենին
Մայքլ Արլենը քննադատում է իր հայրենակից երիտասարդներին, որոնք փորձում են թաքցնել իրենց ինքնությունը. նա կարծում է, որ նոր բան ստեղծելու ընդունակ են միայն պետություն ունեցող ազգերը, բայց ոչ պետականությունը կորցրած հայերն ու հրեաները։ Հայերի մասին Արլենի տեսակետները բաց նամակում քննադատել է ռազմական և քաղաքական գործիչ Գարեգին Նժդեհը։

Հունիս 25, 2023 - 13:12

Հայաստանի զորքերը կոտրում են Զանգիբասարի [այսօր՝ Մասիս] թաթարների դիամդրությունը․ 23 հունիս, 1920
Հայաստանի զորքերը կոտրում են Զանգիբասարի [այսօր՝ Մասիս] թաթարների դիամդրությունը․ 23 հունիս, 1920
Կառավարական հաղորդագրութիւն Զանգիբասարի մասին․ 23 յունիս

Հունիս 23, 2023 - 17:39

Ահարոնյանի և Խատիսյանի առաջին շփումները Թալեաթ-Էնվեր-Ջեմալ ջարդարար եռյակի հետ. հունիս 22, 1918
Ահարոնյանի և Խատիսյանի առաջին շփումները Թալեաթ-Էնվեր-Ջեմալ ջարդարար եռյակի հետ. հունիս 22, 1918
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Աստվածատուր (Ասատուր) Խաչատրյանի օրագրությունը, որը վերաբերում է հայ ժողովրդի համար ճակատագրական Տրապիզոնի, Բաթումի և Պոլսի 1918 թ․ բանակցություններին։

Հունիս 22, 2023 - 15:14

Հայաստանի խորհրդարանական առաջին ընտրությունները. 1919թ, հունիս 21-23
Հայաստանի խորհրդարանական առաջին ընտրությունները. 1919թ, հունիս 21-23
Հայաստանի պատմության մեջ առաջին անգամ խորհրդարանական ընտրություններ տեղի են ունեցել 1919 թվականի հունիսի 21-23-ին, երբ Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը մեկ տարեկան էր:

Հունիս 21, 2023 - 11:13

Մեր մեռելները հեռու հեռու-հեռու անապատի մեջ են և մեզնից ծաղիկ չեն սպասում, այլ ոճրապարտ գանգերի արյունը
Մեր մեռելները հեռու հեռու-հեռու անապատի մեջ են և մեզնից ծաղիկ չեն սպասում, այլ ոճրապարտ գանգերի արյունը
Հունիսի 19-ին Թիֆլիսում Արամ Երկանյանը գնդակահարեց Ադրբեջանի նախկին վարչապետ Ֆաթալի Խան Խոյսկուն և խորհրդարանի խոսնակի օգնական Հասան Բեկ Ագաևին՝ Շուշիի և Բաքվի հայերի ջարդերի հիմնական կազմակերպչին։

Հունիս 20, 2023 - 15:09

Խոյի որբանոցը՝ հայ գաղթականների ապաստան
Խոյի որբանոցը՝ հայ գաղթականների ապաստան
Խոյի հայկական որբանոցում խնամվում էին հարյուրից ավելի մանուկներ։ Այդ հաստատության մոտակայքում օգնություն ստանալու ակնկալիքով հավաքվել էին բազմաթիվ հայ գաղթականներ։

Հունիս 20, 2023 - 11:09

Արամ Երկանյանը սպանում է Ադրբեջանի առաջին վարչապետ Խան Խոյսկուն. 19 հունիս, 1920, Թիֆլիս
Արամ Երկանյանը սպանում է Ադրբեջանի առաջին վարչապետ Խան Խոյսկուն. 19 հունիս, 1920, Թիֆլիս
Ներկայացնում հայ վրիժառուական պայքարի մասին հատված Թաթուլ Հակոբյանի ՀԱՅԵՐԸ և ԹՈՒՐՔԵՐԸ հատորից

Հունիս 19, 2023 - 19:37

Սալմաստում հայկական զինված խմբերը պաշտպանում էին հայ գաղթականներին
Սալմաստում հայկական զինված խմբերը պաշտպանում էին հայ գաղթականներին
Պարսկաստանում գտնվող հայ տարագիրներին օգնելու նպատակով Գերմանական արևելյան առաքելությունն այնտեղ է գործուղում Դավիթ Իսմայիլին։

Հունիս 18, 2023 - 12:21

Ալեքսանդրապոլի հայ-թուրք խառը հանձնախմբի աշխատանքը. հունիս 17 – հուլիս 13, 1918թ
Ալեքսանդրապոլի հայ-թուրք խառը հանձնախմբի աշխատանքը. հունիս 17 – հուլիս 13, 1918թ
Բաթումի դաշնագիրը կնքելու միջոցին արդեն նախատեսված էր խառը հանձնախմբի գոյությունը, որպեսզի տեղում գործադրի դաշնագրի ինչ-ինչ տրամադրություններ և ճշտի շատ մանրամասնություններ: Այդ նպատակով օսմանյան կառավարությունը հունիսի 12-ին գրում է զորավար Նազարբեկյանին՝ մարդիկ նշանակել խառը հանձնախմբի համար:

Հունիս 17, 2023 - 16:11

Հայաստանի Հանրապետության Զինանշանը 1920 և 1992 թվականներին
Հայաստանի Հանրապետության Զինանշանը 1920 և 1992 թվականներին
«Հայաստանի Հանրապետության պետական զինանշանի մասին» օրենքն ընդունվել է Գերագույն Խորհրդի կողմից 1992թ. ապրիլի 19-ին: Վերականգնվել է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության (1918-1920թթ.) զինանշանը, որի հեղինակներն են ճարտարապետ, Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոս Ալեքսանդր Թամանյանը և նկարիչ Հակոբ Կոջոյանը:

Հունիս 16, 2023 - 19:17

«ԼՂՀ-ի և ՀՀ-ի միջև» 1993թ «խիստ գաղտնի» պայմանագրի տեքստը. 14 հունիսի, 1993թ
«ԼՂՀ-ի և ՀՀ-ի միջև» 1993թ «խիստ գաղտնի» պայմանագրի տեքստը. 14 հունիսի, 1993թ
Խիստ գաղտնի պայմանագիր ԼՂՀ-ի և ՀՀ-ի միջև

Հունիս 14, 2023 - 14:27

Հայաստանի գլխին եկած աղետների գլխավոր պատճառը մաքսիմալիզմն էր. Սիմոն Վրացյան
Հայաստանի գլխին եկած աղետների գլխավոր պատճառը մաքսիմալիզմն էր. Սիմոն Վրացյան
Հատված Սիմոն Վրացյանի գրությունից, որ իրականում զեկուցում է՝ ներկայացված ՀՅԴ Ամերիկայի շրջանի 29-րդ Պատգամավորական ժողովին: Այս գրությունը տեղ է գտել ՀՅԴ Բոստոնի ՀԱՅՐԵՆԻՔ ամսագրի առաջին համարում՝ Ա տարի, թիւ 1, Նոյեմբեր, 1922 թ., էջ 43-54:

Հունիս 13, 2023 - 13:00

Հայաստանը իր անկախության հռչակման մասին տեղեկացնում է Իրանին և 8 այլ պետությունների. 13 հունիս, 1918
Հայաստանը իր անկախության հռչակման մասին տեղեկացնում է Իրանին և 8 այլ պետությունների. 13 հունիս, 1918
1918 թվականի մայիսի 30-ին Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհուրդը իրեն հռչակեց հայկական գավառների գերագույն և միակ իշխանություն: Հայտարարության մեջ չէր օգտագործվել անկախություն և հանրապետություն բառերը:

Հունիս 13, 2023 - 12:44

Արժանապատվություն
Արժանապատվություն
Սոկրա՛տ, գերագոյնը մարդկութեան որդիներէն, գովք քեզ, թէեւ դու բարձր ես ամէն գովքէ ու դափնիէ, անհունօրէ˜ն բարձր: Գարեգին Նժդեհ /

Հունիս 11, 2023 - 17:45

Մուստաֆա Քեմալ [Աթաթուրք]ի պատգամավորները Մոսկվայում․ 11 հունիս, 1920
Մուստաֆա Քեմալ [Աթաթուրք]ի պատգամավորները Մոսկվայում․ 11 հունիս, 1920
Խորհրդային կառավարությունը նամակ է ստացել Թուրքիայի գերագույն ազգային ժողովի նախագահ Մուստաֆա Քեմալ փաշայից, որով վերջինս ցանկություն է հայտնում հարաբերության մեջ մտնել խորհրդային կառավարության հետ՝ ընդհանուր ուժերով կռվելու օտար իմպերիալիզմի դեմ։

Հունիս 11, 2023 - 13:22

Չհիշվող պատերազմ. Վանո Սիրադեղյան
Չհիշվող պատերազմ. Վանո Սիրադեղյան
Ղարաբաղի ու Հայաստանի ամեն մեծ ու միջին գյուղ իր չափով իր Եռաբլուրը ունի:

Հունիս 10, 2023 - 20:23

Մուստաֆա Քեմալի [Աթաթուրք] պատասխանը Գեորգի Չիչերինին․ հունիս, 1920
Մուստաֆա Քեմալի [Աթաթուրք] պատասխանը Գեորգի Չիչերինին․ հունիս, 1920
Ի պատասխան Չիչերինի յունիսի 3-ին Թուրքիայի ազգային ժողովին ուղղւած նամակի՝ վերջինս պատասխանում է.

Հունիս 10, 2023 - 20:08

Բոլշևիկյան զորքերը շարժվում են դեպի Արցախ. Համո Օհանջանյանը՝ Չիչերինին. 7 հունիս, 1920թ
Բոլշևիկյան զորքերը շարժվում են դեպի Արցախ. Համո Օհանջանյանը՝ Չիչերինին. 7 հունիս, 1920թ
Արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսար Չիչերինին, պատճենը՝ Հայաստանի Հանրապետության պատվիրակության նախագահ Լևոն Շանթին Հունիս 7, 1920 թվական

Հունիս 8, 2023 - 12:42

Ստամբուլն իր շքեղության համար պարտական է Պալյան գերդաստանին
Ստամբուլն իր շքեղության համար պարտական է Պալյան գերդաստանին
Կոստանդնուպոլսի՝ Ստամբուլի Դոլմաբահչե, Բեյլերբեյ, Բեշիքթաշ պալատների, ալիդե Սուլթանի և Էսմա Սուլթանի ապարանքների, բազմաթիվ այլ շքեղ պալատների, կրոնական շինությունների, արտադրական նշանակության շենքերի ճարտարապետներն ու շինարարները Պալյան գերդաստանի ներկայացուցիչներն են։ Եվ այնքան շատ են այդ շինությունները, որ եթե հանենք դրանք այս քաղաքից, ապա Ստամբուլն աչքի չի ընկնի իր շքեղությամբ և աշխարհում չի հնչի նրա անունը որպես ամենագեղեցիկ քաղաքներից մեկի։

Հունիս 8, 2023 - 10:49

Լևոն Տեր-Պետրսյանի առաջին այցը Թուրքիա. 1992-ի հունիս
Լևոն Տեր-Պետրսյանի առաջին այցը Թուրքիա. 1992-ի հունիս
Հատված ՀԱՅԵՐԸ և ԹՈՒՐՔԵՐԸ գրքից

Հունիս 6, 2023 - 19:29

Թիֆլիսի հայ ղեկավարները չեն հաշտվում Հայաստանի անկախության գաղափարի հետ. 1918-ի հունիս
Թիֆլիսի հայ ղեկավարները չեն հաշտվում Հայաստանի անկախության գաղափարի հետ. 1918-ի հունիս
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Աստվածատուր (Ասատուր) Խաչատրյանի օրագրությունը, որը վերաբերում է հայ ժողովրդի համար ճակատագրական Տրապիզոնի, Բաթումի և Պոլսի 1918 թ․ բանակցություններին։

Հունիս 6, 2023 - 18:40

Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Գարեգին Հովսեփյանի գիտական, գրական ու հոգևոր գործունեությունը
Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոս Գարեգին Հովսեփյանի գիտական, գրական ու հոգևոր գործունեությունը
Հոգևոր ոլորտը չի խանգարել նրան զբաղվելու բանահյուսությամբ, ազգագրությամբ, հնագիտությամբ։ Մառի հետ մասնակցել է Անիի պեղումներին, ուսումնասիրել է «Սասնա Ծռեր» հայկական ժողովրդական էպոսը, գրի է առել երկու տարբերակ։

Հունիս 6, 2023 - 16:02

Երևանի Ազգային խորհուրդը համաձայնվում է Բաթումի դաշնագրի հետ. 5 հունիս, 1918թ
Երևանի Ազգային խորհուրդը համաձայնվում է Բաթումի դաշնագրի հետ. 5 հունիս, 1918թ
Բաթումում բանակցությունները սկսվել էին մայիսի 29-ին և ավարտվել հունիսի 4-ի Հաշտության և բարեկամության դաշնագրով Հայաստանի և Օսմանյան կայսերական կառավարության միջև։

Հունիս 5, 2023 - 21:03

Հայաստանի անկախությունը պահանջ է, որին պիտի գոհացում տանք. Ահարոնյան, 2 հունիս, 1918թ
Հայաստանի անկախությունը պահանջ է, որին պիտի գոհացում տանք. Ահարոնյան, 2 հունիս, 1918թ
Հայկական գավառների անկախության հարցը քննարկվում է Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհրդի 1918 թվականի հունիսի 1-ի նիստում, որը նախագահում էր նրա նախագահ Ավետիս Ահարոնյանը:

Հունիս 2, 2023 - 15:51

Իրանի հայկական եկեղեցիները
Իրանի հայկական եկեղեցիները
Իրանի տարածքում են գտնվում հայ ժողովրդի համար նվիրական որոշ վայրեր, հատկապես քրիստոնեության հետ կապված: Առաջինը` Ավարայրի դաշտն է, որտեղ 451 թվականին տեղի ունեցավ սպարապետ Վարդան Մամիկոնյանի գլխավորած հայկական զորքերի ճակատամարտն պարսից շահ Եզդիգերդ Երկրորդի զորքերի հետ:

Հունիս 1, 2023 - 20:15

Նժդեհի կոչը Բարգուշատի, Զանգելանի, Զաբուղի և Հաջի-Սամլուի մուսուլմաններին. 1 հունիսի, 1921թ
Նժդեհի կոչը Բարգուշատի, Զանգելանի, Զաբուղի և Հաջի-Սամլուի մուսուլմաններին. 1 հունիսի, 1921թ
Բարգուշատի, Զանգելանի, Զաբուղի եւ Հաջի-Սամլուի շրջանների մուսուլմանական բնակչությանը 1 հունիսի 1921

Հունիս 1, 2023 - 19:06

Միացյալ Նահանգների Սենատը մերժում է Հայաստանի մանդատը․ հունիսի 1, 1920 թվական
Միացյալ Նահանգների Սենատը մերժում է Հայաստանի մանդատը․ հունիսի 1, 1920 թվական
Ամերիկյան սենատը 233 ձայնով ընդդեմ 62-ի մերժել է Մանդատը Հայաստանի վրա։ Ժողովուրդ օրաթերթ, թիվ 92, հինգշաբթի, 10 հունիսի, 1920թ․

Հունիս 1, 2023 - 16:44

Հայկական տերիտորիան – Հորիզոն օրաթերթ, 31 մայիսի, 1918 թ
Հայկական տերիտորիան – Հորիզոն օրաթերթ, 31 մայիսի, 1918 թ
Հորիզոն, հասարակական, գրական, քաղաքական օրաթերթ, թիւ 103, ուրբաթ, 31 մայիսի:

Մայիս 31, 2023 - 15:08

ՀՅԴ «Զանգ»-ը դատապարտում է Վրաստանը անկախ հայտարարելու քայլը․ 31 մայիսի, 1918թ
ՀՅԴ «Զանգ»-ը դատապարտում է Վրաստանը անկախ հայտարարելու քայլը․ 31 մայիսի, 1918թ
Անդրկովկասեան Սէյմը արձակւած է և Վրաց Ազգային Խորհուրդը յայտարարել է Վրաստանը անկախ դեմոկրատիկ հանրապետութիւն:

Մայիս 31, 2023 - 14:07

«Ախ մեգել երգիրս տեսնեի». սրանք Դրոյի կյանքի  վերջին խոսքերն էին
«Ախ մեգել երգիրս տեսնեի». սրանք Դրոյի կյանքի վերջին խոսքերն էին
Այսօր՝ մայիսի 31-ին, Առաջին Հանրապետության հիմնադիրներից մեկի՝ Բաշ-Ապարանի հերոս, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության վերջին ռազմական նախարար Դրաստամատ Կանայանի ծննդյան տարեդարձն է:

Մայիս 31, 2023 - 13:27

Հայկական հետքը՝ Բաքվում
Հայկական հետքը՝ Բաքվում
Կովկասյան թուրքերի (այսուհետ՝ ադրբեջանցիների) իշխանություններն ավելի քան մեկ դար, այսինքն՝ իրենց գոյության ողջ ժամանակահատվածում փորձում են ապացուցել, որ հայերը Կովկասից հարավ ընկած տարածքներում եկվորներ են, իսկ իրենք բնիկներ են, սերում են աղվաններից, թյուրք-օգուզյան ցեղերից ու իրանական ատրպատականցիներից: Նրանք ձգտում են Կովկասից հարավ՝ Արցախում, Հայաստանում ու այսպես կոչված Ադրբեջանում գտնվող քրիստոնեական բոլոր հուշարձանները ներկայացնել որպես աղվանական, իսկ դա անուղղակիորեն նշանակում է՝ ադրբեջանական: /

Մայիս 31, 2023 - 11:33

Թուրքական վերջնագիրը. 31 մայիս, 1918թ, «Հորիզոն»
Թուրքական վերջնագիրը. 31 մայիս, 1918թ, «Հորիզոն»
Խմբագրական ՀՈՐԻԶՈՆ-ի, Թիֆլիս, 31 մայիսի, թիւ 103

Մայիս 31, 2023 - 11:16

1918-ի մայիսի 30. որ կուսակցություններն էին դեմ Օսմանյան կայսրության՝ Հայաստանը անկախ հռչակելու պահանջին
1918-ի մայիսի 30. որ կուսակցություններն էին դեմ Օսմանյան կայսրության՝ Հայաստանը անկախ հռչակելու պահանջին
1918-ի մայիսի 30-ին Թիֆլիսի Հայոց ազգային խորհուրդը հռչակեց Հայաստանը՝ առանց “անկախություն և հանրապետություն” բառերի։

Մայիս 30, 2023 - 20:25

Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհրդի հայտարարությունը Հայաստանի հռչակման մասին. մայիս 30, 1918 թվական
Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհրդի հայտարարությունը Հայաստանի հռչակման մասին. մայիս 30, 1918 թվական
1918 թվականի մայիսի 30-ին Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհուրդը հրատարակեց հետևյալ հայտարարությունը, որը, «թեև իսկական առումով անկախության հռչակում չէր, բայց դեպքերի առումով դարձավ այդպիսին» (մեջբերումը՝ Սիմոն Վրացյանից).

Մայիս 30, 2023 - 20:12

1918-ի մայիսի 27. Անդրկովկասի Միության քայքայումը և Հայաստանի անկախության հռչակումը
1918-ի մայիսի 27. Անդրկովկասի Միության քայքայումը և Հայաստանի անկախության հռչակումը
«Անդրկովկասի քաղաքական ամբողջության լուծումով և Վրաստանի ու Ադրբեջանի անկախության հռակումով ստեղծված նոր դրության հանդեպ Հայոց Ազգային խորհուրդը իրեն հայտարարում է հայկական գավառների գերագույն և միակ իշխանությունը...»: Այս բանաձևը Հայոց Ազգային խորհրդի կողմից հրատարակվեց իբրև Հայաստանի անկախության հայտարարություն:

Մայիս 28, 2023 - 12:40

ԱՐԱՄ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ․ «Մենակ ենք եւ պետք է ապավինենք միայն մեր ուժերին»
ԱՐԱՄ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ․ «Մենակ ենք եւ պետք է ապավինենք միայն մեր ուժերին»
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության ականավոր պետական, հասարակական գործիչ, հայոց նորագույն պետականության հիմնադիր, ներքին գործերի նախարար, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն կուսակցության անդամ։ Ղեկավարել է Վանի ինքնապաշտպանությունը, եղել է Վանի նահանգապետը։

Մայիս 28, 2023 - 11:00

Մայիսի 28-ն է Ազգային ճանաչման եւ Անկախության Օրը
Մայիսի 28-ն է Ազգային ճանաչման եւ Անկախության Օրը
Մայիսի 28-ին Հայաստանը տոնում է Առաջին Հանրապետության օրը: 1918-ի մայիսի 28-ին Հայոց ազգային խորհուրդը հայտարարեց անկախ Հայաստանի Հանրապետության ստեղծման մասին:

Մայիս 28, 2023 - 10:06

Կեցցե՛ Մայիսի 28-ը՝ Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հիմնադրման օրը
Կեցցե՛ Մայիսի 28-ը՝ Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հիմնադրման օրը
1918 թվականի մայիսի 28-ին Թիֆլիսում Անդրկովկասյան Ժողովրդավարական Դաշնային Հանրապետության փլուզումից հետո Հայկական ազգային խորհրդի կողմից հռչակվեց Հայկական կամ Հայաստանի Հանրապետությունը:

Մայիս 28, 2023 - 09:41

«Նեմեսիսի» հերոսները․ Գրիգոր Մերջանով
«Նեմեսիսի» հերոսները․ Գրիգոր Մերջանով
Ապրիլի 25-ին մայրաքաղաք Երևանի սրտում հանդիսավոր բացվեց «Նեմեսիս» հուշակոթողը, որը հավերժացնում է հայ վրիժառուների հիշատակը։ Այս իրադարձությունը իրարանցում է առաջացրել Թուրքիայում։

Մայիս 26, 2023 - 15:03

 «Նեմեսիսի» հերոսները․ Շահան Նաթալի
«Նեմեսիսի» հերոսները․ Շահան Նաթալի
Շահան Նաթալին «Նեմեսիս» գործողության գլխավոր ներշնչողը, ծրագրողն ու համակարգողն էր: Նա ցանկանում էր ողջ աշխարհին ցույց տալ, որ սա պարզապես փոքրոգի մարդուկների անկարողությունից ծնված կատաղության վայրկենական պոռթկում չէ, այլ մի ողջ ժողովրդի արդարության փափագը, որը հաստատելու ճանապարհին հայը կանգ չի առնի և ոչնչի առաջ։

Մայիս 25, 2023 - 21:33

«Նեմեսիսի» հերոսները․ Արմեն Գարո
«Նեմեսիսի» հերոսները․ Արմեն Գարո
Ապրիլի 25-ին մայրաքաղաք Երևանի սրտում հանդիսավոր բացվեց «Նեմեսիս» հուշակոթողը, որը հավերժացնում է հայ վրիժառուների հիշատակը։ Այս իրադարձությունը իրարանցում է առաջացրել Թուրքիայում։

Մայիս 24, 2023 - 15:30

1911թ. Թավրիզի Հայոց դպրանոցի աշակերտները՝ Հովհաննավանքում
1911թ. Թավրիզի Հայոց դպրանոցի աշակերտները՝ Հովհաննավանքում
Թավրիզի Հայոց դպրանոցի աշակերտները՝ Հովհաննավանքում

Մայիս 18, 2023 - 13:34

Կարեն Եփփե
Կարեն Եփփե
1903 թվականին, ժամանելով Օսմանյան կայսրության հարավում գտնվող Որֆա քաղաք, 27-ամյա Կարեն Եփփեն դառնում է «Հայերի դանիացի բարեկամներ» կազմակերպության միակ դաշտային աշխատողը: Նա անմիջապես ստանձնում է ավելի քան 300 հայ որբերի համար պատասխանատվությունը Որֆայի գերմանական գաղթակայանում: 1915-ին՝ Հայոց ցեղասպանության օրերին, Եփփեն ջանք չէր խնայում հայերին օգնելու ու իր սեփական տանն ապաստան տալու համար:

Մայիս 8, 2023 - 15:04

Արտգործնախարար Համո Օհանջանյանի հեռագիրը Չիչերինին և Լենինին. 4 մայիսի, 1920թ.
Արտգործնախարար Համո Օհանջանյանի հեռագիրը Չիչերինին և Լենինին. 4 մայիսի, 1920թ.
Արտաքին գործերի ժողովրդական կոմիսար Չիչերինին, պատճենը՝ ժողովրդական կոմիսարների նախագահ Լենինին

Մայիս 4, 2023 - 10:34

Ադրբեջանի բոլշևիկյան կառավարության վերջնագիրը Հայաստանին․ 30 ապրիլ, 1920թ
Ադրբեջանի բոլշևիկյան կառավարության վերջնագիրը Հայաստանին․ 30 ապրիլ, 1920թ
Հայաստանի կառավարության անունով մայիսի 1-ին անթել հեռագրով Բաքվից ստացվել է հետևյալ տեղեկությունը․

Մայիս 1, 2023 - 12:09

Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում՝ Շվեդիայի խորհրդարանում
Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում՝ Շվեդիայի խորհրդարանում
Ապրիլի 26-ին Շվեդիայի խորհրդարանում՝ Ռիկսդագում, կայացել է Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառում, որը կազմակերպվել է Ռիկսդագի Շվեդիա-Հայաստան բարեկամության խմբի անդամների կողմից՝ ՀՀ դեսպանության աջակցությամբ։

Ապրիլ 27, 2023 - 09:54

Ցեղասպանության լուսանկարիչը
Ցեղասպանության լուսանկարիչը
ԱՐՄԻՆ ՎԵԳՆԵՐ

Ապրիլ 26, 2023 - 14:40

Էռնեստ Հեմինգուեյը Զմյուռնիայի աղետի մասին
Էռնեստ Հեմինգուեյը Զմյուռնիայի աղետի մասին
Թուրքական կառավարության սանձաձերծած վայրագությունները, Զմյուռնիայի հայերի և հույների կրած տառապանքները շատ ծանր տպավորություն են թողնում գրողի վրա:

Ապրիլ 26, 2023 - 14:24

Ցեղասպանության ականատեսը փրկում է հազարավոր որբերի
Ցեղասպանության ականատեսը փրկում է հազարավոր որբերի
ՎԻԼԻԱՄ ՄՈՐԻՍ ՋԻԼԲԵՐԹ

Ապրիլ 26, 2023 - 14:09

Բրյուսելում հիշատակել են Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը
Բրյուսելում հիշատակել են Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը
Բելգիայի հայերը Բրյուսելի հայ առաքելական Սուրբ Մագդաղենացի եկեղեցում՝ հարգանքի տուրքով, հիշատակել են Հայոց Ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը:

Ապրիլ 26, 2023 - 09:55

108 տարի անց Ցեղասպանության ճարտարապետ Թալեաթ փաշայի անվան փողոցներով ենք քայլում, նրա անվամբ դպրոցներ կան. Կարո Փայլան
108 տարի անց Ցեղասպանության ճարտարապետ Թալեաթ փաշայի անվան փողոցներով ենք քայլում, նրա անվամբ դպրոցներ կան. Կարո Փայլան
Թուրքիայի խորհրդարանի հայազգի պատգամավոր Կարո Փայլանը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրվա կապակցությամբ գրառում է արել «Ֆեյսբուք»-ի իր էջում:

Ապրիլ 25, 2023 - 10:09

Հայոց ցեղասպանությունից 108 տարի անց հայ ժողովուրդը շարունակում է կանգնած լինել գոյաբանական խնդիրների առաջ. ֆրանսիացի խորհրդարանական
Հայոց ցեղասպանությունից 108 տարի անց հայ ժողովուրդը շարունակում է կանգնած լինել գոյաբանական խնդիրների առաջ. ֆրանսիացի խորհրդարանական
Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանն ապրիլի 24-ին ընդունել է Ֆրանսիայի Հանրապետության Սենատի «Հանրապետականներ» խմբակցության ղեկավար Բրյունո Ռըտայոյի գլխավորած պատվիրակությանը:

Ապրիլ 25, 2023 - 09:19

 Թալեաթի հրամաններից մեկում ասված էր. «Հինգ տարեկանից բարձր բոլոր օսմանահպատակ հայերը պետք է դուրս տարվեն քաղաքներից և սպանվեն»
Թալեաթի հրամաններից մեկում ասված էր. «Հինգ տարեկանից բարձր բոլոր օսմանահպատակ հայերը պետք է դուրս տարվեն քաղաքներից և սպանվեն»
Հարյուր հազարավոր երեխաներ են նահատակվել Հայոց ցեղասպանության տարիներին:

Ապրիլ 24, 2023 - 18:53

Այսօր մենք դադար ենք վերցնում՝ հիշելու Հայոց ցեղասպանության զոհերին․ Ջո Բայդենի ուղերձը
Այսօր մենք դադար ենք վերցնում՝ հիշելու Հայոց ցեղասպանության զոհերին․ Ջո Բայդենի ուղերձը
ԵՐԵՎԱՆ, 24 ԱՊՐԻԼԻ, ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ: Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների նախագահ Ջո Բայդենը ուղերձ է հղել Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցի կապակցությամբ։

Ապրիլ 24, 2023 - 17:41

Թուրքիայում «Կանաչների ձախ» կուսակցության անդամները Հայոց ցեղասպանության հիշատակի միջոցառում են անցկացրել
Թուրքիայում «Կանաչների ձախ» կուսակցության անդամները Հայոց ցեղասպանության հիշատակի միջոցառում են անցկացրել
Թուրքիայում գործող «Կանաչների ձախ» կուսակցության անդամները Ստամբուլի Քուրթուլուշ թաղամասում (հին անվանումը Թաթավլա), որտեղից 108 տարի առաջ սկսել է հայերի Ցեղասպանությունը, Ցեղասպանության օրվան նվիրված հիշատակի միջոցառում են անցկացրել։

Ապրիլ 24, 2023 - 17:37

Այսօր լրանում է հայերի ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը
Այսօր լրանում է հայերի ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը
Այսօր լրանում է հայերի ցեղասպանության 108-րդ տարելիցը։

Ապրիլ 24, 2023 - 10:48

Սա անցյալի, ներկայի ու ապագայի մասին խորհելու ամենապատեհ պահն է. Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձը
Սա անցյալի, ներկայի ու ապագայի մասին խորհելու ամենապատեհ պահն է. Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձը
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ուղերձով է հանդես եկել Հայոց ցեղասպանության 108-րդ տարելիցի կապակցությամբ: Դրանում ասված է.

Ապրիլ 24, 2023 - 10:45

Հայոց ցեղասպանությունից 108 տարի անց ոչ ոք չպետք է անլուրջ մոտենա հայ ժողովրդի դեմ նոր բռնության ռիսկին․ Նատալի Լուզո
Հայոց ցեղասպանությունից 108 տարի անց ոչ ոք չպետք է անլուրջ մոտենա հայ ժողովրդի դեմ նոր բռնության ռիսկին․ Նատալի Լուզո
Եվրոպական խորհրդարանի ֆրանսիացի պատգամավոր Նատալի Լուզոն ընդգծում է՝ Հայոց ցեղասպանությունից 108 տարի անց որևէ մեկը չպետք է անլուրջ մոտենա հայ ժողովրդի դեմ նոր բռնության ռիսկին։ Թուրքիան՝ առավելևս, քան որևէ այլ երկիր:

Ապրիլ 24, 2023 - 09:35

Երևանում կայացավ ջահերով երթը դեպի Ծիծեռնակաբերդ
Երևանում կայացավ ջահերով երթը դեպի Ծիծեռնակաբերդ
Հանրապետության հրապարակում մեկնարկեց և Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիրում ավարտվեց ավանդական ջահերթով երթը։

Ապրիլ 23, 2023 - 22:26

Մարի և Վիլհելմ Շպիքերներ
Մարի և Վիլհելմ Շպիքերներ
Հայոց Ցեղասպանության ականատես գերմանացի հումանիստ ամուսինները

Ապրիլ 23, 2023 - 14:36

Խոյեցի Թադևոսյանների (Տեր-Ստեփանյաններ) պատմությունը
Խոյեցի Թադևոսյանների (Տեր-Ստեփանյաններ) պատմությունը
Վերապրողների վկայություններ

Ապրիլ 23, 2023 - 13:58

«ԱՄԵՆ ՀԱՅ ՄԻ ՓԱՍՏԱԹՈՒՂԹ Է», - Ասում էր Հրանտ Դինքի մորական տատը
«ԱՄԵՆ ՀԱՅ ՄԻ ՓԱՍՏԱԹՈՒՂԹ Է», - Ասում էր Հրանտ Դինքի մորական տատը
Ցեղասպանություն Վերապրողը՝ Լուսիե Չաքըր (Աշոտյան). Դրվագներ Կյանքից

Ապրիլ 23, 2023 - 13:21

Հայոց ցեղասպանության ականատեսներ- Մոհամմադ Ալի Ջամալզադե
Հայոց ցեղասպանության ականատեսներ- Մոհամմադ Ալի Ջամալզադե
Հայոց ցեղասպանության տարիներին բազմաթիվ օտարերկրացիներ ակամայից դարձան Օսմանյան կայսրության հայ բնակչության բռնագաղթի ու բնաջնջման ականատեսները: Նրանցից էր պարսիկ արձակագիր Մոհամմադ Ալի Ջամալզադեն:

Ապրիլ 22, 2023 - 22:41

Մշակութային եղեռն
Մշակութային եղեռն
Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում:

Ապրիլ 22, 2023 - 22:26

«Հայ երեխաների բռնի թրքացումը Հայոց ցեղասպանության տարիներին»
«Հայ երեխաների բռնի թրքացումը Հայոց ցեղասպանության տարիներին»
Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտում ապրիլի 21-ին, մեկնարկեց «Մելքոնը չէր կարող Նեջիբ լինել... Երեխաների բռնի տեղափոխումը Հայոց ցեղասպանության տարիներին» խորագրով այս տարվա առաջին ժամանակավոր ցուցադրության բացումը:

Ապրիլ 22, 2023 - 21:07

Հայոց ցեղասպանությունը քրիստոնեական քաղաքակրթության դեմ էր ուղղված՝ բացի հայերից նահատակվեցին նաև հույներ ու ասորիներ․ գիտաշխատողը՝ իր տոհմի պատմության ու կրոնի դերի մասին
Հայոց ցեղասպանությունը քրիստոնեական քաղաքակրթության դեմ էր ուղղված՝ բացի հայերից նահատակվեցին նաև հույներ ու ասորիներ․ գիտաշխատողը՝ իր տոհմի պատմության ու կրոնի դերի մասին
«Բայդենի կողմից Ցեղասպանությունն ընդունելու տարին էր, վերապրողի սերունդի հետ էին ուզում խոսել, և ես այս ամբողջը իրենց տրամադրեցի անգլերենով»,- Civic.am-ի հետ զրույցում պատմում է «Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամի Հայոց ցեղասպանության զոհերի և վերապրողների փաստագրման և ուսումնասիրության բաժնի վարիչ, ավագ գիտաշխատող Շուշան Խաչատրյանը։

Ապրիլ 22, 2023 - 19:41

Հայոց ցեղասպանության մասին հայ որբերի և ականատեսների բացառիկ պատմություն
Հայոց ցեղասպանության մասին հայ որբերի և ականատեսների բացառիկ պատմություն
Հայոց ցեղասպանության լուրը լսելով՝ Վահան Տերյանը գալիս է Երևան։ Գալով Հայաստան՝ Տերյանն այցելում է «Ցարսկայա» փողոցում գտնվող որբանոցը և երեխաներին հանձնարարում է գրել շարադրություններ այն ամենի մասին, ինչ տեսել են այս ամբողջ ընթացքում։

Ապրիլ 22, 2023 - 19:27

Գարուն ա, ձուն ա արել… Մեծերը՝ Հայոց ցեղասպանության մասին
Գարուն ա, ձուն ա արել… Մեծերը՝ Հայոց ցեղասպանության մասին
«Մի՞թե 2 միլիոն անմեղ մարդկանց մորթը, կանանց, երեխաների, ծերերի անմարդկային կտտանքներով տարհանումը, հարյուրավոր քաղաքների ու գյուղերի ավերումը և նախօրոք որոշված թուրքի բոլոր դժոխային գործողությունները կմնան անպատիժ:

Ապրիլ 22, 2023 - 19:07

Հայոց ցեղասպանություն
Հայոց ցեղասպանություն
Պայմանականորեն Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օր է համարվում 1915 թվականի ապրիլի 24-ը, երբ Կոստանդնուպոլսում ըստ նախօրոք պատրաստված ցուցակների ձերբակալվեց մոտ 235 հայազգի մտավորական (հայ գործիչների ձերբակալությունները Կոստանդնուպոլսում շարունակվեցին նաև ապրիլի 24-ից հետո)։

Ապրիլ 22, 2023 - 18:57

«Ֆեյսբուքն» արգելափակել է «Հիշում եմ և պահանջում» կարգախոսով շրջանակների հնարավորությունը
«Ֆեյսբուքն» արգելափակել է «Հիշում եմ և պահանջում» կարգախոսով շրջանակների հնարավորությունը
«Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտ» հիմնադրամը տեղեկացնում է․

Ապրիլ 22, 2023 - 18:27

Թուրքիան նորից արգելել է Ապրիլի 24-ի միջոցառումները
Թուրքիան նորից արգելել է Ապրիլի 24-ի միջոցառումները
Ստամբուլի նահանագապետարանը մերժել է ապրիլի 24-ի ոգեկոչման միջոցառման անցկացումը

Ապրիլ 22, 2023 - 17:25

Կստեղծվի Հայոց ցեղասպանության զոհերի տվյալների էլեկտրոնային բազա
Կստեղծվի Հայոց ցեղասպանության զոհերի տվյալների էլեկտրոնային բազա
Հայաստանում կստեղծվի Հայոց ցեղասպանությունը վերապրածների ու Ցեղասպանության զոհերի տվյալների էլեկտրոնային բազա, որտեղ իմի կբերվի Ցեղասպանության զոհերի անունները՝ կենսագրական տվյալներով:

Ապրիլ 21, 2023 - 20:37

Հայոց ցեղասպանության հարցում Թուրքիան վաղուց է կռիվը տանուլ տվել․ Ջենգիզ Աքթար
Հայոց ցեղասպանության հարցում Թուրքիան վաղուց է կռիվը տանուլ տվել․ Ջենգիզ Աքթար
Թուրքիան այն երկիրը չէ, որն աշխարհում, միջազգային հանրության աչքում որևէ վստահություն ունի Հայոց ցեղասպանության հարցի հետ կապված։ Ermenihaber.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց թուրք քաղաքագետ, լրագրող, Աթենքի համալսարանի պրոֆեսոր Ջենգիզ Աքթարը։

Ապրիլ 21, 2023 - 18:41

Հայոց ցեղասպանության ժամանակագրություն
Հայոց ցեղասպանության ժամանակագրություն
Հայոց ցեղասպանության ժամանակագրություը 1878թ.-1939թ.

Ապրիլ 21, 2023 - 14:11

Ճակատագրական հեղափոխությունից մինչև Պանթյուրքիզմ. Հայոց ցեղասպանության պատճառները
Ճակատագրական հեղափոխությունից մինչև Պանթյուրքիզմ. Հայոց ցեղասպանության պատճառները
Մեկ դար է, ինչ Հայոց ցեղասպանությունը մեր հանրային դիսկուրսի ամենից կարևոր տարրերից է։ Դժվար է անգամ այն պատմական թեմա համարել. այն ներհյուսվել է հասարակական մեր կյանքին ու գրեթե առօրյայի մաս դարձել։ Այլ կերպ չէր էլ կարող լինել. Հայոց ցեղասպանությունը մեր պատմության ամենամեծ ողբերգությունն է: 1915-1923 թթ. ընթացքում մեկուկես միլիոն հայեր ծրագրված ոչնչացվեցին Օսմանյան կայսրության իշխանությունների կողմից:

Ապրիլ 21, 2023 - 13:49

Հայերի կերպարը Թուրքիայում
Հայերի կերպարը Թուրքիայում
Տեսահոլովակ

Ապրիլ 21, 2023 - 13:31

Մեծ եղեռն
Մեծ եղեռն
Մեծ եղեռնը Առաջին համաշխարհային պատերազմի (1914–18 թթ.) ու դրան հաջորդած տարիներին Օսմանյան կայսրության և քեմալական կառավարության՝ Արևմտյան Հայաստանում, Կիլիկիայում և կայսրության մյուս հայաբնակ վայրերում, ինչպես նաև Արևելյան Հայաստանում իրագործած հայ ազգաբնակչության զանգվածային տեղահանության ու բնաջնջման պետական քաղաքականությունն է: Բնորոշվում է որպես XX դարի առաջին ցեղասպանություն:

Ապրիլ 20, 2023 - 13:11

Հայոց ցեղասպանություն` դաս, որը չյուրացվեց
Հայոց ցեղասպանություն` դաս, որը չյուրացվեց
«Ադոլֆ Հիտլերը ժամանակին ասել է. «Վերջիվերջո, ո՞վ է այսօր հիշում հայերի բնաջնջման մասին»: Նրա այս խոսքերը ժամանակակից աշխարհին նույնքան բնորոշ են, որքան այն ժամանակ. չարիքին դիմակայելու ձախողումն ուժ է տալիս չարիքին:

Ապրիլ 20, 2023 - 12:55

Ինչու և ինչպես Արմենակ Խանփերյանցը դարձավ Սերգեյ Խուդյակով
Ինչու և ինչպես Արմենակ Խանփերյանցը դարձավ Սերգեյ Խուդյակով
Ապրիլի 18-ը հայ ժողովրդի սիրելի զավակներից մեկի՝ Արմենակ Խանփերյանցի հիշատակի օրն է։

Ապրիլ 19, 2023 - 12:25

Երկրաշարժերը Դվինում
Երկրաշարժերը Դվինում
Դվինը Այրարատ նահանգի Ոստան գավառում էր, ըստ Մովսես Խորենացու՝ տեղանունը պարսկերեն ծագում ունի եւ նշանակում է բլուր:

Ապրիլ 16, 2023 - 13:14

Ես հավատում եմ, իմ սիրելի ժողովուրդ, քաջությանդ. Գևորգ 5-րդ Սուրենյանցը՝ մեկ դար հեռավորությունից
Ես հավատում եմ, իմ սիրելի ժողովուրդ, քաջությանդ. Գևորգ 5-րդ Սուրենյանցը՝ մեկ դար հեռավորությունից
Պատմությունը անցյալի միջոցով ներկայի արարումն է ապագայի լինելիության համար։ Կարդում ես Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գեւորգ 5-րդ Սուրենյանցի խոսքը եւ համոզվում, որ պատմությունը սիրում է կրկնվել դրա դասերը չյուրացրած ժողովուրդների համար։

Ապրիլ 4, 2023 - 21:19

Գարեգին Նժդեհն իր կենսագրականում խեղաթյուրել է Դրոյի, Արցախի և Սյունիքի մասին դրվագները
Գարեգին Նժդեհն իր կենսագրականում խեղաթյուրել է Դրոյի, Արցախի և Սյունիքի մասին դրվագները
Նժդեհի պնդումը՝ Դրոյի կողմից Արցախն ու Զանգեզուրը լքելու մասին, մեղմ ասած, պատմական խեղաթյուրում է։ Այս անխիղճ խեղաթյուրումը ապշեցնող է նախ ու նաև այն պատճառով, որ, ինքը՝ Նժդեհը, նույն այդ օրերին եղել է Արցախում և Դրոյի ու ևս երկու հայ ներկայացուցիչների հետ մասնակցել է Չանախչի գյուղում կազմակերպված քննարկմանն ու որոշում կայացնելուն։

Ապրիլ 1, 2023 - 20:13

Խեթական քաղաքակրթությունից մինչև թուրքական Ստամբուլ և Անկարա․ մարտի 28-ը այդ քաղաքների վերջնական թրքացման օրն է
Խեթական քաղաքակրթությունից մինչև թուրքական Ստամբուլ և Անկարա․ մարտի 28-ը այդ քաղաքների վերջնական թրքացման օրն է
Պատմության մեջ մարտի 28-ը նշանավորվել է նրանով, որ 1930 թ․ հենց այս օրը Ստամբուլ և Անկարա քաղաքներն ստացան իրենց անվանումները՝ փոխարինելով Կոստանդնուպոլիսին և Անգորային։

Մարտ 29, 2023 - 13:01

Մկրտիչ Մուսինյանց․ խեղճ որբուկից՝ Երևանի քաղաքագլուխ
Մկրտիչ Մուսինյանց․ խեղճ որբուկից՝ Երևանի քաղաքագլուխ
Կիսաքաղցած, հաճախ հաց ու թեյով, երբեմն` միայն թեյով, նա այնքան ոգու կորով ուներ, որ ծառա աշխատելով՝ կարողացավ ավարտել Ներսիսյան դպրոցը։ Մկրտիչն այնքան ուսումնատենչ էր, որ շուտով մեկնեց Մոնպելիե, գինեգործական, կոնյակագործական բարձրագույն գիտելիքներ ձեռք բերեց, հմտացավ նաև շերամապահության մեջ։ Նա պաշտում էր Երևանը և վերադառնալով՝ լծվեց աշխատանքի։

Մարտ 29, 2023 - 11:06

Սիմոն Վրացյա. Միակ պետոնւթյունը, որի հետ մենք պիտի խոսենք… Թուրքիան է
Սիմոն Վրացյա. Միակ պետոնւթյունը, որի հետ մենք պիտի խոսենք… Թուրքիան է
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Հայրենիքի փրկության կոմիտեի (1921 թ. փետրվարի 18-ապրիլի 2) և քեմալականների հետ հարաբերությունների մասին երկրորդ գրությունը, որի հեղինակը Կոմիտեի ղեկավար, Հայաստանի Հանրապետության վերջին վարչապետ Սիմոն Վրացյանն է:

Մարտ 28, 2023 - 17:39

Ապստամբութիւն եւ ջարդ Շուշիի մէջ. մարտ, 1920թ
Ապստամբութիւն եւ ջարդ Շուշիի մէջ. մարտ, 1920թ
ԹԱԹՈՒԼ ՅԱԿՈԲԵԱՆԻ ԿԱՆԱՉ ու ՍԵՒ. ԱՐՑԱԽԵԱՆ ՕՐԱԳԻՐ գիրքէն

Մարտ 28, 2023 - 13:08

Սիմոն Վրացյանի երրորդ հեռագիրը քեմալականներին, Չիչերինին և Լոնդոն. 18 մարտի, 1921թ
Սիմոն Վրացյանի երրորդ հեռագիրը քեմալականներին, Չիչերինին և Լոնդոն. 18 մարտի, 1921թ
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը ներկայացնում է Հայրենիքի փրկության կոմիտեի (1921 թ. փետրվարի 18-ապրիլի 2) և քեմալականների հետ հարաբերությունների մասին երրորդ գրությունը, որի հեղինակը Կոմիտեի ղեկավար, Հայաստանի Հանրապետության վերջին վարչապետ Սիմոն Վրացյանն է: Այս նյութը տեղ է գտել Վրացյանի «ԿՅԱՆՔԻ ՈՒՂԻՆԵՐՈՎ. դեպքեր, դեմքեր, ապրումներ» վեցհատորյակի Զ հատորում (Բեյրութ, 1967, տպագրություն Համազգային) «Դ. Թրքական Հարցը» (էջ 55-71) խորագրի տակ:

Մարտ 28, 2023 - 11:18

Արցախում ապստամբություն և ջարդ 1920-ի մարտին. ինչպես է դա եղել
Արցախում ապստամբություն և ջարդ 1920-ի մարտին. ինչպես է դա եղել
1920թ․ մարտյան այս օրերը Արցախի ժողովրդի սև օրերից էին: Մի քանի վայրերում՝ Շուշիում, Ստեփանակերտում և Աղդամում, տեղի ունեցան հայկական ջարդեր:

Մարտ 27, 2023 - 14:02

«Նեմեսիս» գործողություն. Ի՞նչ ճակատագրի արժանացավ հայ դավաճանը
«Նեմեսիս» գործողություն. Ի՞նչ ճակատագրի արժանացավ հայ դավաճանը
1920-ի մարտի 27-ին, Արշավիր Շիրակյանը իրականացրեց իր առաջին հատուցման գործողությունը: «Նեմեսիսի» պատասխանատու մարմնի առաջադրանքով Կ.Պոլսի մարդաշատ փողոցներից մեկում, օրը ցերեկով նա գնդակահարեց հայ դավաճան Վահե Իհսանին, որը 1915 թվականին ձերբակալված պոլսահայ մտավորականների ցուցակների կազմողն էր եղել:

Մարտ 27, 2023 - 13:05

Վանա լճի Լիմ կղզին և վանքը պատմության քառուղիներում․ Պետրոս Թովմասեան․ «Ժամանակի վկան»
Վանա լճի Լիմ կղզին և վանքը պատմության քառուղիներում․ Պետրոս Թովմասեան․ «Ժամանակի վկան»
«Վանա լիճի Լիմ կղզին եւ վանքը պատմութեան քառուղիներուն» աշխատությունը իրաքահայ պատմաբան Պետրոս Թովմասեանի 8-րդ գիրքն է, որը հրատարակել է ԳԱԱ պատմության ինստիտուտը 2022 թվականին։ Այս համահավաք աշխատությամբ հեղինակը փորձել է ամբողջացնել Վանա լճի Լիմ կղզու և վանքի պատմության, գիտության և մշակույթի պատկերը։

Մարտ 26, 2023 - 13:48

Հայերենի ուղղագրության փոփոխությունը. 1922թ մարտի 18
Հայերենի ուղղագրության փոփոխությունը. 1922թ մարտի 18
1922թ. մարտի 18-ին Խորհրդային Հայաստանում սկսվում է հայերենի ուղղագրության փոփոխությունը։ Գործընթացի առաջին փուլն ազդարարում էր ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի նախագահ Ալեքսանդր Մյասնիկյանի ստորագրությամբ ընդունված դեկրետով։

Մարտ 19, 2023 - 11:52

1921թ. մարտի 16-ի ռուս-թուրքական պայմանագիրը Հայաստանի Գերագույն խորհրդում. 15 մարտի, 1991թ
1921թ. մարտի 16-ի ռուս-թուրքական պայմանագիրը Հայաստանի Գերագույն խորհրդում. 15 մարտի, 1991թ
Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում որոշ մանրամասներ 1991 թվականի մարտի 15-ին Գերագույն խորհրդում տեղի ունեցած պատգամավորական խորհրդակցության, որը հրավիրվել էր մի խումբ պատգամավորների պահանջով՝ վերանայել 1921թ. մարտի 16-ի ռուս-թուրքական պայմանագրի Հայաստանին վերաբերող կետերը։

Մարտ 16, 2023 - 21:54

Սողոմոն Թեհլիրյան՝ Ինձ հանցավոր չեմ համարում, որովհետև խիղճս հանգիստ է․ 15 մարտի, 1921թ
Սողոմոն Թեհլիրյան՝ Ինձ հանցավոր չեմ համարում, որովհետև խիղճս հանգիստ է․ 15 մարտի, 1921թ
1921թ. մարտի 15-ը հայ ժողովրդի մեծագույն դահիճներից Թալեաթ փաշայի կյանքի վերջին օրն էր:

Մարտ 16, 2023 - 13:54

Թալեաթի «անհեթեթ» հարցը և այլ փաստեր Հայոց ցեղասպանության մասին
Թալեաթի «անհեթեթ» հարցը և այլ փաստեր Հայոց ցեղասպանության մասին
Հայոց ցեղասպանություն կամ Մեծ Եղեռն (անգլերեն՝ Armenian Genocide) Թուրքիայի կառավարող շրջանների կողմից կազմակերպված ցեղասպանություն. 1892-1923թթ. զանգվածային տեղահանության ենթարկվեց և բնաջնջվեց Արևմտյան Հայաստանի, Կիլիկիայի և Օսմանյան կայսրության նահանգների հայ բնակչությունը։

Մարտ 16, 2023 - 11:13

1921թ մարտի 15-ին Բեռլինում Սողոմոն Թեհլերյանը գնդшկ шհшրեց Թալեաթ փաշային
1921թ մարտի 15-ին Բեռլինում Սողոմոն Թեհլերյանը գնդшկ шհшրեց Թալեաթ փաշային
1921թ. այս օրը Սողոմոն Թեհլերյանը Բեռլինում գնդшկшհարեց երիտթուրքերի ներքին գործերի նախարար և Հայոց ցեղшս-պшնության գլխավոր կազմակերպիչ Թալեաթ փաշային։ Թեհլերյանը Հայոց ցեղшսպանությունը վերապրողներից է:

Մարտ 16, 2023 - 10:26

Թաղված է Ախթալայի վանքում
Թաղված է Ախթալայի վանքում
Թերթում ենք պատմության էջերը

Մարտ 13, 2023 - 13:49

1919 թ․ սկիզբը Բրիտանիան կ՛առաջարկէր «մեծ» Հայաստան
1919 թ․ սկիզբը Բրիտանիան կ՛առաջարկէր «մեծ» Հայաստան
Առաջին աշխարհամարտէն յետոյ, Փարիզի մէջ տեղի ունեցած հաշտութեան վեհաժողովին Մեծ Բրիտանիան 7 Փետրուար 1919-ի յուշագրին մէջ 11 կէտով ձևակերպեց իր արմատական դիրքորոշումը Հայաստանի հարցով։

Մարտ 12, 2023 - 13:11

Շուշիի ռեալական գիմնազիայի սաները 1892 թվականին
Շուշիի ռեալական գիմնազիայի սաները 1892 թվականին
Շուշիի ռեալական գիմնազիայի սաները 1892 թ․՝ Արցախի լավագույն կրթօջախներից էր, որի չքնաղ շենքը տասնամյակներով լքված մնաց։

Մարտ 12, 2023 - 12:49

Հայուհիները Երևանի Չէկայի բանտում (ԷԼԵՆ ԲՅՈՒԶԱՆԴ)
Հայուհիները Երևանի Չէկայի բանտում (ԷԼԵՆ ԲՅՈՒԶԱՆԴ)
Չէկայի արգելարանում իշխանությունը չէր կերակրում ձերբակալվածներին, արտոնված էր տներից սնունդ ստանալ: Ես ընտանիք չունեի Երևանում ու դրսից սնունդ չէի սպասում:

Մարտ 8, 2023 - 12:27

Պարսից հյուպատոսի ժամանումը. Հայաստան-Իրան կապերից, 1920թ
Պարսից հյուպատոսի ժամանումը. Հայաստան-Իրան կապերից, 1920թ
Պարսից հյուպատոսի ժամանումը

Մարտ 8, 2023 - 11:42

ԱՍՏՎԱԾԱՄԱՅՐ ՈՍԿԵՄԱՏՆ ԱՆԱՀԻՏ. այսօր Մայրության և գեղեցկության տոնն է
ԱՍՏՎԱԾԱՄԱՅՐ ՈՍԿԵՄԱՏՆ ԱՆԱՀԻՏ. այսօր Մայրության և գեղեցկության տոնն է
Անահիտը հայոց Մայր դիցուհին է՝ մայրության, պտղաբերության, խոհեմության աստվածուհին, մայրն ամեն բարիքի: Նա հայոց մայրաքաղաքների հովանավոր աստվածուհին էր, և անահտական տաճարներ կային հայոց բոլոր մայրաքաղաքներում:

Մարտ 8, 2023 - 10:31

70 տարի առաջ մարտի 5-ին մեռավ ԽՄ բռնապետ Իոսիֆ Ստալինը
70 տարի առաջ մարտի 5-ին մեռավ ԽՄ բռնապետ Իոսիֆ Ստալինը
70 տարի առաջ՝ 1953 թվականի մարտի 5-ին, մեռավ Իոսիֆ Ստալինը:

Մարտ 5, 2023 - 15:07

Սիմոն Վրացյանի երեք հեռագրերը Անկարա՝ թուրք քեմալականներին. 1921թ. մարտ
Սիմոն Վրացյանի երեք հեռագրերը Անկարա՝ թուրք քեմալականներին. 1921թ. մարտ
Հայրենիքի փրկության կոմիտեի առաջին ժողովում որոշվեց Հայաստանում տեղի ունեցածի մասին հեռագրեր ուղարկել մի շարք կառավարությունների, այդ թվում՝ Անկարա, քեմալականներին:

Մարտ 5, 2023 - 11:26

Ադրբեջանի արտգործնախարար Խան Խոյսկու պատասխանը Ալեքսանդր Խատիսյանին․ 26 փետրվար, 1920թ․
Ադրբեջանի արտգործնախարար Խան Խոյսկու պատասխանը Ալեքսանդր Խատիսյանին․ 26 փետրվար, 1920թ․
Հայաստանի արտգործնախարար Խատիսյանին Բաքու, 26 փետրվար, 1920թ․ Չնայելով հայկական կառավարության միջամտության անթույլատրելիությանը՝ խառնվելու Ադրբեջանի ներքին գործերին, այնուամենայնիվ, Ձեր դիմումի առթիվ հայտնում եմ, որ իմ կառավարությունը անխախտ կերպով պահպանում է անցյալ տարվա նոյեմբերի 23-ի համաձայնությունը և որ նա ոչ մի մտադրություն չունի որևէ առաջխաղացում ձեռնարկել։

Փետրվար 27, 2023 - 12:09

Հայկական ջարդերը Սումգայիթում. 35 տարի է անցել
Հայկական ջարդերը Սումգայիթում. 35 տարի է անցել
Այսօր՝ փետրվարի 27–ին, Սումգայիթի ջարդերի 35-րդ տարելիցն է։

Փետրվար 27, 2023 - 10:23

Ամենայն հայոց որբերի հայրիկ Թումանյանը
Ամենայն հայոց որբերի հայրիկ Թումանյանը
Փետրվարի 19-ին Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան օրն է, իսկ մեկ տարի հետո՝ 2019 թվականին, նշելու ենք Ամենայն հայոց բանաստեղծի 150-ամյակը՝ այս անգամ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մակարդակով: Ուզում ենք հավատալ, որ իսկապես ըստ արժանվույն կտոնվի Թումանյանի ամյակը՝ փորձելով այդ կերպ փոխհատուցել այն մեծ սերն ու նվիրումը, որ բանաստեղծը ողջ կյանքի ընթացքում անմնացորդ տվել է հայրենիքին:

Փետրվար 19, 2023 - 12:36

Սիմոն Վրացյան. 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի երեկոն
Սիմոն Վրացյան. 1920 թվականի դեկտեմբերի 2-ի երեկոն
1920 թ. դեկտեմբերի 2-ի երեկոյան ժամը 5-ին Հայաստանի Հանրապետության վերջին վարչապետ Սիմոն Վրացյանը և նրա նախարարները փակում են իրենց գրասենյակների դռները և լքում կառավարության շենքը:

Փետրվար 19, 2023 - 12:07

Թուրք-Հայկական պատերազմի քաղաքական եւ մարտավարական նախապատրաստութիւնը
Թուրք-Հայկական պատերազմի քաղաքական եւ մարտավարական նախապատրաստութիւնը
Քեմալին շատ հեշտ է յաջողւում «Ադրբեջանին ստիպել մտնելու սովետական պետութիւննների խմբի մէջ»: Լենինին ուղղուած Քեմալի Ապրիլի 26ի նամակից ճիշտ երկու օր յետոյ, Ապրիլի 28ին Ադրբեջանը հաշտ ու խաղաղ յայտարարում է իր «խորհրդային» դառնալու իրողութիւնը:

Փետրվար 14, 2023 - 20:07

Ինչպիսին են եղել ХХ եւ ХХI դարերի ամենասարսափելի երկրաշարժերը
Ինչպիսին են եղել ХХ եւ ХХI դարերի ամենասարսափելի երկրաշարժերը
Կիրակի լույս երկուշաբթի գիշերը՝ փետրվարի 6-ին Թուրքիայի հարավ-արեւելքում 7,8 մագնիտուդով երկրաշարժ տեղի ունեցավ, որը 1939 թվականից հետո ամենաուժեղն է երկրում։ Ներկայացնենք ХХ եւ ХХI դարերի ամենախոշոր երկրաշարժերը։

Փետրվար 11, 2023 - 12:38

Հայոց ազգային բանակի ստեղծման իրավական հիմքը. 1992թ հունվարի 28-ի կառավարության որոշումը
Հայոց ազգային բանակի ստեղծման իրավական հիմքը. 1992թ հունվարի 28-ի կառավարության որոշումը
Հատված ՀՀ ՊՆ կայքում (mil.am) տեղադրված հոդվածից, թե ինչպես ստեղծվեց և ձևավորվեց ՀՀ ՊՆ-ը:

Փետրվար 1, 2023 - 10:52

Երեվանի քաղաքաշինության առանձնահատկությունները պարսկական իշխանության շրջանում (մաս1)
Երեվանի քաղաքաշինության առանձնահատկությունները պարսկական իշխանության շրջանում (մաս1)
Շինարարական վերելքը ուշմիջնադարյան Երևանում` ըստ գրավոր աղբյուրների

Հունվար 30, 2023 - 14:26

Օսմանյան խորհրդարանի ընդունած Ազգային ուխտը – 28 հունվար, 1920թ.
Օսմանյան խորհրդարանի ընդունած Ազգային ուխտը – 28 հունվար, 1920թ.
Ազգային ուխտը, թուրքերենով՝ Misak-ı Millî, 6 կետերից կազմված ծրագիր է, որը հիմք է հանդիսացել, որ Մուստաֆա Քեմալի [Աթաթուրք] Թուրքիայի Ազգային մեծ ժողովը տարածքային պահանջներով հանդես գա հետագայում, այդ թվում՝ Կարսի և Արդահանի հանդեպ, 1921թ. Կարսի և 1923թ. Լոզանի խորհրդաժողովներում:

Հունվար 30, 2023 - 12:36

Երևանն աշխարհի հնագույն քարտեզներում
Երևանն աշխարհի հնագույն քարտեզներում
Երևանը բնակեցված է եղել հնագույն ժամանակներից: Մարդն այստեղ ապրել է հազարամյակներ շարունակ: Հնագիտական պեղումներից հայտնաբերված հնագույն բնակավայրը Շենգավիթն է, որը թվագրվում է մ.թ.ա. IV-II հազարամյակներով: Նրան հաջորդում են Ծիծեռնակաբերդը, Կայարանամերձ հրապարակը, Ավան, Զեյթուն թաղամասերը (մ.թ.ա. II հազ. I կես. ), Կարմիր Բերդը ( II հազ. վերջ), Էրեբունին (մ.թ.ա. VIII դար ), Թեյշեբաինին (մ.թ.ա. VII դար), Ավան-Առինջը (մ.թ.ա. II-I դդ.) և այլն: Մ.թ. I-II դարերում Երևանի զարգացումն ընթացել է դեպի Կայարանամերձ հրապարակ (Մուխաննաթ թափա) և Կոնդ: IV-V դարերում քաղաքի կենտրոնն են դառնում Կոնդը և Հին Երևանը (Շահար):

Հունվար 29, 2023 - 14:58

Հայոց Սրբազան լեռան Սիս, Մասիս և Արարատ անունների մասին
Հայոց Սրբազան լեռան Սիս, Մասիս և Արարատ անունների մասին
Հայկական լեռնաշխարհի ամենաբարձր երկգագաթ լեռը (5.165մ) հայերը կոչել են Սիս և Մասիս: Մասիսը հայտնի է նաև Արարատ անունով: Հայոց պատմության շատ հարցերի ու հնագույն շատ անունների նման հայոց սրբազան լեռան Մասիս և Արարատ անունները ևս հետաքրքրել են ուսումնասիրողներին և բազմաթիվ հարցերի տեղիք տվել: Իսկ հարցերը շատ են. ինչու՞ սրբազան այս լեռն ունի երկու անուն` Մասիս ու Արարատ, ո՞րն է հնագույնը, ի՞նչ են նշանակում Սիս, Մասիս և Արարատ անունները, ինչու՞ և ե՞րբ է սարը կոչվել Արարատ:

Հունվար 29, 2023 - 14:39

Յոհաննես Լեփսիուսի հիմնած կազմակերպությունը դեռ 1896 թ․-ին որբանոցներ էր բացել Արևմտյան Հայաստանում
Յոհաննես Լեփսիուսի հիմնած կազմակերպությունը դեռ 1896 թ․-ին որբանոցներ էր բացել Արևմտյան Հայաստանում
Թեև Գերմանիան Օսմանյան կայսրության դաշնակիցն էր, բայց այդ հանգամանքը չի խանգարել գերմանացի միսիոներների հայափրկիչ ծրագրերի իրականացմանը։ Առանձնահատուկ էր Հոհաննես Լեփսիուսի դերը։

Հունվար 24, 2023 - 12:17

«Ղարաբաղյան շարժման պատմություն 1988-1989». Աշոտ Սարգսյան
«Ղարաբաղյան շարժման պատմություն 1988-1989». Աշոտ Սարգսյան
Հայկական ուսումնասիրությունների ԱՆԻ կենտրոնը՝ ի գիտություն գրողների և հրատարակիչների տեղեկացրել է, որ այս տարվա՝ 2023 թվականի ընթացքում, նախաձեռնում է նոր ծրագիր՝ Հայաստանում և արտերկրում տպագրված հին ու նոր բոլոր գրքերի մասին՝ լինեն արևելահայերեն/արեւմտահայերեն կամ այլ լեզուներով, մեր կենտրոնի կայքով տալ կարճ տեղեկատվություն, որպեսզի դրանք ավելի տարածում ունենան:

Հունվար 20, 2023 - 18:08

Օրենք Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանված տոների մասին․ 17 հունվար, 1919թ
Օրենք Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանված տոների մասին․ 17 հունվար, 1919թ
«Օրենք Հայաստանի Հանրապետությունում սահմանված տոների մասին»

Հունվար 17, 2023 - 13:17

ՀՀ հիմնադիր վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու մահվան օրն է․ 15 հունվարի, 1938թ, Երևանի բանտային հիվանդանոց
ՀՀ հիմնադիր վարչապետ Հովհաննես Քաջազնունու մահվան օրն է․ 15 հունվարի, 1938թ, Երևանի բանտային հիվանդանոց
Հայաստանի Հանրապետության հիմնադիր հայրերից Հովհաննես Քաջազնունին՝ առաջին վարչապետը, մահացել է 1938 թվականի հունվարի 15-ին, բանտային հիվանդանոցում գրիպից ու թոքաբորբից։

Հունվար 16, 2023 - 10:24

Իսրայելի օգնությունն Ադրբեջանին պետք է դիտարկել որոշակի խոստումների կատարման համատեքստում․ ադրբեջանագետ
Իսրայելի օգնությունն Ադրբեջանին պետք է դիտարկել որոշակի խոստումների կատարման համատեքստում․ ադրբեջանագետ
Ադրբեջանում Իսրայելի արտակարգ և լիազոր դեսպան Ջորջ Դիքը հայտարարել է, որ Իսրայելը լուրջ է վերաբերվում Ադրբեջանի հետ ռազմավարական գործընկերությանը։ Դիվանագետն ընդգծել է, որ Թել-Ավիվը հենց այնպես չի օգտագործում «ռազմավարական» բառը որևէ երկրի առնչությամբ։

Դեկտեմբեր 30, 2022 - 13:32

Իրան. առաջին պետությունը, որին ծանուցվեց Հայաստանի հիմնադրման լուրը
Իրան. առաջին պետությունը, որին ծանուցվեց Հայաստանի հիմնադրման լուրը
1918 թվականի մայիսի 30-ին Թիֆլիսի Հայոց Ազգային խորհուրդը իրեն հռչակեց հայկական գավառների գերագույն և միակ իշխանություն: Առաջին պետությունը, որ ճանաչեց Հայաստանի Հանրապետությունը, Օսմանյան կայսրությունն էր՝ հունիսի 4-ին Բաթումում, երբ Հայաստանը ստորագրեց առաջին միջազգային, միջպետական պայմանագիրը: Իսկ առաջին պետությունը, որին ծանուցվեց Հայաստանի հիմնադրման մասին, Պարսկաստանն էր՝ այսօրվա Իրանը:

Դեկտեմբեր 23, 2022 - 21:09

Լևոն Շանթի նամակները Սիմոն Վրացյանին՝ 1920 թ. Մոսկվայի հայ-ռուսական բանակցությունների մասին
Լևոն Շանթի նամակները Սիմոն Վրացյանին՝ 1920 թ. Մոսկվայի հայ-ռուսական բանակցությունների մասին
1920թ. ապրիլի վերջերին Երևանում կազմվեց պատվիրակություն, որին հանձնարարվեց անմիջապես մեկնել Մոսկվա` Ռուսաստանի իշխանությունների հետ բանակցություններ վարելու և բարեկամական դաշինք կնքելու նպատակով:

Դեկտեմբեր 23, 2022 - 19:14

Հայերն օսմանյան տնտեսության մեջ
Հայերն օսմանյան տնտեսության մեջ
Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ Օսմանյան կայսրության արտաքին եւ ներքին խոշոր առեւտրում, արդյունաբերական արտադրության մեջ, բանկային գործերում հայերն ազդեցիկ դիրք էին գրավում: Նրանք իրենց ձեռքում էին կենտրոնացրել երկրի տնտեսական կարեւոր լծակները: Հայկականի համեմատությամբ, թուրք բուրժուազիան ածանցյալ վիճակում էր եւ օսմանյան տնտեսության մեջ նշանակալի տարր չէր կազմում:

Դեկտեմբեր 23, 2022 - 18:36

Ամենաանսպասելի պատմությունները աշխարհի առաջնության մասին (լուսանկարներ)
Ամենաանսպասելի պատմությունները աշխարհի առաջնության մասին (լուսանկարներ)
Պատմության մեջ առաջին աշխարհի առաջնությունը տեղի է ունեցել 1930 թվականին Ուրուգվայում։ 17 օրվա ընթացքում անցկացրել են 18 հանդիպում, իսկ այդ տարվա հաղթող ճանաչվեց հենց Ուրուգվայը եզրափակիչում 4։2 հաշվով հաղելով Արգենտինային։

Դեկտեմբեր 18, 2022 - 17:58

Երիտթուրքերը Հայոց ցեղասպանությունն իրագործած պետական վերնախավի ներկայացուցիչներ էին
Երիտթուրքերը Հայոց ցեղասպանությունն իրագործած պետական վերնախավի ներկայացուցիչներ էին
1876-ին Օսմանյան Թուրքիայում ընդունված Սահմանադրությունն օրենքով ամրագրում էր բոլոր քաղաքացիների իրավահավասարությունը։ Դա այդպես էլ կյանքի չի կոչվում մի երկրում, որտեղ օսմանիզմն էր քարոզվում։

Դեկտեմբեր 17, 2022 - 14:52

Էլամական ցեղախումբը  բազում հետքեր է թողել իրանական մշակութայի վրա
Էլամական ցեղախումբը բազում հետքեր է թողել իրանական մշակութայի վրա
Էլամական պետության կենտրոնը հանդիսացող Շուշ քաղաքը, որն այսօր գտնվում է Խուզիստան նահանգի Ահվազ քաղաքի հյուսիս-արևմուտքում, հանդիսանում էր սահմանամերձ ցեղերի հետ կապ հաստատելու վայրը:

Դեկտեմբեր 13, 2022 - 10:55

«Թռչնոց բույնը» հայ-որբերի համար մանկության տարիների դրախտն էր
«Թռչնոց բույնը» հայ-որբերի համար մանկության տարիների դրախտն էր
Դեռևս Ադանայի ջարդերի ժամանակ դանիացի միսիոներուհի Մարիա Յակոբսենը փորձել է օգտակար լինել որբացած հայ մանուկներին։

Դեկտեմբեր 12, 2022 - 11:09

Պատմության հետագծով
Պատմության հետագծով
Ք. ա. 65 թ. դեկտեմբերի 8-ին ծնվել է Հորացիուսը՝ հին հռոմեացի նշանավոր գրող (մահ.՝ Ք. ա. 8 թ.): -1496 թ. դեկտեմբերի 8-ին մահացել է Ամիրդովլաթ Ամասիացին՝ հայ նշանավոր բնագետ-բժիշկ, մատենագիր, բառարանագիր (ծնվ.՝ մոտ 1420 թ.):

Դեկտեմբեր 8, 2022 - 10:18

Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիր
Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիր
Արցախը (Ղարաբաղը) պատմական Հայաստանի անբաժանելի մասն է:

Դեկտեմբեր 7, 2022 - 12:52

Հայկական պատվիրակության առաջարկը պառակտեց երիտթուրքերին
Հայկական պատվիրակության առաջարկը պառակտեց երիտթուրքերին
1902-ին Փարիզում երիտթուրքերի նախաձեռնությամբ գումարված օսմանյան լիբերալների առաջին համաժողովին մասնակցող հայ պատվիրակները պնդեցին, որ իրականացվող բոլոր բարենորոգումների վերահսկողությունը անհրաժեշտ է դնել եվրոպական պետությունների վրա։

Դեկտեմբեր 3, 2022 - 12:54

Հայաստանն Արտաշեսյաններրի օրոք. Sիգրան Մեծ
Հայաստանն Արտաշեսյաններրի օրոք. Sիգրան Մեծ
Մագնեսիայի ճակատամարտում (մ.թ.ա. 190 թ.) Սելևկյան բանակի կրած ծանր պարտությունից հետո, Մեծ Հայքն ու Ծոփքը վերականգնում են իրենց անկախությունը:

Նոյեմբեր 28, 2022 - 11:41

Հայոց պատմության վերականգնումը
Հայոց պատմության վերականգնումը
1917թ.-ի փետրվարյան հեղափոխությունից հետո Ռուսաստանում ժամանակավոր կառավարությունը լուծարում է Կովկասի փոխարքայությունը և ստեղծում է Անդրկովկասի հատուկ կոմիտեն: Այդ ընթացքում քայլեր են ձեռնարկվում հայ փախստականներին Արևմտյան Հայաստան վերադարձնելու համար, որոնց թիվը 1917 թ. վերջին կազմում էր մոտ 390 հազար մարդ:

Նոյեմբեր 27, 2022 - 12:23

 Կիլիկիայի հայկական թագավորություն
 Կիլիկիայի հայկական թագավորություն
Բյուզանդական կայսրության վարած տեղահանման քաղաքականության և սելջուկ-թուրքերի ավերիչ արշավանքների հետևանքով, բազմաթիվ հայեր ստիպված են լինում հեռանալ հայրենիքից:

Նոյեմբեր 26, 2022 - 12:08

ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՔԻՑ ՄԻՆՉ ՆՈՐ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐ
ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՔԻՑ ՄԻՆՉ ՆՈՐ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐ
Հայերի և իրանախոս ժողովուրդների պատմաքաղաքական և մշակութային առնչությունները գալիս են հնագույն ժամանակներից՝ դեռևս մ.թ.ա. 1-ին հազարամյակից:

Նոյեմբեր 22, 2022 - 21:16

Անիի մայր տաճարը
Անիի մայր տաճարը
ՃԱՆԱՉԵՆՔ ՄԵՐ ՉՔՆԱՂ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ

Նոյեմբեր 19, 2022 - 20:57

Հայ հանճարի շողարձակումները՝ Բոսֆորի ափին
Հայ հանճարի շողարձակումները՝ Բոսֆորի ափին
Կա՞, արդյոք, աշխարհում օտար մի երկրորդ քաղաք, որն այնպես շռայլորեն շքեղացած լինի հայ ճարտարապետական մտքից ու երեւակայությունից մարմին առած փայլատակումներով, որքան հայոց մեծ եղեռնը որոճած սուլթանների բույն Ստամբուլն է՝ անիծյալներ սուլթան Համիդի, Էնվերի, Թալեաթի, սրանց նմանների ու հետեւորդների մայրաքաղաք Ստամբուլը: Այսօր էլ աշխարհին ներկայանալի նրանց ամենաշքեղ կառույցները Բոսֆորի ափին հառնել են Պալյան գերդաստանի ու նրանց շառավիղների ձեռամբ… /

Նոյեմբեր 15, 2022 - 22:08

Հայաստան անվան մասին
Հայաստան անվան մասին
Վաղ միջնադարից, հայ մատենագրության մեջ Հայք անվան փոխարեն օգտագործվում է Հայաստան անունը: Փորձենք հասկանալ ինչի հետևանք էր մեր երկրի անվան այդ փոփոխությունը: Նախ անդրադառնանք Մեծ Հայք և Փոքր Հայք անվանումներին:

Նոյեմբեր 15, 2022 - 14:37

Կարսի 102-ամյա անկումը. ոճրագործ անհոգության զոհը
Կարսի 102-ամյա անկումը. ոճրագործ անհոգության զոհը
1920թ. հոկտեմբերին Կարսի անկումը նույն թվականի թուրք-հայկական պատերազմի թերևս ամենախայտառակ դրվագն է։ Մի կողմից՝ այն բացասական օրինակ է ռազմա-քաղաքական ղեկավարության՝ իր պարտականությունների կատարման հարցում ցուցաբերած բացարձակ դիլետանտիզմի, մյուս կողմից՝ պատմության զեղծարարության բացառիկ նմուշ է։

Նոյեմբեր 13, 2022 - 12:06

Ջորջ Բուռնության.Հակառակ ադրբեջանցիների պնդումներին, հայերը նորեկներ չեն Հարավային Կովկասում
Ջորջ Բուռնության.Հակառակ ադրբեջանցիների պնդումներին, հայերը նորեկներ չեն Հարավային Կովկասում
Panorama.am-ը ներկայացնում է հարցազրույց Նյու Յորքի Այոնա Քոլեջի պատմության պրոֆեսոր Ջորջ Բուռնությանի հետ: Դոկտոր Բուռնությանը պատմում է իր գրքի մասին, որը նա արդեն ներկայացրել է ԱՄՆ-ի մի քանի համալսարաններում:

Նոյեմբեր 11, 2022 - 22:08

«Սարերու ծնունդ արծիւ յաղթապանծ……»  -Եփրեմ Խան (Դաւթեանց, 1868-1912)
«Սարերու ծնունդ արծիւ յաղթապանծ……» -Եփրեմ Խան (Դաւթեանց, 1868-1912)
Եփրեմ խանը կարգի է բերում Իրանի մայրաքաղաքը եւ ուժային կառույցների բարեփոխումներ անում։ 1910 թ. արդեն Եփրեմ խանը ողջ Իրանի ոստիկանապետն էր։ Երկրի Ժամանակավոր կառավարությունը նրան շնորհում է սարդարի` մարշալի կոչում։ Read more at: https://hhpress.am/aylq/2022/10912/

Նոյեմբեր 8, 2022 - 20:35

Հայաստանի Առաջին Հանրապետության մեր պետական այրերը․ Միքայել Վարանդյան
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության մեր պետական այրերը․ Միքայել Վարանդյան
Ծանոթանանք և իմանանք, մեծարենք ու պատվենք. պատմաբան, գրող, հրապարակախոս և փիլիսոփա, պետական և քաղաքական գործիչ, դիվանագետ Միքայել Վարանդյան, կամ ինչպես մտերիմներն էին նրան անվանում՝ Վարանդեցի Միքայել Հովհաննիսյան (1872 – 1934):

Հոկտեմբեր 30, 2022 - 19:33

Անհայտ փաստեր Հրաչյա Աճառյանի մասին
Անհայտ փաստեր Հրաչյա Աճառյանի մասին
1937 թվականին Աճառյանին ձերբակալել էին: 800 օր բանտում հալածանքների ու խոշտանգումների ենթարկված գիտնականը սաստիկ հյուծվել էր: 1939-ի դեկտեմբերի 19-ին, բանտից ազատվելուց հետո, նրան հատուկ սնունդ էր ցուցված: Եվ ստիպված են եղել որոշ ժամանակ բնակարանում կով պահել…

Հոկտեմբեր 30, 2022 - 18:28

Րաֆֆու կյանքը փրկած Նասրեդինի նկարը
Րաֆֆու կյանքը փրկած Նասրեդինի նկարը
Ավազակը գիշերով սողոսկում է Րաֆֆու աշխատասենյակ ու տեսնում, որ նա, գրքերի մեջ խորասուզված, աշխատում է: Հանցագործը հրաժարվում է իր մտադրությունից, օգնություն առաջարկում Րաֆֆուն եւ խնդրում քաղաքից հեռանալ:

Հոկտեմբեր 16, 2022 - 20:46

Հայաստան-Պարսկաստան հարաբերությունները 1918-1922-ին
Հայաստան-Պարսկաստան հարաբերությունները 1918-1922-ին
:Թեհրանում Հայաստանի դեսպանությունում երկար ժամանակ աշխատած դիվանագետ Բադալյանի այս հրապարակումը պարունակում է ուշագրավ մանրամասներ Հայաստան-Իրան դիվանագիտական հարաբերությունների պատմությունից:Վեց մասերից բաղկացած այս արժեքավոր հրապարակման հեղինակը իրանագետ, Հայաստանի փորձառու դիվանագետներից արտակարգ դեսպանորդ և լիազոր նախարար Գառնիկ Բադալյանն է: Այս հրապարակումը լույս է տեսել http://www.diplomat.am/ կայքում 2013-ին՝ “Հայաստանի դեսպանությունները Իրանում” խորագրի ներքո:

Հոկտեմբեր 16, 2022 - 15:16

Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պետական այրերը
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պետական այրերը
ՄԿՐՏԻՉ ՀԱԿՈԲԻ ՎԱՆԵՑՅԱՆ (1883 -1974), գրական կեղծանունը՝ ՎԱԼԱԴ ՎԱԼԱԴՅԱՆ:

Հոկտեմբեր 9, 2022 - 12:26

«Դա այն կույր ռուսասիրությունն է, որ դարձել է մեր հասարակական-պետական կյանքի ամենացավոտ վերքը»
«Դա այն կույր ռուսասիրությունն է, որ դարձել է մեր հասարակական-պետական կյանքի ամենացավոտ վերքը»
Վլադիմիր Հարությունյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրել է

Սեպտեմբեր 21, 2022 - 15:11

Հայ-ռուսական հարաբերությունների պատմությունից
Հայ-ռուսական հարաբերությունների պատմությունից
17-րդ դարում, շնորհիվ մի արկածախնդիր ավանտյուրիստի՝ Իսրայել Օրու, հայության քաղաքական կողմնորոշումը փոխվեց դեպի Ռուսաստան։ Եվ 18-րդ դարից սկսած՝ Ռուսաստանը մեծամասամբ հայության ջանքերով՝ իր մեծ դերակատարությունն ունի տարածաշրջանում։

Սեպտեմբեր 18, 2022 - 20:34

Գարեգին Նժդեհ սպարապետը եւ ազգային հերոսը
Գարեգին Նժդեհ սպարապետը եւ ազգային հերոսը
Երկ­րորդ Աշ­խար­հա­մար­տի նա­խօ­րէին Պալ­քան­ներ վե­րա­դառ­նա­լէ ետք, Նժ­դե­հի ու­ժեղ ան­հա­տա­կա­նու­թեամբ դաշ­նակ­ցա­կան ղե­կա­վար գոր­ծի­չը կազ­մա­կեր­պա­կան բա­խում­ներ ու­նե­ցաւ օ­րո­ւան Հ.Յ.Դ. Բիւ­րո­յին հետ։ Հե­տե­ւան­քը ե­ղաւ Պալ­քան­նե­րու Հ.Յ.Դ. կազ­մա­կեր­պու­թեան պա­ռակ­տու­մը՝ նժդե­հա­կան եւ հա­կանժ­դե­հա­կան թե­ւե­րու մի­ջեւ։

Սեպտեմբեր 9, 2022 - 17:52

«Զորավար Անդրանիկ Կը Խօսի», հրատարակութիւն «Ապագայ» շաբաթաթերթի, Բարիզ, Ֆրանսիա, 1921 թ․
«Զորավար Անդրանիկ Կը Խօսի», հրատարակութիւն «Ապագայ» շաբաթաթերթի, Բարիզ, Ֆրանսիա, 1921 թ․
Ներքին պայքար մղուեցաւ միւս հայ կուսակցութեանց դէմ երկրին մէջ թե երկրէն դուրս: Իսկ հայ պօլշեւիքներուն դէմ յայտարարեցին եղբայրասպան կռիւ:

Սեպտեմբեր 7, 2022 - 11:05

Պարզապես պետք է հիշել. 1915-ին ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան թուրքական գերությունից ազատել են 814.000 հայ երեխաների
Պարզապես պետք է հիշել. 1915-ին ԱՄՆ-ը և Ֆրանսիան թուրքական գերությունից ազատել են 814.000 հայ երեխաների
1920 թվականին Գյումրի քաղաքում կար աշխարհի ամենամեծ որբանոցը, որտեղ կային ավելի քան 20000 հայ որբեր, որոնց ծնողները սպանվել էին թուրքերի կողմից Արևմտյան Հայաստանում։ Այս երեխաներին թուրքական գերությունից փրկել են 1 ոսկե մետաղադրամով և փրկել ԱՄՆ իշխանությունների և հասարակական կազմակերպությունների կողմից։

Սեպտեմբեր 5, 2022 - 11:02

ԽՍՀՄ բոլոր ղեկավարները՝ Լենինից մինչև Գորբաչով (ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ)
ԽՍՀՄ բոլոր ղեկավարները՝ Լենինից մինչև Գորբաչով (ԼՈՒՍԱՆԿԱՐՆԵՐ)
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միությունը (ԽՍՀՄ) գոյություն է ունեցել մոտ յոթանասուն տարի՝ 1922-1991թթ։ Այն հիմնադրվել է Բոլշևիկյան հեղափոխության բովում, անցել ստալինյան բռնաճնշումներով ու զանգվածային սպանություններով, համաշխարհային պատերազմով, խրուշչովյան վերակառուցմամբ, բրեժնևյան լճացմամբ ու փլուզվել գորբաչովյան վերակառուցմամբ։

Սեպտեմբեր 1, 2022 - 15:06

Հայաստանի փաստացի անկախության առաջին օրերը եւ Հռչակագիրը. օգոստոս, 1990
Հայաստանի փաստացի անկախության առաջին օրերը եւ Հռչակագիրը. օգոստոս, 1990
ՀԱԲ-ի զինաթափումից հետո ՀՀՇ-ի իշխանությանն այլևսվտանգ չէր սպառնում, բացառությամբ` կործանվող Խորհրդայի

Օգոստոս 24, 2022 - 13:34

Ավիցեննան՝ իրանցի հանրահայտ գիտնական
Ավիցեննան՝ իրանցի հանրահայտ գիտնական
Յուրաքանչյուր տարվա օգոսոտսի 22-ը զուգադիպելով Ավիցեննայի ծննդյան տոնին Իրանում նշվում է Բժշկի օրը: Այդ անվանակոչությունը կատարվել է բժշկագիտության բնագավառում Ավիցեննայի մատուցած մեծ ծառայությունների և արժեքավոր աշխատությունների համար:

Օգոստոս 23, 2022 - 12:51

Հայոց Փառանձեմ թագուհին լծվեց երկրի պաշտպանության գործին և ի՞նչպես կյանքը տվեց հանուն հայրենիքի . Պատմական Փաստեր
Հայոց Փառանձեմ թագուհին լծվեց երկրի պաշտպանության գործին և ի՞նչպես կյանքը տվեց հանուն հայրենիքի . Պատմական Փաստեր
Փառանձեմ թագուհու կերպարը հակասական կերպար է. ոմանց համար նա հերոս էր ու արժանավայել թագուհի, ոմանց համար` դեւերին ծախված չար կախարդ: Ոմանց համար նա օրինակ էր առաքինության, հայրենասիրության ու նվիրվածության, ոմանց համար` անբшրn կին: Անկախ այլախոհ գնահատանքներից` Փառանձեմ թագուհին նվիրյալն էր իր երկրի, իր ազգի եւ պետության: Ով էր նա` այդ հպարտ սյունեցին:

Օգոստոս 23, 2022 - 11:28

Խորհրդավոր պատմություն , որ թաքնվում է Արա լեռան վրա գտնվող Ծաղկեվանքում
Խորհրդավոր պատմություն , որ թաքնվում է Արա լեռան վրա գտնվող Ծաղկեվանքում
:Ծաղկեվանքում Ծաղիկ անունով մի կույս աղջիկ է ապրել , իսկ վանքի մեջ կա մի աղբյուր, որն առողջարար է

Օգոստոս 23, 2022 - 10:07

Վերականգնվում է Դաշտադեմ գյուղում գտնվող Կամսարականների օրոք կառուցված 7-րդ դարի ամրոցը . (լուսանկարներ)
Վերականգնվում է Դաշտադեմ գյուղում գտնվող Կամսարականների օրոք կառուցված 7-րդ դարի ամրոցը . (լուսանկարներ)
Համաշխարհային բանկի «Տեղական տնտեսություն և ենթակառուցվածքների զարգացում» ծրագրով շուտով կմեկնարկեն Դաշտադեմ ամրոցի (Արագածոտն) բարեկարգման աշխատանքները։ Այս մասին հայտնում է ՀԲ-ի հայաստանյան գրասենյակը։

Օգոստոս 22, 2022 - 10:58

Հայոց թագուհի, ով թագադրվեց ընդամենը 4 տարեկան հասակում և կառուցեց աշխարհում 1-ին բարեգործական հիվանդանոցը
Հայոց թագուհի, ով թագադրվեց ընդամենը 4 տարեկան հասակում և կառուցեց աշխարհում 1-ին բարեգործական հիվանդանոցը
Հայոց պատմության մեջ մենք շատ ենք ունեցել թագուհիներ, որոնք եղել են հայտնի իշխանական ընտանիքների իշխանադուստրեր և, ամուսնանալով հայոց արքայազների հետ, դարձել են թագուհի, բայց այն, որ հորից հետո դուստրը ժառանգեր գահը կամ մինչև հոր մահը, կտակի համաձայն՝ դառնար տոհմական թագուհի, բացառիկ դեպքերից մեկն է եղել հայոց պատմության մեջ:

Օգոստոս 22, 2022 - 09:57

Վրացիներն ամեն գնով ցանկանում էին իրենց ձեռքում պահել Բաթում քաղաքն ու նավահանգիստը, հայերը` Կարս քաղաքն ու ամրոցը
Վրացիներն ամեն գնով ցանկանում էին իրենց ձեռքում պահել Բաթում քաղաքն ու նավահանգիստը, հայերը` Կարս քաղաքն ու ամրոցը
Առաջին Հանրապետության վարչապետ Ալեքսանդր Խատիսյանի անտիպ հուշերից (Հատված Ֆիզ.-մաթ. գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Վլադիմիր Հարությունյանի նոր գրքից)

Օգոստոս 20, 2022 - 12:17

Հետաքրքիր Բացահայտում . Հայտնի է դարձել թե ի՞նչու էին Քադաֆիին հսկում միայն կին թիկնապահներ
Հետաքրքիր Բացահայտում . Հայտնի է դարձել թե ի՞նչու էին Քադաֆիին հսկում միայն կին թիկնապահներ
Լիբիայի առաջնորդ Մուամար Քադաֆիի անձնական պաշտպանության մասին դեռ նորանոր բացահայտումներ են ի հայտ գալիս ։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, բռ-նապետի պաշտպանությունը , ապահովել են մոտ չորս հարյուր թիկնապահներ։

Օգոստոս 9, 2022 - 11:25

Աճուրդի է դրվել Կիլիկիայի թագավոր Լեւոն Բ-ի մետաղադրամները
Աճուրդի է դրվել Կիլիկիայի թագավոր Լեւոն Բ-ի մետաղադրամները
Առցանց աճուրդի է հանվել Կիլիկիայի հայոց թագավորության Լևոն Բ (1198-1219թթ., Ռուբինյանների արքայատոհմ) արքայի օրոք հատված հազվագյուտ ոսկյա մետաղադրամներից մեկը:

Հուլիս 31, 2022 - 19:00

Հայտնաբերվել է աշխարհի ամենահին Հենրի III-ի ժամանակաշրջանի խորտակված նավ՝ նավում փորագրված խաչ քարեր
Հայտնաբերվել է աշխարհի ամենահին Հենրի III-ի ժամանակաշրջանի խորտակված նավ՝ նավում փորագրված խաչ քարեր
Անգլիայի հարավում հետազոտությունների արդյունքում գիտնականները Դորսեթ կոմսությունում հայտնաբերել են XIII դարի ամենահին խորտակված նավը՝ Mortar Wreck-ը:

Հուլիս 22, 2022 - 11:03

Հազարամյա պատմություն ունեցող հայկական գանձերը Ռումինիայում
Հազարամյա պատմություն ունեցող հայկական գանձերը Ռումինիայում
Պատկերագրքի զարդարված էջերը պատմում են Ռումինիայում գտնվող հայկական գանձերի մասին։ Հայերը այդ երկրում բնակություն են հաստատել շուրջ հազար տարի առաջ, թողել ժառանգություն արվեստի ճարտարապետության բնագավառում։

Հուլիս 19, 2022 - 11:06

Վանում հայտնաբերվել է 2700 տարվա հնություն ունեցող Ուրարտական ​​կառույց
Վանում հայտնաբերվել է 2700 տարվա հնություն ունեցող Ուրարտական ​​կառույց
Վան Տուշպա, Ալաքոյ թաղամասում՝ Գարիբին Թեփեում, անօրինական պեղումների խումբը 2700 տարվա հնություն ունեցող ուրարտական ​​կառույց է հայտնաբերել։

Հուլիս 16, 2022 - 13:14

Ո՞վ էր այն հայտնի հայը, nւմ կnպտեց Ինդիրա Գանդին
Ո՞վ էր այն հայտնի հայը, nւմ կnպտեց Ինդիրա Գանդին
Դմիտրիյ Նալբանդյանը, ով ծնվել էր 1906թ.-ին Թիֆլիսում և իր գործունեությամբ հասցրել էր դառնալ իր տարիների ամենահայտնի նկարիչներից մեկը։

Հուլիս 13, 2022 - 13:03

Ցեղասպանությունից փրկված և ԱՄՆ գաղթած հայ երիտասարդի մասին պատմող ֆիլմով Երևանում մեկնարկեց «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնը
Ցեղասպանությունից փրկված և ԱՄՆ գաղթած հայ երիտասարդի մասին պատմող ֆիլմով Երևանում մեկնարկեց «Ոսկե ծիրան» կինոփառատոնը
Հայկական արտադրության «Ամերիկացի» ֆիլմի պրեմիերայով հուլիսի 10-ին Երևանում՝ «Արամ Խաչատրյան» համերգասրահում, 19-րդ անգամ մեկնարկեց «Ոսկե ծիրան» միջազգային կինոփառատոնը:

Հուլիս 11, 2022 - 10:23

Գիտության պատմությունն Իրանում
Գիտության պատմությունն Իրանում
2022 թվականը հռչակվել է հիմնարար գիտությունների մեծարման տարի և գիտությունը մեծարվում է համայն աշխարհում:

Հուլիս 6, 2022 - 13:35

Պոմպեյում ձվադրած հնագույն կրիայի մնացորդներ են հայտնաբերել
Պոմպեյում ձվադրած հնագույն կրիայի մնացորդներ են հայտնաբերել
Հնագետները Պոմպեյում հայտնաբերել են ձվադրած հնագույն կրիայի մնացորդներ:

Հունիս 26, 2022 - 12:05

ԱՄՆ-ը կասեցրել է Ուկրաինային հարվածային անօդաչու թռչող սարքերի վաճառքը
ԱՄՆ-ը կասեցրել է Ուկրաինային հարվածային անօդաչու թռչող սարքերի վաճառքը
Միացյալ Նահանգները դադարեցրել է հետախուզական և հարվածային անօդաչու թռչող սարքերի MQ-1C Gray Eagle-ի վաճառքն Ուկրաինային։

Հունիս 19, 2022 - 11:22

Ռուսաստանի ներթափանցումը Կովկաս
Ռուսաստանի ներթափանցումը Կովկաս
Անդրկովկասն անխուսափելիորեն ներքաշվեց Ռուսաստանի, Անգլիայի և Ֆրանսիայի արտաքին քաղաքական հետաքրքրությունների ուղեծրի մեջ:

Հունիս 18, 2022 - 11:44

ԿՈՒՅՐ ՌՈՒՍԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԿՈՒՅՐ ՌՈՒՍԱՍԻՐՈՒԹՅՈՒՆ
Հատվածներ ՀՀ վարչապետ Օհանջանյանի զեկուցումից Ղարաբաղի և Զանգեզուրի մասին՝ արված Ղարաբաղի, Զանգեզուրի և Դարալագյազի դաշնակցական ընկերների ժողովում՝ հուլիս, 1920 թ.։

Հունիս 6, 2022 - 11:19

«Նույնիսկ եթե հայերը մեզ ներեն, Աստված մեզ չի ների». թուրք գրախոսի հոդվածը, որտեղ նա ներողություն է խնդրում ՀԱՅԵՐԻՑ
«Նույնիսկ եթե հայերը մեզ ներեն, Աստված մեզ չի ների». թուրք գրախոսի հոդվածը, որտեղ նա ներողություն է խնդրում ՀԱՅԵՐԻՑ
«Երբ գալիս է ապրիլի 2-ը, իմ սիրտը ցավում է, խիղճս տանջում է, և ես ամաչում եմ, որ ես մարդ եմ։ Երբ գալիս է ապրիլի 2-ը, իմ աչքի առաջ ճանապարհի վրա ընկած կանայք են, սովից մահացած երեխաներ ու սեփական տները ստիպված լքող մայրեր։

Հունիս 5, 2022 - 10:34

Մայիսի 24-ն իրանական Խոռամշահր քաղաքի ազատագրման օրն է
Մայիսի 24-ն իրանական Խոռամշահր քաղաքի ազատագրման օրն է
Խոռամշարհ քաղաքի ազատագրումն Իրանի հեղափոխության և սրբազան պաշտպանության ամենափայլուն էջերից է: Իրաքի բաասական վարչակարգը, համաշխարհային գերտերությունների աջակցությամբ, 1980թ սեպտեմբերի 21-ին պատերազմ սկսեց Իրանի դեմ, որի առաջին նպատակներից էր գրավել Խուզեսթան նահանգը, այդ թվում Խոռամշահրի ռազմավարական նավահանգիստը:

Մայիս 23, 2022 - 13:35

Ինչո՞ւ Մայիսի 28-ը
Ինչո՞ւ Մայիսի 28-ը
Առաջիկա օրերին Հայաստանում և Սփյուռքում նշվելու է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության հիմնադրման 104-ամյակը:

Մայիս 23, 2022 - 11:43

Ջիվանու առածանին
Ջիվանու առածանին
Զարմանալի կլիներ Ջիվանու ստեղծագործական ժառանգությունը չդիտարկել առածագործածության տեսակետից: Նրա լեզվաշխարհը, մտածելակերպը, խոսքը, երգը ոչ միայն հագեցած են հայոց բանահյուսության գոհարներով, այլեւ ինքնին ծնունդ են տվել նոր առած-ասացվածքների (կամ՝ առածանման ասույթների):

Մայիս 11, 2022 - 11:28

Հենց այս օրը 30 տարի առաջ Մայիսի 8-ին սկսվեց «Հարսանիք լեռներում» օպերացիան, որն ավարտվեց Շուշիի ազшտшգրմամբ
Հենց այս օրը 30 տարի առաջ Մայիսի 8-ին սկսվեց «Հարսանիք լեռներում» օպերացիան, որն ավարտվեց Շուշիի ազшտшգրմամբ
Ադրբեջանական զի-նnւժի վերшհսկողության ներքո գտնվող Շուշիից Արցախյան պատերшզմի սկզբում անընդհատ հրթ-իռшկnծnւթյnւնների էին ենթшրկվում Ստեփանակերտ քաղաքն ու հարակից բնակավայրերը։ Կшթվшծшհար վիճակում էր գտնվում հաղորդակցությունը։ Շուշին վերածվել էր Ստեփանակերտը հր-ետшկnծnղ թիվ 1 կր-шկшկետի։

Մայիս 9, 2022 - 13:37

Հայերի և Հույների բնակչությունը 1900-ին 2000-ին . Կարևոր Մանրամասներ
Հայերի և Հույների բնակչությունը 1900-ին 2000-ին . Կարևոր Մանրամասներ
Հույների և Հայերի բնակչությունը 1900 և 2000 թվականներին: Այս տարածաշրջանում Հույների և Հայերի էթնիկ կազմի փոփոխության հիմնական պատճառը Հայերի, Հույների և Պոնտոսի ցեղասպանութուններն էին, հայերի տեղահանումը և էթնիկ զտումը:

Մայիս 8, 2022 - 19:37

ԽՍՀՄ-ը փորձ է արել «իրենով անել» Սևրի պայմանագրի և Վիլսոնի իրավավճռի դրույթներով սահմանված տարածքները . Պատմաբան
ԽՍՀՄ-ը փորձ է արել «իրենով անել» Սևրի պայմանագրի և Վիլսոնի իրավավճռի դրույթներով սահմանված տարածքները . Պատմաբան
Պատմաբան Ռուբեն Շուխյանը գրում է . «Ուշագրավ քարտեզ. ԽՍՀՄ տարածքային պահանջները Թուրքիայից 2-րդ шշխшրհшմшրտից հետո Պատմությունն անհրաժեշտ է իմանալ համապարփակ կերպով, որպեսզի, համադրելով տարբեր փաստերն ու իրադարձությունները, կարողանալ այդ ամենից գտել մեզ հետաքրքրող պատմական իրողությունների ամբողջական և օբյեկտիվ պատկերը:

Մայիս 4, 2022 - 13:27

Մենք, պոռոտախոսներս, մեծ խոսողներս․․․
Մենք, պոռոտախոսներս, մեծ խոսողներս․․․
Շատ տարիներ Կովկասից բացակայելուց հետո, երբ վերստին դարձա հայրենիք, իմ հին բարեկամ Լեոյին տեսա Երևանում: Վաղաժամ ծերացած գտա նրան և առողջությունը խաթարված, սակայն հոգեպես Արցախի (Ղարաբաղի) լեռների նույն կաղնին էր:

Մայիս 3, 2022 - 13:50

Ինչպես հանձնվեց Կարսը
Ինչպես հանձնվեց Կարսը
1918թ․ ապրիլի 12-ի երեկոյան ժամը 9-ին Կարս են մտնում թուրքական 11-րդ դիվիզիայի ներկայացուցիչները։ Նրանք հայոց հնամենի բերդաքաղաք են մտնում առանց կրակոցի, Կարսում գտնվող հայկական զորքերի հրամանատարությունը՝ առանց դիմադրության քաղաքը հանձնում է թուրքերին։ Մինչ այդ հաջողությամբ դիմադրող հայկական զորքերին հրաման էր տրված նահանջել Ալէքսանդրապոլ։

Մայիս 1, 2022 - 19:01

Թե ինչպես 1915-ին Բաշիր Էլ Սաադի արաբ բեդուինը թուրքերից գшղտնի օգնեց Հայ տեղшհшնվшծներին . Բացառիկ Պատմություն
Թե ինչպես 1915-ին Բաշիր Էլ Սաադի արաբ բեդուինը թուրքերից գшղտնի օգնեց Հայ տեղшհшնվшծներին . Բացառիկ Պատմություն
Բաշիր Էլ Սաադին Սիրիայի արաբ բեդուին անապատականներից է: Նա պատմում է, որ 1915-ին 14 տարեկան էր, Եփրատի ափին Ռաքքայում հովիվ էր` իրենց պատկանող անասուններն էր արածացնում:

Ապրիլ 28, 2022 - 19:09

Մամիկոնյան տոհմի ծագման խնդիրները
Մամիկոնյան տոհմի ծագման խնդիրները
Մամիկոնյան տոհմի ծագման խնդիրներին անդրադարձել են մի շարք ուսումնասիրողներ, որոնք հիմնականում հանգել են այն եզրակացության, որ Մամիկոնյանները եկվոր են և ունեն օտար, ճենական ծագում: Այդ ավանդությունը հիշատակվում է ոչ միայն Մովսես Խորենացու և Ադոնցի մոտ, այլ նաև Փավստոս Բուզանդի և Սեբեոսին կից Անանունի երկերում:

Ապրիլ 27, 2022 - 11:25

Ֆրանց Վերֆել․ Ոչ միայն կոտորվել ու իր բնօրրանից բռնի տարհանվել է մի ամբողջ ժողովուրդ
Ֆրանց Վերֆել․ Ոչ միայն կոտորվել ու իր բնօրրանից բռնի տարհանվել է մի ամբողջ ժողովուրդ
1915 թվականին հայերը Մուսա լեռան վրա 53 օր հերոսական դիմադրություն են ցույց տվել թուրքերի դեմ:

Ապրիլ 25, 2022 - 11:07

Շատերը չգիտեն` ով է իրականում Ավրորան
Շատերը չգիտեն` ով է իրականում Ավրորան
Ավրորա (Արշալույս) Մարտիկյան: Ծնվել է 1901 թ. հունվարի 12-ին՝ Արևմտյան Հայաստանի Խարբերդ նահանգի Չմշկածագ գյուղում:

Ապրիլ 22, 2022 - 13:11

Բյուզանդական կայսրության հայ կայսրերն ու կայսրուհիները
Բյուզանդական կայսրության հայ կայսրերն ու կայսրուհիները
«Հայաստանը Հուստինիանոսի օրոք» պատմագիտական աշխատությունը Նիկողայոս Ադոնցի ամենահետաքրքիր գործն է։

Ապրիլ 21, 2022 - 13:06

․․․երբե՛ք մի վստահեք մեծ պետությունների խոսքերին և խոստումներին
․․․երբե՛ք մի վստահեք մեծ պետությունների խոսքերին և խոստումներին
Օլիվեր Բոլդուինը 1920 թ. աշնանը ժամանեց Երևան իբրև հրետանու հրահանգիչ և եռանդուն կերպով սկսեց մարզել Հայոց բանակի հրետանավոր ստորաբաժանումները

Ապրիլ 17, 2022 - 12:02

100 տարի առաջ հայ վրիժшռnւ Արամ Երկանյանն ու Արշավիր Շիրակյանը Բեռլինում nչնչшցրին Ցեղասպանության կազմակերպիչներ Բեհաէդտին Շաքիրին և Ջեմալ Ազմիին
100 տարի առաջ հայ վրիժшռnւ Արամ Երկանյանն ու Արշավիր Շիրակյանը Բեռլինում nչնչшցրին Ցեղասպանության կազմակերպիչներ Բեհաէդտին Շաքիրին և Ջեմալ Ազմիին
100 տարի առաջ, այս օրը, հայ վրիժшռnւ բազուկներ Արամ Երկանյանն ու Արշավիր Շիրակյանը Բեռլինում nչնչшցրեցին Ցեղասպանության կազմակերպիչներ դոկտոր Բեհաէդտին Շաքիրին և Տրապիզոնի քաղաքապետ Ջեմալ Ազմիին:

Ապրիլ 17, 2022 - 11:18

<< Հայազդ>> կայքում արտահայտված որոշ կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետի հետ: