Արցախի շուրջ ստեղծված ծանր կացության ֆոնին հաճախակիանում են դատողություններն այն մասին, որ արցախցի մեր քույրերն ու եղբայրները պետք է դիմանան, քանի որ այդ փշոտ ու ծանր ճանապարհով էր անցնում նաև Կոսովոյի ալբանացիների միջազգային ճանաչումը: Արցախի և Կոսովոյի ճակատագրերի համեմատությունը մեզանում տարածված երևույթ է ընդհանրապես, որ աշխուժանում է ժամանակ առ ժամանակ, այդ թվում նույնիսկ պատերազմից հետո, երբ արմատապես փոխվեց ստատուս-քվոն և միջավայրը՝ դժբախտաբար ոչ հօգուտ հայկական կողմի: Գործնականում սակայն, նույնիսկ այսպես ասած նախապատերազմական հաղթական ստատուս-քվոյի պայմաններում Արցախի և Կոսովոյի համեմատությունները ընդամենը պատկերավորություն էին, ոչ ավելի:
Այսօր՝ առավել ևս, ընդամենը երևակայություն, ցանկալին իրականության տեղ մատուցելու կամ ընդունելու խաբկանք, կամա, թե ակամա, անկեղծ, թե մանիպուլյատիվ մոտիվներով, բայց խաբկանք: Նախ, միջազգային որևէ այդօրինակ կոնֆլիկտ չունի այսպես ասած ունիվերսալ ճակատագիր և դրանց հեռանկկարները մշտապես կախված են եղել աշխարհաքաղաքական շահերից և իրողություններից, աշխարհաքաղաքական ուժերի հարաբերակցությունից, բացի բուն կոնֆլիկտող կողմերի ուժերի հարաբերակցության հանգամանքից: Այդ պայմաններում համեմատել մոտ երկու տասնամյակ առաջ բալկաններում ծավալված զարգացումները ներկայումս Կովկասում տեղի ունեցողի հետ, համեմատել ընդհանրապես բալկանյան ռեգիոնի անվտանգային, ռազմա-քաղաքական, տնտեսական, էթնո-քաղաքական ճարտարապետությունը Կովկասի հետ, և առավել ևս երկու տասնամյակ առաջ եղած աշխարհը ներկայիս համաշխարհային պատերազմի թեժացող շրջանի հետ, պարզապես կնշանակի կտրվել իրականությունից, կտրվել երկիր մոլորակից և աշխարհաքաղաքականությունից ընդհանրապես: Իսկ այսօր առավել քան կարևոր է, թե հայաստանցիների, թե առավել ևս պաշարման մեջ գտնվող արցախահայության համար՝ չկտրվել իրականությունից և պատրանքներով ապրելու փոխարեն, ապրել հաշվարկված նպատակների և հնարավորությունների գնահատմամբ:
Անխոս է, որ անհրաժեշտ է դիմանալ, թեև նույնքան անխոս է, որ շատ հեշտ է այդ մասին խոսել այստեղ՝ Երևանից: Բայց, դիմանալ ոչ թե հանուն ինչ որ պատրանքի, այլ սեփական նպատակների, հնարավորությունների, շրջապատող իրողությունների, առկա մոտ և հեռու դերակատարների նպատակների, շահերի ու հետաքրքրությունների սառը և հանգամանալից հաշվարկի, որը մի կողմից ինքնին ավելացնելու է դիմանալու ուժը, իմաստավորվածության աստիճանը, մյուս կողմից խնդիրները լուծելու մարտավարական և ռազմավարական հեռատեսությունը: Ի վերջո, 1990-ականներին նույնպես ծանր ու անելանելի թվացող իրողությունները Արցախը Հայաստանի օգնությամբ հաղթահարել է ոչ թե պատրանքների տրվելու, այլ այդ սթափ ու սառը հաշվարկների շնորհիվ:
Աղբյուր՝ 1in.am