Իսրայելի դեմ Գազայի հատվածից  հարձակման առաջին օրն իսկ Բաքվի մամուլը բացահայտ գրեց, որ ՀԱՄԱՍ-ի թիկունքում կանգնած է Իրանը: Այդ քարոզչությունը փոքր-ինչ մեղմացավ, երբ ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենը հայտարարեց, որ Վաշինգտոնը չունի ապացույցներ, որ Իրանն է կազմակերպել ահաբեկչությունը կամ մասնակից է: Հետևեցին ալիևյան վարչախմբի կողմից ի աջակցություն Իսրայելի  կազմակերպված մի քանի թատերական ակցիաներ, բայց պաշտոնական Բաքուն  առ այսօր խորհրդավոր լռություն է պահպանում: Փոխարենը խոսում է ակնհայտորեն վարչախմբի տեսակետներն արտահայտող մամուլը:

 

Իսրայելում իրավիճակի կտրուկ սրացմանը նախորդեց ՌԴ Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Պատրուշևի այցը Բաքու, որտեղ նա հանդիպում ունեցավ Իլհամ Ալիևի հետ: Արդյունքում կողմերն ստորագրեցին տեղեկատվական անվտանգության մասին համաձայնագիր, ինչը նշանակում է, որ Ռուստատանը և Ադրբեջանը հատուկ ծառայությունների մակարդակով համակարգում են արտաքին քարոզչությունը: Մի քանի օր անց Անկարան խորհրդատվությունների հրավիրեց Ադրբեջանի երեսուն պետական գերատեսչության մամուլի ծառայության ղեկավարներին, նրանց հյուրընկալեցին Թուրքիայի արտգործնախարարությունում:

 

Այս համապատկերին ադրբեջանական մամուլում վերլուծական հրապարակումներ հայտնվեցին G20 –ի գագաթնաժողովի ավարտին Հնդկաստանի, Միացյալ Նահանգների և Սաուդյան Արաբիայի  միջև նախաստորագրված փաստաթղթի աշխարհաքաղաքական նշանակության մասին, ըստ որի՝ Հնդկաստանից դեպի Եվրապա բեռնափոխադրումների նոր երթուղի է ծրագրվում, որը շրջանցում է Թուրքիան և նախապատվությունը տալիս Իսրայելին, որի միջերկրածովյան նավահանգիստները պետք է արդիականացվեն և ապահովեն խոշորածավալ բեռների ընդունումը: Հրապարակումներից մեկում բաց տեքստով ասված է, որ Էրդողանը չէր կարող ձեռքերը ծալած նստել և հաշտվել Թուրքիան անտեսող ծրագրի իրացման հետ:

Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմն, ըստ այդմ, հնարավորություն է, որպեսզի Հնդկաստան-Եվրոպա բեռնափոխադրումների նախագծի հովանավորները հաշվի առնեն նաև Թուրքիայի «կարևորությունը»: Բաքվի կարծիքով՝ դա լիովին կհամապատասխանի Ադրբեջանի շահերին, քանի որ միջազգայնորեն պահանջված կլինի «Միջին միջանցքի» գործարկումը: Իսկ դա ենթադրում է Չինաստան-Կենտրոնական Ասիա-Ադրբեջան-Թուրքիա ուղղակի հաղորդակցություն կամ պարզ ասած՝ «Զանգեզուրի միջանցքի» գործարկում, ինչը ոչ այնքան Ադրբեջանի, որքան Թուրքիայի և Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական նախագծումն է՝ ի հակակիռ ԱՄՆ-Հնդկաստան-Եվրամիության:

 

Բիշքեկում Պուտին-Ալիև բանակցություններից հետո Ռուսաստանի փոխվարչապետ Նովակը խոսել է Տիխորեցկ-Բաքու նավթամուղի թողունակությունը մեծացնելու և տարեկան չորս միլիոն տոննա ռուսական նավթ Ադրբեջան առաքելու նախագծի շուրջ Մոսկվա-Բաքու համաձայնության մասին: Ադրբեջանական կողմի մեկնաբանությամբ՝ խոսքն այն մասին է, որ ռուսական ավելի էժան նավթը կօգտագործվի ներքին կարիքների համար, իսկ նույն ծավալի ադրբեջանական նավթը բարձր գներով կարտահանվի միջազգային շուկա: Այդ դեպքում Ադրբեջանը տարեկան կունենա շուրջ մեկ միլիարդ դոլար հավելյալ եկամուտ:

 

Հոկտեմբերի 17-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ելույթ է ունեցել Եվրախորհրդարանի լիագումար նիստում: Հնչել է միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքների և հանրաճանաչ նորմերի հիման վրա Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման պայմանագիր ստորագրելու հստակ պատրաստակամություն: Ադրբեջանական կողմն ԱԳՆ-ի մեկնաբանության մակարդակով Փաշինյանին վերագրել է «ագրեսիվ հռետորաբանություն»՝  նկատի ունենալով Արցախում իրականացված էթնիկ զտումների և շրջափակումների մասին Հայաստանի վարչապետի դիտարկումները: Բաքվի գնահատմամբ՝ դա «վտանգում է խաղաղության հեռանկարը»: Գրեթե զուգահեռ՝ ադրբեջանական մամուլում վերլուծություններ են արվում, որ պատերազմն Իսրայելում կտևի երկար, կնվազեն գազի արդյունահանման և արտահանման ծավալները, և Բրյուսելը «ստիպված կլինի Ադրբեջանից հավելյալ մատակարարումներ խնդրել»:

 

Ինչ խոսք, ցանկացած վերլուծությունը ընդամենը վարկած է, բայց երբ մի շարք իրադարձություններ ժամանակի և աշխարհաքաղաքական սուր մրցակցության, եթե չասվի՝ ռազմա-քաղաքական դիմակայության համատեքստում դիտարկելիորեն դասավորվում են նույն գծի վրա, ապա մնում է եզրահանգել, որ իսրայելա-պաղեստինյան լարվածության գլխավոր շահառուները Թուրքիան և Ռուսաստանն են, և Իլհամ Ալիևը փորձում է այդ համերաշխությունից Հայաստանի հետ բանակցություններում առավելագույնը կորզել: Ավելի ճիշտ՝ նա ռուս-թուրքական էներգետիկ, կոմունիկացիոն և լոգիստիկ նախագծերի իրացման գործիք է: Եվ բավական մեծ է հավանականությունը, որ նա ինչ-որ պատրվակով, հենց թեկուզ վարչապետ Փաշինյանի ,,ագրեսից հռետորաբանության,, պատճառով կտապալի Բրյուսելում նախապատրաստվող բանակցությունները:

 

Չէ՞ որ Բիշքեկում Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը հայտարարել է, որ Մոսկվան պատրաստ է  հայ-ադրբեջանական բանակցությունների հարթակ տրամադրել նախ փորձագետների և արտգործնախարարների, ապա և առաջնորդների մակարդակով: Հատուկ հանձնարարություններով դեսպան Էդմոն Մարուքյանը Հանրային հեռուստատեսությանը հարցազրույցում չի բացառել Բրյուսելից զատ այլ հարթակներում Ադրբեջանի հետ բանակցությունների հնարավորությունը: Երեկ Թուրքիայի նախագահը խստորեն դատապարտել է Իսրայելին՝ Գազայի հատվածում ,,քաղաքացիական բնակչությունը թիրախավորելու,, համար: Իսրայելի Անվտանգության խորհուրդը Թուրքիայում գտնվող իր քաղաքացիներին հնարավորինս արագ այդ երկրից հեռանալու ծանուցում է արել: «Ո՞վ է ՀԱՄԱՍ-ի հովանավորը»  հարցին պատասխան, կարծես թե, ուրվագծվում է:

 

Հեղինակ՝ Մուսա Միքայելյան

Աղբյուր՝ 1in.am