Հովհաննես Թումանյանի և Գուրգեն Մահարու միակ հանդիպումը
Էջմիածնում է տեղի ունեցել Հովհաննես Թումանյանի և Գուրգեն Մահարու միակ հանդիպումը։ Մահարին իր «Պատանեկություն» վիպակում պատմում է, որ մի տեսել է մի կառք, որի մեջ մի անսահման բարի մարդ կար, նա ժպտում էր որբուկներին զարմանալի կախարդական ժպիտով, սակայն աչքերի մեջ խորը թախիծ ու տառապանք կար․ Թումանյանն էր։ Հետագայում, երբ մեծացել ու կարդացել էր Թումանյանի «Հոգեհանգիստ» բանաստեղծությունը, մի ներքին զգացողություն է ունեցել․ Ամենայն հայոց բանաստեղծը հենց այդ օրն էր գրել այն․ - Հանգե՜ք, իմ որբե՜ր... իզո՜ւր են հուզմունք, իզո՜ւր և անշահ... Մարդակեր գազան՝ մարդը՝ դեռ երկար էսպես կըմնա...
Քչերին է հայտնի, որ Ամենայն հայոց բանաստեղծ Հովհաննես Թումանյանը Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին զինվորագրվել է, այցելել ռազմաճակատ։ Այդ որոշումը նրա համար շատ կարևոր էր, այնքան կարևոր, որ իր ունեցած-չունեցածը վաճառել էր, ատրճանակ գնել։ Ճանապարհին, սակայն, Թումանյանի առողջական վիճակը կտրուկ վատացել է, և նա ստիպված է եղել վերադառնալ Թիֆլիս։ Սա ճակատագրական եղավ նրա կյանքում, որովհետև որոշ ժամանակ անց իմացվեց, որ այն խումբը, որի կազմում Թումանյանը գնում էր Արևմտյան Հայաստան, շրջափակման մեջ է ընկել, և բոլորը սպանվել են։
Կովկասյան ռազմաճակատի անմարդկային տեսարանները դեռ աչքի առջեւ, ծանր ապրումների մեջ, կես մարդ դարձած Թումանյանը հասնում է Թիֆլիս, որտեղ բժիշկները նրան խորհուրդ են տալիս անմիջապես մեկնել որեւէ առողջարան կազդուրվելու: Առողջարանի գումար նա չուներ եւ այդ պատճառով ընկերոջ խորհրդով գնում է Թաբախմելա ամառանոց, որտեղ հույս ուներ մի փոքր հանգստանալու եւ ավարտին հասցնելու իր «Հազարան բլբուլ» գործը, ինչը չհաջողվեց անել, քանի որ ընդամենը երկու-երեք օր անց վրա հասավ Եղեռնի եւ ավերիչ գաղթի գույժը:
Բանաստեղծի բացառիկ լավատեսությունն ու հավատը մեկ անգամ չէ, որ փրկել էին հազարավոր կյանքեր: Ողբերգությունը՝ սրտում, անասելի ցավը՝ հոգում Թումանյանն առանց րոպե անգամ կորցնելու Թիֆլիսից շտապում է Էջմիածին, որտեղ հավաքել էին հազարավոր գաղթականներ՝ հատկապես որբեր՝ տարբեր տարիքի:
Ժամանակակիցների վկայությամբ, այդ հավաքատեղին իրական դժոխքն էր երկրի վրա: Ցեղասպանության սարսափները տեսած, խեղված հոգիներով, ամենատարբեր հիվանդություններով վարակված, կեղտոտ ու սոված անթիվ-անհամար երեխաներ հավաքվել էին Էջմիածնում: Այդ առաջին օրերին որբերի կողքին էր միայն Թումանյանը: Անտեսելով բոլոր հնարավոր վտանգները՝ նա բերել էր նաեւ դստերը՝ Նվարդին: Էջմիածնի հավաքատեղին այդ ժամանակ ոչ միայն դժոխք էր, այլ մահ էր բառի լայն իմաստով: Տասնյակ հիվանդություններ, դրանցից ամեն վայրկյան մահացող որբեր եւ բուժքույրեր. սակայն Թումանյանի համար սեփական երեխայի կյանքն անգամ անկարեւոր էր, երբ հայրենակիցների լինելիության հարցն էր դրված:
Պատմում են, որ Թումանյանն ամեն երեկո կոնյակով թեյ էր խմում՝ հավատալով, որ կարող է խուսափել համաճարակից։
Զգայուն բանաստեղծը շատ ծանր էր տանում որբուկների վիճակը։ Նվարդ Թումանյանը պատմում է, որ տեղի վերակացուները շատ էին զայրանում, երբ որբուկներն անկարգություն էին անում, իսկ Թումանյանը ուրախանում էր․ ուրեմն կյանքը մինչև վերջ չի մեռել այս մանչուկների մեջ։
Ահա այնտեղ՝ Էջմիածնում է տեղի ունեցել Հովհաննես Թումանյանի և Գուրգեն Մահարու միակ հանդիպումը։ Մահարին իր «Պատանեկություն» վիպակում պատմում է, որ մի տեսել է մի կառք, որի մեջ մի անսահման բարի մարդ կար, նա ժպտում էր որբուկներին զարմանալի կախարդական ժպիտով, սակայն աչքերի մեջ խորը թախիծ ու տառապանք կար․ Թումանյանն էր։ Հետագայում, երբ մեծացելու կարդացել էր Թումանյանի «Հոգեհանգիստ» բանաստեղծությունը, մի ներքին զգացողություն է ունեցել․ Ամենայն հայոց բանաստեղծը հենց այդ օրն էր գրել այն․
- Հանգե՜ք, իմ որբե՜ր... իզո՜ւր են հուզմունք, իզո՜ւր և անշահ... Մարդակեր գազան՝ մարդը՝ դեռ երկար էսպես կըմնա...
Աղբյուր՝ oragir.news
Նմանատիպ Լուրեր
«Արմատ» հայկական կարճամետրաժ մուլտֆիլմը՝ «Օսկարի» հավակնորդ․ The Hollywood Reporter
The Hollywood Reporter-ը նշել է 15 անիմացիոն կարճամետրաժ ֆիլմերից մեկը՝ ARMAT-ը կարող է արժանանալ Օսկարի։
Պեկինում անցկացվում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ
Չինաստանի մայրաքաղաք Պեկինում դեկտեմբերի 17-ին մեկնարկել է Խաչատրյանի անվան միջազգային հոբելյանական մրցույթը՝ «ջութակ» մասնագիտական կարգում։ Այն նվիրված է Արամ Խաչատրյանի 120-ամյա հոբելյանին։
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն։
Գյումրու դարբնության ավանդույթը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում է
Դարբին Գարիկն ասում է, թե իրեն հարցնեն Գյումրու դարբնության ավանդույթում ինչն է ամենակարևորը, երևի կպատասխանի, որ․ «Ամեն գործդ կմտածես ընպես սարքես, որ բոլորի դուրն էլ գա, բայց առաջինը քո դուրը գա։ Էս գործը հա՛մ արհեստ է, հա՛մ արվեստ է, մենակ ուժով չի, պետք ա ուղեղ էլ ունենաս ու սիրտ»։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն կաջակցի Տաթևի և Մեծ անապատ վանական համալիրների եռաչափ լազերային սկանավորմանն ու թվայնացմանը
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հաստատված դրամաշնորհը կազմում է շուրջ 55․000 ԱՄՆ դոլար, որով նախատեսվում է իրականացնել Տաթևի և Տաթևի Մեծ անապատ վանական համալիրների կազմի մեջ մտնող բոլոր կառույցների, ենթահուշարձանների եռաչափ լազերային սկանավորում և մանրամասն թվայնացում, կառավարման և ռիսկերի նվազեցման համապատասխան ծրագրերի կազմում, միջազգային փորձագետների խորհրդատվություն, պետական հաշվառման փաստաթղթերի լրամշակում, որոնց հիման վրա կպատրաստվի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ կներկայացվի հուշարձանախումբը «Զինված հակամարտությունների պայմաններում մշակութային արժեքների պաշտպանության կոնվենցիա»-ի հովանու ներքո առնելու հայտը։
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել Մինաս Ավետիսյանի գործերը
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Մինաս Ավետիսյանի գործերը։
