Ռուս-թուրքական տանդեմի կողմից մեծ ճնշում կա Հայաստանը եւ Նախիջեւանը Իրանից կտրելու հարցում
lragir.am-ի զրուցակիցն է իրանահայ քաղաքական մեկնաբան Սահակ Շահմուրադյանը
lragir.am-ի զրուցակիցն է իրանահայ քաղաքական մեկնաբան Սահակ Շահմուրադյանը
Պարոն Շահմուրադյան, Գորիս-Կապան ճանապարհին ադրբեջանցիները կանգնեցնում ու գումար են գանձում իրանական բեռնատարների վարորդներից: Ի՞նչ արձագանք կա Իրանում ստեղծված իրավիճակի հետ կապված և արդյոք Իրանն այստեղ լուրջ վտանգ տեսնում է, թե ոչ:
Այո, երեկ առավոտյան արդեն Իրանի ԱԳՆ խոսնակը հայտարարությամբ հանդես եկավ, անդրադառնալով այս խնդրին և հայտարարելով, որ Իրանը մտահոգ է այս հարցում և պատրաստ է իր աջակցությունը ցուցաբերել երկու կողմերին այս խնդիրը կարգավորելու ուղղությամբ: Մինչ այժմ Իրանի արձագանքը սա է եղել ԱԳՆ խոսնակի մակարդակով: Ես չեմ կարծում, որ Իրանն անտարբեր անցնի այս խնդրի կողքով, քանի որ Ադրբեջանի այս հակոտնյա քայլերը վնասում են Իրանի տնտեսական շահերին և տարածաշրջանի անվտանգությանը: Նաև պետք է նկատի ունենանք, որ Իրանը երկարատև ծրագրեր է մշակել և երբ կարողանա Արևմուտքի հետ իր հարցերը լուծել, Հայաստանի միջոցով ցանկանում է ճանապարհ բացել դեպի Վրաստան, Սև ծով և Արևմտյան Եվրոպայի երկրներ: Իրանը շատ լուրջ է վերաբերվում այս հարցին և չեմ կարծում, որ անտարբեր լինի, եթե Ադրբեջանի կողմից շարունակվեն նման արարքները: Կարծում եմ՝ Իրանը ավելի կոշտ դիրքորոշում կընդունի, հնարավոր է Ադրբեջանի դեսպանին կանչեն ԱԳՆ և դիտողության արժանացնեն:
Ադրբեջանում Իրանի դեսպանը հանդիպել է Ալիևի օգնականի հետ, քննարկել է Հայաստան-Իրան սահմանին իրավիճակը: Ձեր կարծիքով, Հայաստան-Իրան հարաբերությունների վրա ինչպիսի՞ ազդեցություն կարող է ունենալ այս իրավիճակը:
Այդ խնդիրներն ուղղակիորեն կապվում են «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցին: Ռուս-թուրքական տանդեմի կողմից մեծ ճնշում կա Հայաստանի իշխանությունների վրա Սյունիքի մարզով թուրք-ադրբեջանական երթուղային միջանցք տրամադրելու հարցում, որպեսզի Նախիջևանով Թուրքիան միանա Ադրբեջանին: Սա ուղղակիորեն անհանգստացնում է Իրանին, քանի որ Իրանը նաև մեծ շահեր ունի Ադրբեջանում՝ կապված հենց երկաթուղիների, ճանապարհների հետ: Կարծում եմ՝ Իրանը փորձում է Ադրբեջանին հասկացնել, որ միակողմանի հակոտնյա քայլերով վնասում է նաև Իրանի շահերին տարածաշրջանում:
Ինչպե՞ս եք տեսնում խնդրի կարգավորումը:
Անկասկած կան ավելի լուրջ խնդիրներ, որոնք անհանգստացնում են Իրանի պետական պաշտոնյաներին, և դա Թուրքիայի և Ադրբեջանի կողմից տարվող համատեղ ջանքերն են՝ Նախիջևանը կտրել Իրանից: Այդ ուղղությամբ արդեն երկար ժամանակ է, որ աշխատում է Թուրքիան, նույնիսկ նրա գործընկեր Ռուսաստանը: Փաստորեն Լեռնային Ղարաբաղի հարցի կարգավորման լավրովյան պլանի հիմքում ընկած է այն, որ Իրանին և Հայաստանին զրկեն կովկասյան տարածաշրջանում հաղորդակցության ուղիներից և դրանք փոխարինեն ռուսական տարբերակով: Ընդ որում, Ռուսաստանը փորձում է ԵԱՏՄ-ի շրջանակում հաղորդակցության առումով տնտեսական ավելի մեծ դերակատարություն ապահովել Թուրքիային, որը համարվում է տարածաշրջանում Իրանի թե գործընկերը, թե լուրջ մրցակիցը: Հետևաբար, Հայաստանը պետք է փորձի Իրանի հետ միասնական ջանքերով զսպել Ադրբեջանի և Թուրքիայի նման քայլերը, քանի որ դա իրոք կվնասի Իրանի և Հայաստանի կապերին ու տնտեսական շահերին: Դրանք ապակայունացնող քայլեր են ամբողջ տարածաշրջանում:
Ընդհանրապես վերջին օրերի զարգացումներն ի՞նչ մտահոգություններ են առաջացրել Իրանում:
Հատկանշական է, որ Իրան-Հայաստան առևտրատնտեսական, տրանսպորտային և աշխարհաքաղաքական հարաբերությունների զարգացման հեռանկարը կապված է նաեւ Իրան-Արևմուտք հարաբերությունների կարգավորման հետ, հատկապես ՀԿԸԾ-ի և վերջերս ԱԷՄԳ-ի հետ ընթացող բանակցությունների, դրանից բխող համաձայնության կայացման արդյունքների հետ, որում շահագրգիռ է Իրանը, որպեսզի կարողանա Եվրոպայի հետ Հյուսիս-Հարավ ճանապարհով կապ ստեղծել: Սա, ինչպես ասացի, խանգարում է Ադրբեջանի, Թուրքիայի և Ռուսաստանի պլաններին: Եվ իհարկե, պետք է այս ընդհանուր ֆոնին նկատի ունենալ նաև Իսրայելի դերակատարությունն ու ներկայությունը Ադրբեջանում, որը փորձում է Ադրբեջանի միջոցով կտրել Հայաստանի կապն Իրանի հետ, որպեսզի կարողանա Իրանին ավելի մեկուսացնել տարածաշրջանում: Այդ ուղղությամբ, այո, Իրանը մտահոգ է և իր ջանքերը գործադրում է, որ կարողանա Հայաստանի հետ իր բարիդրացիական և առևտրական ու տրանսպորտային կապերը պահպանել:
Նմանատիպ Լուրեր
