Սմբատ Տեր Կյուրեղյան՝ Իրանական արվեստում ջրաներկի հինգ հայտնի վարպետներից մեկը
Նրա թողած մշակութային ժառանգության կարևորագույն մասն է «սմբատիզմ» գեղանկարչական ոճը, որին ծանոթ են աշխարհի շատ գեղանկարիչներ։ Որպես նորամուծություն, սկսել է նկարել օրաթերթերի վրա՝ երբեմն թողնելով, որ մի քանի հայերեն կամ պարսկերեն տողեր երևան իր կտավներում։ Սմբատը իրանական արվեստում ջրաներկի հինգ հայտնի վարպետներից մեկն է, որոնցից չորսը հայեր են և նույնպես Նոր Ջուղայից են։
Սմբատ Տեր Կյուրեղյանը ծնվել է 1913 թվականին Սպահանից ոչ հեռու գտնվող Նոր Ջուղա քաղաքում։ Նկարչության հանդեպ նրա սերն ի հայտ է եկել դեռ մանկուց։ Գեղանկարչության մեջ վարպետացել է հիմնականում ինքնակրթությամբ։ Կյանքի մեծ մասն ապրել և ստեղծագործել է Իրանում, 1980 թվականին գաղթել է ԱՄՆ, բնակություն հաստատել Լոս Անջելեսում, որտեղ շարունակել է ստեղծագործել՝ բացելով ցուցասրահ և սեփական աշխատանքներով ամերիկացիներին ներկայացնելով իրանահայ առօրյան։
Նրա համար բախտորոշ է դառնում 1930 թ. հանդիպումը հայ նշանավոր նկարիչ Սարգիս Խաչատուրյանի հետ, որը Սպահան էր եկել պարսից շահի հրավերով՝ Սպահանի պարսկական պալատների որմնանկարները վերականգնելու: Այդ ծրագրին զուգահեռ՝ տեղի հայ երիտասարդության համար նա որոշում է գիշերային նկարչական անվճար դասընթացներ կազմակերպել: Նոր Ջուղայի համար բացառիկ այդ պարապմունքներին մասնակցում են շուրջ քսան աղջիկ ու տղա, որոնցից մեկն էլ Սմբատ Տեր-Կյուրեղյանն էր: Սարգիս Խաչատուրյանը խթանում է Տեր Կյուրեղյանի նկարչական հակումները, ծանոթացնում ջրաներկի և յուղաներկի հետ աշխատելու գաղտնիքներին, միջոց ստեղծում կատարելագործելու սեփական կարողությունները:
Սարգիս Խաչատուրյան
1960-ական թվականների սկզբներին Սմբատն արդեն ճանաչված նկարիչ է եղել Իրանում և նույնիսկ համարվել «ջրանկարիչների վարպետ»։ 1976 թվականին Սմբատն ու իր կինը այցելել են Լոս Անջելես և չորս տարի անց՝ 1980 թվականին, վերջնական բնակություն են հաստատել Միացյալ Նահանգներում։ 1981 թվականին Սմբատը Գլենդելում բացել է իր արվեստանոց-պատկերասրահը։ Ունեցել է անհատական և խմբակային ցուցահանդեսներ Լոս Անջելեսում (1976, 1980, 1982, 1985, 1991), Բերքլիում (1980, 1981), Սան Ֆրանցիսկոյում (1980, 1982, 1987), Բոստոնում (1985), Փասադենայում (1982), Նյու Յորքում (1991, 1993) և Տորոնտոյում (1987)։
Սմբատը Հայաստանի նկարիչների միության հրավերով առաջին անգամ այցելել է Հայաստան 1991 թվականի մայիսին, որտեղ անչափ կապվել է հայկական բնաշխարհին: Այդ տպավորությունները նա ներկայացրել է հայրենի բնաշխարհին, եկեղեցիներին նվիրված շարքում։ Իր գեղանկարների մեծ մասը պատկերում են հայկական կենցաղն ու ազգային ավանդույթները։ Հունիսի 1-10-ը ցուցահանդես է կազմակերպել Հայաստանի Ազգային պատկերասրահի գլխավոր դահլիճում։
Հայրենիքում եղած օրերին մեկնում է Ամբերդ, Աշտարակ, Արարատի շրջանները, տեսնում Սևանա լիճը և բնության այլ գողտրիկ անկյունները, նաև հայ մարդու ձեռքով կերտված դարավոր գեղեցկությունները, ի թիվս որոնց նրբագեղ Կարմրավոր եկեղեցին և վեհասքանչ Խոր Վիրապը, ուր իր օրերն է անցկացրել Գրիգոր Լուսավորիչը: Նա այցելում է Մատենադարան ու Էջմիածին, ծանոթանում է Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա-ի հետ: Այստեղ նա նկարում է «Օշականի կամուրջը Քասաղ գետի վրա», «Սաղմոսավանքը», «Ամբերդը», «Խոր Վիրապն ու Արարատը», Աշտարակի «Կարմրավորը»:
Նրա թողած մշակութային ժառանգության կարևորագույն մասն է նաև «սմբատիզմ» գեղանկարչական ոճը, որին ծանոթ են աշխարհի շատ գեղանկարիչներ։ Որպես նորամուծություն, սկսել է նկարել օրաթերթերի վրա՝ երբեմն թողնելով, որ մի քանի հայերեն կամ պարսկերեն տողեր երևան իր կտավներում։ Սմբատը իրանական արվեստում ջրաներկի հինգ հայտնի վարպետներից մեկն է, որոնցից չորսը հայեր են և նույնպես Նոր Ջուղայից են։
1993 թվականի աշնանը վերջին անգամ այցելել է Իրան և գրկաբաց ընդունելություն գտել ծանոթ արվեստասերների կողմից։ Սմբատ Տեր Կյուրեղյանը մահացել է 1999 թ. հունիսի 9-ին, ԱՄՆ-ում՝ թողնելով հարուստ ստեղծագործական ժառանգություն. շուրջ տասը հազար արվեստի գործեր, որոնք սփռված են աշխարհով մեկ։
Նոր Ջուղայի տարազ
Գյուղի տեսարան (1971)
.jpg)
Նմանատիպ Լուրեր
«Արմատ» հայկական կարճամետրաժ մուլտֆիլմը՝ «Օսկարի» հավակնորդ․ The Hollywood Reporter
The Hollywood Reporter-ը նշել է 15 անիմացիոն կարճամետրաժ ֆիլմերից մեկը՝ ARMAT-ը կարող է արժանանալ Օսկարի։
Պեկինում անցկացվում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ
Չինաստանի մայրաքաղաք Պեկինում դեկտեմբերի 17-ին մեկնարկել է Խաչատրյանի անվան միջազգային հոբելյանական մրցույթը՝ «ջութակ» մասնագիտական կարգում։ Այն նվիրված է Արամ Խաչատրյանի 120-ամյա հոբելյանին։
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն։
Գյումրու դարբնության ավանդույթը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում է
Դարբին Գարիկն ասում է, թե իրեն հարցնեն Գյումրու դարբնության ավանդույթում ինչն է ամենակարևորը, երևի կպատասխանի, որ․ «Ամեն գործդ կմտածես ընպես սարքես, որ բոլորի դուրն էլ գա, բայց առաջինը քո դուրը գա։ Էս գործը հա՛մ արհեստ է, հա՛մ արվեստ է, մենակ ուժով չի, պետք ա ուղեղ էլ ունենաս ու սիրտ»։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն կաջակցի Տաթևի և Մեծ անապատ վանական համալիրների եռաչափ լազերային սկանավորմանն ու թվայնացմանը
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հաստատված դրամաշնորհը կազմում է շուրջ 55․000 ԱՄՆ դոլար, որով նախատեսվում է իրականացնել Տաթևի և Տաթևի Մեծ անապատ վանական համալիրների կազմի մեջ մտնող բոլոր կառույցների, ենթահուշարձանների եռաչափ լազերային սկանավորում և մանրամասն թվայնացում, կառավարման և ռիսկերի նվազեցման համապատասխան ծրագրերի կազմում, միջազգային փորձագետների խորհրդատվություն, պետական հաշվառման փաստաթղթերի լրամշակում, որոնց հիման վրա կպատրաստվի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ կներկայացվի հուշարձանախումբը «Զինված հակամարտությունների պայմաններում մշակութային արժեքների պաշտպանության կոնվենցիա»-ի հովանու ներքո առնելու հայտը։
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել Մինաս Ավետիսյանի գործերը
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Մինաս Ավետիսյանի գործերը։
