«Մինչ աշխարհը կենտրոնացած է Ուկրաինայի վրա,  Հարավային Կովկասում դաժան բռնապետությունը փորձարկում է աշխարհի վճռականությունը. դեկտեմբերի 12-ից ադրբեջանցիները փակել են Լաչինի միջանցք անունով հայտնի միակ ճանապարհը, որը կապում է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար անկլավն արտաքին աշխարհին: Սա թեստ է։ Դրա ձախողումը կհանգեցնի սպանդի, որից ամաչելու է մարդկությունը։ Այս պահին անկլավում, որը հայտնի է նաև որպես Արցախ, 120 000 պաշարված հայեր զրկված են սննդից և դեղորայքից։ Դպրոցները, մանկապարտեզներն ու հիվանդանոցները ձմռան ամենաթեժ պահին օրերով մնացին առանց գազի ու ջեռուցման։ Մեկ հիվանդ արդեն մահացել է շրջափակման հետևանքով առաջացած բարդությունների պատճառով, իսկ ծանր վիճակում գտնվող մեկ հայ երեխայի հնարավոր չի հասցնել Հայաստանի մայրաքաղաք Երևան՝ փրկության բուժում ստանալու համար։ Շրջափակումը, որը առաջացրել է Հռոմի պապ Ֆրանցիսկոսի անսովոր անհանգստության հայտարարությունն ու դատապարտվել է ՄԱԿ-ի, Եվրամիության, ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և Կանադայի կողմից, նպատակ ունի զանգվածային փախուստ հարուցել քրիստոնեական քաղաքակրթության հնագույն կենտրոնից: Իրականում, 2020 թվականի պատերազմում Լեռնային Ղարաբաղի որոշ հատվածներ գրավելուց ի վեր, Ադրբեջանը բազմիցս փորձարկել է աշխարհի պատրաստակամությունը՝ նայելու իրադարձությունների հակառակ կողմը, քանի որ հարվածում է Արցախում հայերին և Հայաստանին, որը նոր է կանգնել ժողովրդավարության ճանապարհին: Բազմիցս ադրբեջանական ուժերը կատարել են ապշեցուցիչ դաժանության գործողություններ, և ուշագրավ է, որ նրանք քիչ ջանքեր են գործադրել դա թաքցնելու համար: Ընդհակառակը, Ադրբեջանում այնքան արմատացած է հայատյացությունը, որ շատ դեպքերում դաժան արարքներով պարծենում են սոցցանցերում: Տեսանյութերից մեկում պատկերված է ադրբեջանական գերության մեջ գտնվող սարսափելի վայրագության ենթարկված և այլանդակված հայուհու դի: Մյուսում պատկերված է տարեց արցախցու գլխատումը։ Մեկ այլ տեսանյութում էլ ցույց են տալիս հայ ռազմագերիների մահապատիժը։ Բաքվի քաղաքականության ներկա փուլը սկսվում է 1980-ականների վերջից, երբ կոտորեց հայերին Սումգայիթում, Կիրովաբադում և այլ քաղաքներում՝ ի պատասխան Արցախում խաղաղ ժողովրդավարական ցույցերի՝ Հայաստանի հետ միավորվելու կոչերով: Այդ ժամանակվանից ի վեր Ադրբեջանի իշխանություններն այնքան դաժան ատելություն են սերմանել հայերի նկատմամբ, որ Արդարադատության միջազգային դատարանը հրատապ միջոցներ է ձեռնարկել՝ Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվին ուղղորդելով «ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցները էթնիկ հայերին ուղղված ռասայական ատելության և խտրականության հրահրումն ու խթանումը կանխելու համար, այդ թվում՝ պաշտոնյաների և հասարակական հաստատությունների կողմից»: Ադրբեջանի անպատժելիությունը որքան անհեթեթ է, այնքան էլ գրոտեսկային։ Ադրբեջանում թողարկվել է նամականիշ, որտեղ պատկերված է, թե ինչպես է HAZMAT կոստյումով բնաջնջողը «ոչնչացնում» Արցախը. Այդ երկրի իշխանություններն իրենց մայրաքաղաքում կառուցեցին ռազմական ավարների պուրակ՝ իրենց երեխաներին ցուցադրելով զոհված հայ զինվորների սաղավարտները և սարսափելի մանեկենները, իսկ այդ երկրի նախագահը հայերին նույնիսկ անվանում է «շներ»: Իսկ հիմա՝ 120.000 մարդու շրջափակում և մեկուսացնում է։ Շրջափակումն իրականացնող ակնհայտ կեղծ «բնապահպանների» թվում են ադրբեջանցի զինվորականներ, ինչպիսին է Թելման Գասիմովը, որը հպարտորեն ցուցադրում է Բուդապեշտում հայ ուսանողի կացնահարած ադրբեջանցի զինվորական Ռամիլ Սաֆարովի հետ իր լուսանկարը: Սպանության համար դատապարտված Սաֆարովին արտահանձնեցին Բաքու, որտեղ պատիժը կրելու փոխարեն նրան հերոսի կոչումով դիմավորեց Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը։ Ահա թե ինչու Genocide Watch-ը արցախահայության առջև ծառացած ցեղասպանության սպառնալիքի մակարդակը բարձրացրել է 10-ի,  իսկ Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիան գտնում է, որ «(Լեռնային Ղարաբաղում) զգալի «ցեղասպանության ռիսկի գործոններ գոյություն ունեն հայ բնակչության նկատմամբ»: Իրականում, մեկ տասնյակից ավելի իրավապաշտպան կազմակերպություններ և ակտիվիստներ հանդես են եկել ցեղասպանության վերաբերյալ համատեղ նախազգուշացումով՝ Բաքվի կողմից Արցախի պաշարումից մեկ շաբաթ անց։ Սա է նաև պատճառը, որ հայերի համար ինքնավար անկլավը ադրբեջանական որևէ վերահսկողության տակ դնելու գաղափարն անընդունելի է: Ահա թե ինչու հայերը չեն հավատում «համակեցության» մասին Ադրբեջանի հրապարակայնորեն մշակված խոստումներին, և, անկեղծ ասած, Արևմուտքը նույնպես չպետք է հավատա: Ադրբեջանի վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի վրա կնշանակի միայն մեկ բան՝ բռնություն հայ բնակչության նկատմամբ։ Աշխարհի լռության մի մասը հայերի դեմ Ադրբեջանի գործողությունների առնչությամբ կապված է որոշ եվրոպացիների՝ ռուսական պատժամիջոցներից խուսափելու հույսերի հետ՝ գնելով ռուսական բնական գազը, որն այժմ հարմար կերպով փոխադրվում է Ադրբեջանի տարածքով: Դա կեղտոտ գործարք է, որը պետք է խայտառակի դրանում ներգրավված յուրաքանչյուրին: Շրջափակումը, որը թևակոխում է իր 17-րդ օրը, կարող է թվալ հեռավոր վեճ ինչ-որ հեռավոր լեռնային ճանապարհի շուրջ: Բայց դա շատ ավելի կարևոր հարց է. դա առանցքային շրջադարձ է և փորձություն Արևմուտքի համար: Արցախում և Հայաստանում աղետ է սպասվում։ Եթե Ալիևին թույլ տան շարունակել շրջափակումը, մարդկային ծանր տառապանքները կսկսվեն, և ստոր ավտորիտարիզմի դռները լայն կբացվեն: Աշխարհի ժողովրդավարական երկրները պետք է իրենց ձայնը լսելի դարձնեն՝ հանուն հենց իրենց, քանի որ այժմ գտնվում են հուսահատ ծանր վիճակում»։

Տաթև Ֆռանգյան



© factor.am