Թյուրքալեզուների գործակցության եվրասիական էքսպանսիան հայկական ներքաղաքական պարզունակության ֆոնին
Թուրքիան հանդես է գալիս թյուրքալեզու պետությունների միջև գործակցության բոլոր խոչընդոտների վերացման օգտին, հայտարարել է Թուրքիայի արտգործնախարար Չավուշօղլուն, Ստամբուլում Թյուրքալեզու երկրների Խորհրդի արտգործնախարարների հավաքի ժամանակ:
Նա ազդարարել է, որ կազմակերպության առաջ կան լուծման ենթակա կարևոր հարցեր և կայացնելու որոշումներ: Մասնավորապես, Չավուշօղլուն խոսել է Թուրքմենստանին դիտորդի կարգավիճակ տրամադրելու մասին, որով, ըստ նրա, կազմակերպությունը կներառի արդեն բոլոր թյուրքալեզու երկրներին:
Միաժամանակ նա հիշեցրել է, որ օրակարգում է Թյուրքալեզու պետությունների գործակցության Խորհուրդը Կազմակերպության անվանափոխելու մասին: Սա իհարկե նշանակում է, որ փոխվում է այդ միավորի քաղաքական կարգավիճակն ու ռեժիմը, ձևավորվում է մշտական գործունեության սկզբունքով աշխատող նոր մարմին, որը շոշափում է շահեր, որոնք էապես առնչվում են ոչ միայն Հայաստանին կովկասյան ռեգիոնալ տարածության իմաստով, այլ այսպես ասած եվրասիական: Ի վերջո, թյուրքալեզու պետությունների Կազմակերպության անդամ են նաև ԵՏՄ ու ՀԱՊԿ անդամ միջինասիական պետությունները, բացառությամբ Տաջիկստանի: Ավելին, Թյուրքալեզուների գործակցության առայժմ մշակութային կենտրոն է դիտվում Ղազախստանի Թուրքեստան քաղաքը, սակայն մեծ հավանականությամբ Ղազախստանը կարող է հավակնել այսպես ասած շտաբ բնակարանի, հաշվի առնելով օրինակ այն, որ հենց այդ երկրի նախկին նախագահ Նազարբաևն է կազմակերպությանը ներկայացրել 2040-ի զարգացման նախաձեռնությունը, որը քննարկելու են նաև ստամբուլյան հավաքի ժամանակ: Սակայն, դա դեռ այդ ամենը չէ, որովհետև Թյուրքալեզուների գործակցության կազմակերպության դիտորդ լինելու ցանկություն արտահայտել է նաև Ռուսաստանը: Իհարկե բարդ է ասել, թե Մոսկվայի համար սա որքան է իրապես հետապնդելի նպատակ և որքանով է քաղաքական քննարկումների միջոց, բայց կասկածից վեր է այն, որ Ռուսաստանն ինքն այսօր դե ֆակտո թյուրքալեզու միավոր է առնվազն զգալիորեն, հաշվի առնելով իր ներսում այդպիսի դաշնային միավորների առկայությունն ու նաև ազդեցությունը: Ահա այս համատեքստում, երբ Չավուշօղլուն հայտարարում է, որ Թուրքիան կողմ է բոլոր խոչընդոտների վերացմանը, առնվազն հարց է առաջ գալիս, թե արդյո՞ք Անկարայի համար օրինակ ԵՏՄ կամ ՀԱՊԿ Թյուրքալեզուների միջև գործակցության խոչընդոտ են, որոնք պետք է հաղթահարել, կամ այսպես ասած յուրացնել: Որովհետև, դրանք վերպետական կառույցներ են, որոնք ունեն երրորդ երկրների հետ հարաբերության որոշակի սահմանափակման, կարգավորման քաղաքական կանոնակարգեր:
Հետևաբար, եթե այսօր Անկարան դիտարկի նաև թյուրքալեզուների միավորման կազմակերպության անվտանգային բաղադրիչի հեռանկար, ապա այստեղ մեղմ ասած հարցեր են առաջանալու ՀԱՊԿ հանդեպ վերաբերմունքի առումով: Այդ հարցերը Հայաստանում ոչ միայն չեն կարող դուրս մնալ ուշադրությունից, այլ պետք է լինեն համակ և բազմակողմանի ուշադրության առարկա, ընդ որում ոչ միայն իշխանության, այլ նաև բոլոր քաղաքական շրջանակների համար, եթե իհարկե նրանք ժամանակ և ցանկություն ունեն «թուրքացման» վերաբերյալ պարզունակ լոզունգներից դուրս զբաղվել պատասխանատու և լուրջ քաղաքականությամբ ու փնտրել պատասխաններ թյուրքալեզուների եվրասիական էքսպանսիային վերաբերող հարցերին:
Հեղինակ՝ ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
1in.am
Նմանատիպ Լուրեր
