Նովրուզը և տարեմուտը համարվում  են իրանական ամենահին ավանդույթներից են, որոնք հուշում են իրանական մշակույթն ու ինքնությունը: Նովրուզը ոչ միայն տարիների ընթացքում չի մոռացվել, այլև գնալով դարձել է իրանական տարբեր ցեղախմբերի միջև միասնության գործոն: Այս տոնն անցել է Իրանի սահմանները ՝ դառնալով համաշխարհային տոն: Նովրուզն ասոցացվում է սիրով, սրտակցությամբ ու միասնականությամբ:

Նովրուզը (պարսկերենից թարգմանաբար նշանակում է նոր օր) աշխարհի ամենահին տոներից մեկն է, որի մասին հիշատակություններ կան թե հին իրանցիների սուրբ գիրք Ավեստայում և թե անտիկ հեղինակների երկերում:

Իրանական հին առասպելներում Նովրուզը կապել են իրանական միֆական թագավորների անվան հետ: Այսպես՝ մի գրվածքում ասվում է, որ այն օրը, երբ Աստված մարդկանց ազատեց տապից, սառնամանիքներից ու հիվանդություններից, Ջամշիդը (իրանական առասպելական թագավոր) այդ օրն անվանեց Նովրուզ և շքեղ տոն կազմակերպեց:

Մեկ այլ լեգենդի համաձայն՝ Նովրուզը տոնել են, երբ Ջամշիդը դևերի հետ տարիներ տևած պատերազմում հաղթանակել է: Այս բոլոր պատմություններում կարելի է գտնել ձմեռվա ավարտի և գարնան զարթոնքի հետ կապված տարրեր: Գարնանամուտին հին իրանական ժողովուրդները տոնում էին սառնամանիքի ու ձմեռվա նահանջը, կյանքի նորացումը և գարնան ավետումը:

Այս տոնն այնքան արմատացած է եղել ժողովրդի մեջ, որ հազարամյակներ պահպանվել է և շարունակվելով մինչև օրս:

Նովրուզի տոնակատարությունը գարնանային գիշերահավասարին սկսել են նշել կապված արևային օրացույցի ի հայտ գալու հետ: Այդ օրացույցի համաձայն՝ տարին սկսել է կամ մարտի 20-ին, կամ 21-ին, երբ սկսում է հողագործության նոր շրջանը:

Հին արեգակնային օրացույցով Նովրուզը նշում էին գարնանային գիշերահավասարի օրը, երբ ցերեկն ու գիշերը հավասարվում են: Գարնան սկսվելու հետ միասին սկսվում է հողագործի նոր հոգսերի և հույսերի շրջանը: 

 Նովրուզը խորհրդանշում է բնության ու մարդու միջև կապը: Նովրուզի հավերժության գաղտնիքը կայանում է իրանական ենթամշակույթների, հավատալիքների ու ավանդույթների միջև համերաշխտության ու միասնության մեջ:

Այդ տոնի ծագումը ունի բավական հին արմատներ: Պաշտոնապես այն ընդունվել է Աքեմենյան կայսրության օրոք` որպես զրադաշտական տոն: Շարունակում է համատեղ նշվել իսլամական զավթումներից հետո մինչև մեր օրերը: Ժամանակակից Նավրուզը տոնվում է գարնանային օրահավասարության օրը:
Պետք է նշենք, որ Մերձարևելքում Նեվրուզը նշվում է այն ժողովուրդների կողմից, որոնք ապրել են այնտեղ մինչև արաբների գալը, իսլամի տարածումը և արաբական էմիրույթունների ծագումը:

Խորհրդանիշներն են`
1. Խնձորը (Սիբ), որը խորհրդանշում է մրգերն ու առողջ սնունդը, որը տերերին պետք է բերի գեղեցկություն և առողջություն: Այն կանացի աստվածության Սեփանդարմազի սիմվոլ է, որը բերում է առողջություն և հոգատարություն:
2. Ցորենի ծիլերից պատրաստված քաղցրավենիքը (Սամանուն), որը սրբության ու պտղաբերության խորհրդանիշ է, մատուցվում է աստծուն ի նշան գոհության նախորդ տարվա սննդի ու ցորենի համար, ինչպես նաև` զրադաշտական Շախրիվար աստվածությունը:
3. Վայրի ձիթապտուղը (Սենդժեդը) խորհրդանշում է սերը և զրադաշտական Հորդադ աստվածությունը:
4. Սխտորը (Սիր) բնական ու ժողովրդկան բժշկության խորհուրդն է, որը պահպանում է ընտանիքի անդամների առողջությունը: Այն նաև Ախուրա-մազդի` գլխավոր զրադաշտական աստծո խորհրդանիշն է:
5. Սումախը, որի պտուղները լինելով արևագույն, խորհրդանշում են բարու հաղթանակը չարի, Ախուրա-Մազդիինը` Աքրիմանի նկատմամբ, ինչպես նաև, իրանցիների շատ սիրելի համեմունքների խորհուրդն է: Այն նաև Բահման աստվածության խորհուրդն է, որը միևնույն ժամանակ անձրևի ու արևածագի խորհուրդն է:
6. Քացախը (Սերկեն) կրքի և իմաստության խորհուրդն է, որը նվիրում է իրանցիներին կյանքում շատ անհրաժեշտ համբերություն և մաքրություն: Խորհրդանշում է Ամարդադ զրադաշտական աստծուն:

Նարուզին ընդունված է նաև ձու ներկել: Տանտիրուհիներն այնքան ձու պետք է ուտեն, քանի երեխա որ ունեն:

Իրանցիները այս տոնի կապակցությամբ 10-12 օր արձակուրդ են ստանում: Կազմակերպվում են հյուրընկալություններ, տնայցեր, ճամփորդություններ: Ձմեռ Պապի փոխարեն այստեղ հանդես է գալիս ուրախ Խաջի Փիրուզը` պայծառ հագուստներով, սև մուրով ներկված դեմքով, որը քայլում է փողոցներով ու թմբկահարում:

Նովրուզը ավանդականության մեջ ժողովրդական ենթամշակույթի հղկած հավատալիքների ու տոնախմբությունների արտացոլանքն է, որը կրկնվում է ամեն տարի՝  գարնանամուտին: Նովրուզյան ավանդույթներն Իրանում բնակվող ազգերի հասարակական կենցաղի բազմահազարամյա պատմական գործընթացում , փոխանցվել են սերնդե սերունդ: 

Նովրուզի տոնը ներառվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համամարդկային մշակութային ժառանգության ցանկի մեջ, իսկ 2010 թվականի փետրվարի 23-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեան մարտի 21-ը հայտարարել է Նովրուզի միջազգային օր:

Նովրուզյան տոները հազարավոր տարիներ նշվել ու շարունակել են գոյատևել իրանցիների հոգիներում ՝ փոխանցվելով սերնդե սերունդ: Մաղթում ենք , որ այս կենարար գարնան բերած թարմությունը պահպանվի ձեր հոգում ու սրտում ողջ տարվա ընթացքում: