Հայաստանի պաշտպանության նախարարության հաղորդագրության համաձայն, ադրբեջանցիները հերթական անգամ խախտել են հրադադարը, կիրառելով հրետանի և անօդաչու թռչող սարքեր: Իրադրության լարումը տեղի է ունենում բավականին բարդ միջազգային իրադրության պայմաններում, երբ առկկա է առնվազն երկու ուղղությամբ բավականին բարձր լարվածություն՝ Ղազախստան, այնտեղ  իրականացված ՀԱՊԿ օպերացիայով, և ԱՄՆ-Ռուսաստան բանակցություն, որը ընթանում է Եվրոպայում և գոնե առայժմ կողմերը հայտարարում են անզիջում դիրքերի մասին: Ահա այդ ֆոնին Ադրբեջանը սրում է իրավիճակը, ընդ որում ոչ միայն հայ-ադրբեջանական սահմանին, այլ նաև արցախյան ուղղությամբ սադրանքներ թույլ տալով, ինչը անկասկած նշանակում է, որ Բաքուն փորձում է խնդիր կամ լարվածություն, կամ տագնապ ստեղծել Ռուսաստանի համար: Իսկ գուցե դա ոչ թե Բաքուն է փորձում, այլ Էրդողանը՝ Բաքվի միջոցով, որը ըստ էության Ռուսաստանին տանուլ տվեց ղազախական խաղի առնվազն այս ռաունդը:

Ավելին, չենք կարող բացառել, որ Էրդողանը մտածում է ոչ թե միայն Ռուսաստանին տանուլ տված լինելու մասին, այլ ռուս-ամերիկյան որևէ հնարավոր պայմանավորվածության, հաշվի առնելով այն որոշակի հանդարտությունն ու զսպված սառնությունը, որ ղազախական իրավիճակի գնահատման հարցում ցուցաբերեց Վաշինգտոնը: Ուշադրության է արժանի և այն, որ հունվարի 11-ին Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հետ հեռախոսազրույց է ունեցել ԱՄՆ պետքարտուղարի եվրոպական ու եվրասիական հարցերի տեղակալ Քերըն Դոնֆրիդը: Քաղաքական այս խաչաձև և բարդ վեկտորներին զուգահեռ, Հայաստանի հանրությունն ապրում է իր զինվորների կորստի հերթական ցավը, բնականորեն հարց բարձրացնելով, թե մինչև երբ պետք է շարունակվի այդ ամենը:

Միաժամանակ սակայն, այդ հարցադրումները համակվում են հակասականությամբ: Նախ, որպես «չշարունակվելու» միջոց դիտվում է Ադրբեջանին պատժիչ ռազմական հարված հասցնելը: Կասկած չկա և չի եղել, որ մեր զինվորներն ու հրամանատարները թշնամուն թույլ չեն տալու մարսել իրենց ծառայակիցների սպանությունը: Սակայն, զուտ «լուծման» իմաստով անկասկած է, որ այս պերմանենտ բախումների փակ շղթան այն է, ինչ Ադրբեջանն ու նրա տարաբնույթ հովանիները ձևավորել են Հայաստանի դեմ: Ալիևի համար մարդկային կյանքը գին չունի և մենք որպես հանրություն սրանում համոզվել են վերջին տասնամյակի ընթացքում, երբ Ադրբեջանը սկսեց ինտենսիվորեն կիրառել սահմանին մարդասպանության գործիքը, որպես Հայաստանի հանդեպ քաղաքական շանտաժի միջոց: Սրան զուգահեռ, ուժերի հարաբերակցությունն էլ մեղմ ասած այնպիսին չէ, որ Հայաստանը կարող է մտածել ուժգին հարվածի մասին, իսկ Ադրբեջանը՝ ոչ: Ավելին, քանի որ Ալիևի համար մարդկային կյանքը չունի արժեք, և քանի որ նա այդօրինակ հարցերում հանրային արձագանքը խլացնելու համար ձևավորել է փակ տեղեկատվական համակարգ, նա թերևս հենց դրան էլ սպասում է՝ «փոխադարձ» հարվածներ, որտեղ իքս պահի արդեն նշանակություն էլ չի ունենա, թե ով է սկսել առաջինը: Սա բոլորովին չի նշանակում, որ հայկական կողմը պետք է ձեռնպահ մնա պատժիչ պատասխաններից: Հակառակը, Ալիևը պետք է տեսնի, որ չի կարող շանտաժով որևէ քաղաքական որոշում պարտադրել Հայաստանին: ցավոք  սրտի, այդ իմաստով հայկական ընտրությունը մեծ չէ՝ եթե չենք ուզում կորուստներ, ապա պետք է գնանք լուծումների, որոնք պատկերացնում է Բաքուն: Պատկերացննում ենք, որ դա իրականում ոչ թե բերելու է թեկուզ ոչ շահավետ խաղաղության, այլ ընդամենը շանտաժի նորանոր դրսևորումների:

Սա իսկապես չափազանց բարդ մի վիճակ է, որում արդեն ավելի քան տասնամյակ գտնվում է Հայաստանը: Սակայն, այս վիճակից ելքը ռազմական չէ, այդուհանդերձ ելքը քաղաքական է: Ալիևը կանգ կառնի քաղաքական խնդիրների առաջ կանգնելու դեպքում: Հետևաբար, սա Հայաստանի հասարակական-քաղաքական դաշտում գործող սուբյեկտների խնդիրն է, խորքային առումով մշակել կոնցեպտներ, որոնք իրենց մեջ կպարունակեն Ադրբեջանի շանտաժի քաղաքականությունը առավելագույն քաղաքական խնդիրների առաջ կանգնեցնելու ուղիներ, տարբերակներ, մեխանիզմներ: Այս աշխատանքի գլխավոր պատասխանատուն պետք է լինի իշխանությունը, սակայն պատասխանատվություն պետք է ունենան բոլոր քաղաքական սուբյեկտները, որոնք հավակնում են արտահայտվել այդ թեմայով: Այդ արտահայտությունները հնարավորինս զերծ պետք է լինեն զգայական ռազմա-հայրենասիրական պաթոսից: Միաժամանակ, իշխանությունը պետք է շարունակի առաջնային պատասխանատվություն կրել սահմաններում հայ դիրքապահների սպառազինական և ինժեներական պաշտպանվածության անընդհատ բարձրացման հարցում, հարկ եղած դեպքում այդ աշխատանքին ներգրավելով հասարակական ռեսուրսներ:

Հեղինակ՝ ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

1in.am