Լարվածություն՝ ռուս-թուրքական հարաբերություններում
Ռուսաստանի նախագահի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովը չորեքշաբթի օրը կայացած մամուլի ասուլիսում արձագանքել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեբ Թայիփ Էրդողանի՝ ՄԱԿ-ի ամբիոնից հնչեցրած հայտարարությանը, որով նա ճանաչել էր Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը։
«Ղրիմի հարցում Անկարայի արտահայտած տեսակետի հետ մենք կտրականապես համաձայն չենք», - հայտարարել է Կրեմլի պաշտոնական ներկայացուցիչ Դմիտրի Պեսկովը, հայտնում է Սպուտնիկ լրատվական գործակալությունը:
Ռուսաստանի նախագահի խոսնակը նշել է. «Մենք ցավում ենք, որ այդ հայտարարությունները հնչում է Սոչիում կայանալիք նիստի շեմին, երբ նախապատրաստվում է Թուրքիայի նախագահի այցը Ռուսաստանի Դաշնություն։ Ռուսաստանը հույս ունի, որ Թուրքիան կփոխի իր դիրքորոշումը Ղրիմի ճանաչման հարցում»։
Թուրքիայի նախագահ Ռեջեբ Թայիբ Էրդողանը, երեքշաբթի օրը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 76-րդ նստաշրջանում ունեցած ելույթում, հայտարարել է.«Անկարան հանդես է գալիս Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականության պահպանման օգտին, չի ճանաչում Ղրիմի միացումը Ռուսաստանին և պահանջում է պաշտպանել Ղրիմի թաթար փոքրամասնությանը»:
Էրդողանն ասել է.«Մենք կարևոր ենք համարում Ուկրաինայի ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության պահպանումը, ներառյալ՝ Ղրիմի տարածքը, և չենք ճանաչում դրա միացումը Ռուսաստանին»:
Էրդողանի այդ հայտարարություններին արձագանքել են Ղրիմի պաշտոնյաները:
Ղրիմի Սևաստոպոլի շրջանի մի սենատոր ասել է, որ թերակղզու նկատմամբ Թուրքիայի հետաքրքրությունը, ամենայն հավանականությամբ, գալիս է «միջնադարյան ժամանակաշրջանի նոստալգիայից», երբ իշխում էր Օսմանյան կայսրությունը:
Նա հավելել է. «Բայց Ղրիմի բնակիչների, այդ թվում՝ թաթարների որոշումը վերջնական է: Այսօր քաղաքական գործիչներն ազատ են՝ արտահայտել իրենց տեսակետները: Բայց մենք ամենայն ուշադրությամբ հետևում ենք մեր Սահմանադրությանը: Ռուսաստանի տարածքային ամբողջականության նկատմամբ ոտնձգության ցանկացած փորձ համարում ենք վատ լուր»:
Ղրիմի թերակղզում ընտրությունների անցկացման և դրանց արդյունքների դեմ հնչեցված Թուրքիայի ԱԳ նախարարության հայտարարություններն արժանացան Կրեմլի սուր արձագանքին:
Թուրքիայի ԱԳՆ-ն ավելի վաղ մերժել էր ճանաչել Ղրիմում անցկացված Պետդումայի ընտրությունները: Դրանց արդյունքները իրավաբանական ուժ չունեն Անկարայի համար, քանի որ Թուրքիան անօրինական է համարում Ուկրաինայի թերակղզու միացումը Ռուսաստանին, ընդգծել են նախարարությունում:
Էրդողանի համար պարզ էր, որ Ղրիմի վերջին ճգնաժամում Ռուսաստանի և Եվրամիության վրա ճնշում գործադրելու մարտավարությունը միտված է Ռուսաստանից արտոնություն կորզելուն:
Ռուսաստանի հետ լարվածության աճը կարող է նաև ազդել թուրք-սիրիական սահմանին Սիրիայի քրդաբնակ շրջաններում սահմանների վերահսկման շուրջ ձեռք բերված վերջին պայմանավորվածությունների վրա: Պայմանավորվածություններ, որոնք արտոնություններ են Թուրքիայի համար Սիրիայի քրդերի ուժեղացման վտանգը սանձելու և Թուրքիայի մարտնչող քրդերի հետ նրանց կապը խզելու հարցում:
Ի դեպ ստեղծված իրավիճակում, Իրանի դերն ու դիրքն արդյունավետ են թուրք-ռուսական հարաբերություններում տիրող լարվածության նվազեցման գործում:
Որքան էլ Թուրքիան ձգտում է պահպանել իր հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, սակայն ձեռնպահ է մնում Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ իր հարաբերությունները ստվերելու ցանկացած քայլից: Ուստի մենք կարող ենք հուսալ, որ Իրանն իր օրակարգում ներառելու է թուրք-ռուսական հարաբերություններում լարվածության նվազեցմանն ուղղված ջանքերը:
Վերջին տարիներին թուրք-ռուսական հարաբերությունները, հատկապես Ղարաբաղյան հարցի շուրջ, սրվել են:
Չնայած Մոսկվայի և Անկարայի միջև առկա որոշ տարաձայնություններին, Պուտինի կառավարությունը ցանկանում է ամրապնդել Էրդողանի հետ իր հարաբերությունները: Այնուամենայնիվ, Մոսկվա-Անկարա տարաձայնությունները բորբոքել են երկու նախկին հզոր թագավորությունների միջև վաղեմի մրցակցությունները:
Էրդողանը չի լսում այլ երկրներին: Ռուսաստանի համար Էրդողանը ո՛չ հեշտ գործընկեր է, ո՛չ էլ հեշտ դերակատար, որի հետ հնարավոր լինի համաձայնության գալ, և դա կարող է Իրանի օգտին լինել:
Այդուհանդերձ, Ռուսաստանի և Թուրքիայի ֆինանսատնտեսական ոլորտի պատասխանատուները փորձում են տրամաբանական լուծում գտնել՝ Թուրքիայի դեմ Ռուսաստանի պատժամիջոցների հետևանքով վնասներից խուսափելու համար:
Այն, ինչ հաստատ է, այն է, որ Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում լարվածություն ծագելուց հետո, Թուրքիայի կառավարության ներկայիս պահվածքը ճիշտ համահունչ է միջազգային հարաբերություններում քաղաքական խաղերի տեսության երրորդ սկզբունքին, որը կոչվում է «իռացիոնալ վարք կամ հուզական գործողություն» և վկայում է Ռուսաստանի կամ հարևան երկրների հետ իրարահաջորդ քաղաքական հակամարտություններ առաջացնելու հարցում Անկարայի պաշտոնյաների շփոթության մասին:
Թարգմանեց՝ Շողիկ Քեշիշյանը
parstoday.com