Կիպրոսի պաշտպանության նախարարությունը տեղեկություն է տարածել այդ երկրում Հայաստանի, Հունաստանի և Կիպրոսի հատուկ նշանակության ստորաբաժանումների համատեղ զորավարժության մասին, որն անցկացվել է նոյեմբերի 22-26-ը: Նշվում է, որ այդ համատեղ զորավարժությունն անցկացվել է Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ գործակցության շրջանակում ներառված պաշտպանական գերատեսչությունների գործողությունների ծրագրում:

Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ գործակցությունը մեր ուշադրության կենտրոնում եղել է միշտ և պարբերաբար շոշափել ենք թեման, հասկանալու համար, թե արդյո՞ք դեռևս 2019 թվականի մարտից Հայաստանի նախաձեռնությամբ մեկնարկած այդ ձևաչափը շարունակում է արդիական լինել կողմերի համար նաև այն նոր իրավիճակում և իրողություններում, որ առկա է 44-օրյա պատերազմից հետո: Այդ առնչությամբ, պետք է թերևս ողջունել, որ եռակողմ գործակցության ձևաչափը ոչ միայն կա, այլ նաև ունի առարկայական դրսևորում կոնկրետ մակարդակում և ուղղությամբ, արտահայտվելով պաշտպանության նախարարությունների գործակցությամբ: Զուտ ոլորտային առումով այստեղ շատ կարևոր է այն, որ բացի ռազմական և ռազմա-տեխնիկական մակարդակում հիմնական գործընկեր Ռուսաստանի հետ աշխատանքից, Հայաստանը սերտ աշխատի նաև այլ, այդ թվում եվրաատլանտյան անվտանգային համակարգի հետ, հաշվի առնելով մի շարք թե քաղաքական, թե ռազմական հանգամանքներ: Հունաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ է:

Կիպրոսը անդամ չէ, այդուհանդերձ ըստ էության ՆԱՏՕ-ի հովանոցի ներքո գտնվող պետություն է: Եռակողմ ձևաչափը Հայաստանի համար այդ իմաստով հաղորդուղի է ոչ միայն այդ երկրների հետ գործակցության համար, այլ նաև այն համակարգի, անվտանգային այն տարածության, որ ներկայացնում են նրանք: Հայաստանի բանակային ռեֆորմն իրավունք չունի դուրս թողնել այն փորձառությունը, որ տասնամյակների ընթացքում կուտակել է միջազգային անվտանգային համակարգում թերևս անվիճելի առաջատար եվրաատլանտյան բևեռը: Այստեղ անշուշտ բավականին բարդ խնդիրներ են առաջանում այն իմաստով, որ կա ՆԱՏՕ-Ռուսաստան, Արևմուտք-Ռուսաստան կոշտ դիմակայություն և Հայաստանը հայտնվում է բավականին սահմանային վիճակում: Առավել ևս, որ զուտ ներքաղաքական կամ այլ խմբային նկատառումներից ու շահերից ելնելով, թե Հայաստանում, թե Ռուսաստանում կան խմբեր և անհատներ, որոնք անմիջապես փորձում են այլ ուղղությամբ Հայաստանի որևէ քայլ բարձրաձայնել իբրև հակառուսականություն և այդպիսով ակնկալել քաղաքական դիվիդենտ Կրեմլից: Իսկ այդ հանգամանքն էլ իր հերթին փորձում է Հայաստանի համար խնդիրներ գեներացնելու քարոզչական նպատակով օգտագործել Ադրբեջանը: Բայց, Հայաստանը պետք է կարողանա աշխատել այդ հակաքարոզչությունը չեզոքացնելու ուղղությամբ, աշխատելով նաև Ռուսաստանի հետ և բացատրելով, եթե հարկ է օր ու գիշեր, որ ՆԱՏՕ-ի ուղղությամբ Հայաստանի ուղղակի, թե անուղղակի որևէ աշխատանք բացարձակապես Հայաստանի արտաքին վեկտորի փոփոխություն չէ, այլ անվտանգային հարցերում կարողությունների լրացման անհրաժեշտություն: Սա բարդ է, բայց դրան այլընտրանք չկա, որովհետև Հայաստանի համար ինչպես սխալ է այսպես ասած Ռուսաստանին փոխարինող գտնելը, այդպես էլ Ռուսաստանի «անփոխարինելիությամբ» ապրելը: Հայաստանի գերխնդիրը իրողությունների և ռեգիոնալ ու միջազգային իրադրություններին համարժեք բալանսի բանաձևը գտնելն է: 2019 թվականին խոսվում էր 2020  թվականի առաջին եռամսյակում Երևանում Հունաստան-Կիպրոս-Հայաստան առաջին վեհաժողովի անցկացման մասին: Իհարկե հետագայում իրադարձությունները զարգացան այնպես, որ այդ Վեհաժողովի ժամանակը չէր, սակայն այսօր թերևս հետաքրքիր հարցերից մեկն այն է, թե կա՞ արդյոք այդ նպատակը եռակողմ գործակցության օրակարգում այժմ:

Աղբյուր՝ 1in.am