Դեսպանատունն իր աշխատակիցներին եւ նրանց ընտանիքների անդամներին արգելել է այցելել Տավուշի մարզ՝ Մ4 մայրուղու երկայնքով Իջեւանից հյուսիս եւ դեպի արեւելք բոլոր տարածքներ, Գեղարքունիքի մարզ՝ Սեւանա լճից արեւելք եւ Սեւանա լճից հարավ եւ Մ10 ավտոճանապարհից արեւելք, Արարատի մարզի Երասխ գյուղ, Վայոց ձորի մարզ՝ Եղեգնաձորից արեւելք, Սյունիքի մարզ։

Ըստ էության, ԱՄՆ դեսպանատունն արտառոց որեւէ բան չի հայտարարել։ Իրավիճակը բավական բաց է ու թափանցիկ, Բաքվի վարչակազմի ղեկավարը ոչ միայն հայտարարում է այդ տարածքների հանդեպ հավակնությունների մասին, այլեւ գործնական քայլեր է իրականացնում։ Իր հերթին, Բաքվի տարածքային հավակնությունների եւ դրանք իրագործելու մասին հայտարարել է նաեւ ՀՀ իշխանությունը։

Երբ ամիսներ առաջ Լրագիրը հրապարակեց վերը բերված քարտեզը, շատերի մոտ տարակուսանք առաջացավ, շատերն էլ վստահ էին, որ դա անհավանական է, միջազգային հանրությունը թույլ չի տա եւ այլն։ Այս քարտեզի «իրագործումը» սկսել է 2020-ի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո, մասնավորապես 2021-ի մայսիյան ներխուժումներով։ Սա Հայաստանի տարածքի մասնատման Լավրովյան ընդլայնված պլանն է, տխրահռչակ Սոթք-Խոզնավար գծով, որտեղ ՀՀ իշխանությունը հույս ուներ ռուսների հետ «անվտանգության նոր համակարգ» կառուցել։ Գումարած՝ Արարատի ու Արմավիրի մարզերով դեպի Թուրքիա (ներառյալ Երեւանը) արտատարածքային ճանապարհը եւ Տավուշի մարզում անկլավների անվան տակ Հայաստան-Վրաստան սահմանի վերացումը, վերահսկողության տակ առնելով Հայաստանի հիմնական մայրուղիները։

Լրագիրն անցած երկու տարիների ընթացքում բազմիցս անդրադարձել է Ռուսաստանի այս ծրագրերին։ Բոլոր այս ուղղություններում տեղակայվել են ռուսական հենակետեր, որոնք երաշխավորում են այս ծրագրի իրագործումը․ նրանց տեղակայման տարածքները պետք է հանձնվեն թուրքերին։

ԱՄՆ դեսպանատան հայտարարությունը կարելի է դիտարկել նաեւ հայերին սթափեցնելու համատեքստում, որոնք մի տեսակ անտարբեր են տարածքային կորուստների հանդեպ։ Եվ գուցե ավելի շատ՝ հենց այդ համատեքստում։ ԱՄՆ-ն Հայաստանի դեմ այս ամսվա կեսերին ռուս-թուրքական հերթական ագրեսիայից հետո հասցեական հայտարարություններ է արել եւ պահանջում է Բաքվի զորքերի հետքաշումը ելման դիրքեր։ Միեւնույն ժամանակ, ՀՀ վարչապետը ՄԱԿ ամբիոնից տրտնջում է, թե 2021-ի մայիսի ներխուժումներից հետո ՌԴ-ն խոստացել է, որ սահմանազատման հանձնաժողով ստեղծելուց հետո ներխուժումները կդադարեն, սակայն դրանք շարունակվում են։ Հայաստանում ընդունում են ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարին ու Բաքվի զորքերը հեռացնելու ակնկալիքներ հայտնում։ Այն պարագայում, երբ ՀԱՊԿ-ը նույնպես գործում է Հայաստանի մասնատման ռուսական ծրագրերի համատեքստում։

Այս պայմաններում, ԱՄՆ-ն կամ «միջազգային հանրությունը», որից հասցեական հայտարարություններ է պահանջում ՀՀ իշխանությունը, ավելին չեն անի։ Անեն, որ դափնիները բաժին հասնեն ռուսների՞ն, ինչի մասին բացահայտ հայտարարում էր Լավրովը Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի՝ ՌԴ ծրագրերը լեգիտիմացնելուց հրաժարվելու կապակցությամբ։ Առարկայական աջակցություն կլինի միայն այն դեպքում, երբ Հայաստանն ինքնիշխան ռազմաքաղաքական քայլեր ձեռնարկի իրավիճակը փոխելու համար։ Ուկրաինայի օրինակը բոլորի աչքի առաջ է։

Մինչ այդ, Հայաստանի մասնատման ռուս-թուրքական ծրագրերն ընթացքի մեջ են։ Հակիրճ՝ ԱՄՆ դեսպանատան նշած շրջանների օկուպացիա, Սյունիքի մարզի օտարում Ջերմուկ-Նախիջեւան գծով, Գյումրի-Արմավիր գծով թուրքական վերահսկողության հաստատում՝ Մեծամորի ատոմակայանի անվտանգությունը պահպանելու պատրվակի տակ։ Պլանները պարտադիր չէ իրականանան, սակայն դրանց տապալումը ՄԱԿ ԳԱ հարթակից 29,8 հազար քկմ-ն ճանաչելու ողորմությամբ չի իրականացվում։