Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հինգշաբթի օրը հայտարարել է, որ իրանական բեռնատարներն այսուհետ կարող են  Գորիս-Կապան ճանապարհի փոխարեն Հայաստան հասնելու համար անցնել Տաթև-Աղվանի  այլընտրանքային ճանապարհով՝ առանց Ադրբեջանին մաքսատուրք վճարելու։

Ադրբեջանի Հանրապետության հետ հակամարտությունից հետո Իրան-Հայաստան հարաբերությունների ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ երկու երկրները, բացի երկկողմ համագործակցությունից, պետք է ավելի շատ օգտագործեն տարածաշրջանային կարողությունները՝ առևտրային գոտիների կազմակերպությունները և ազատ գոտիները։

Ամբողջ աշխարհում տարանցման կարևորությունը ապագա միջազգային հարաբերություններում և Երևան-Թեհրան տարանցիկ կարողությունների ներդրումն ու օգտագործումը էական նշանակություն ունեն տարածաշրջանային համագործակցության համար։

Որոշ տնտեսագետներ նշում են. «Առաջնային են Իրան-Հայաստան համագործակցության զարգացման ոլորտները, իսկ Գորիս-Կապան նոր ճանապարհի կառուցումը, Իրանի և Հայաստանի միջև ազատ գոտիների ստեղծումն ու շահագործումը, Իրանի կողմից Սյունիքի մարզում տնտեսական և արդյունաբերական միավորների կառուցումը և Երևանի աջակցությունը խնդրին նպաստելու համար Անվտանգության ոլորտում համագործակցությունը և, ի վերջո, ՌԴ-ի, Վրաստանի և Հնդկաստանի հետ Պարսից ծոցիից դեպի Սև ծով և Եվրոպա միջանցքի կառուցման համար համագործակցությունը, վեց կարևոր և առաջնահերթ ոլորտներ են, որոնց պետք է ուշադրություն դարձնել»:

Իրանի քաղաքականությունը հիմնված է միջազգային պաշտոնական սահմանների անփոփոխելիության, բանակցությունների միջոցով խնդիրների լուծման և արտատարածաշրջանային ուժերի մուտքը կանխելու նպատակով անվտանգության տեղայնացման սկզբունքի վրա: Իրան-Հայաստան տնտեսական համագործակցությունների ընդլայնման խնդիրը պետք է դիտարկել այս համատեքստում:

Հատկանշական է, որ համապատասխան առևտրային ենթակառուցվածքների, ստանդարտ տարանցիկ ուղիների բացակայությունը և տեղեկատվության փոխանակման ցածր մակարդակը Թեհրանի և Երևանի միջև առևտրային հարաբերությունների ընդլայնման կարևորագույն մարտահրավերներն են, իսկ Մեղրիի ազատ գոտին, Իրանի և Հայաստանի նոր տարանցիկ երթուղին, ԵԱՏՄ-ն և Պարսից ծոց-Սև ծով առևտրային միջանցքը երկու երկրների միջև համագործակցության ընդլայնման հարմար կարողություններից են։

Միևնույն ժամանակ, նոր ճանապարհից օգտվելու հարցում Իրանի և Հայաստանի քաղաքականությունը կարող է լուծել երկու երկրների վարորդների երթևեկության խնդիրները։

Նախորդ երթուղին ոլորապտույտ ու դժվարին էր, մինչդեռ նոր ճանապարհն այս դժվարությունները չունի և ավելի կարճ է։

Այս ճանապարհն ապահովում է ավելի անվտանգ և արագ հասանելիություն, որը կարող է արդյունավետ լինել Իրան-Հայաստան երկկողմ առևտրի համար, լրացնել հյուսիս-հարավ միջանցքը և Պարսից ծոցում Իրանի հարավային նավահանգիստները միացնել երկրի հյուսիսին բաժնին և Հայաստանի միջոցով միացնել եվրոպական երկրներին ու Ռուսաստանին:

Այս ճանապարհը կարող է հեշտացնել Իրանի և Հայաստանի տնտեսական հարաբերությունները և շատ կարևոր դեր խաղալ հյուսիս-հարավ միջանցքի օգտագործման ընթացի դյուրացման հարցում։

Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով, որ ԻԻՀ-ի նախագահ Սեյեդ Իբրահիմ Ռայիսիի կառավարության արտաքին քաղաքականությունը հարևան երկրների հետ հարաբերությունների ընդլայնումն է հատկապես տնտեսական ոլորտում, մենք ապագայում կդիտարկենք այդ քաղաքականության դրսևորումը Հայաստանի հետ հարաբերություններում:

Զբոսաշրջությունը, ապրանքների արտահանումը, սահմանամերձ շուկաներում ներկայությունը և էներգակիրների արտահանումը, Հայաստանի հետ կապված կարևոր խնդիրներից են։

Այնուամենայնիվ, այսօրվա աշխարհում տնտեսական փոխազդեցությունները տարբեր տարածաշրջաններում խաղաղության և անվտանգության նախապայմանն են, և որքան բարձր է հարևանների միջև տնտեսական փոխգործակցության մակարդակը, այնքան այդ տարածաշրջանում անվտանգության, խաղաղության և հանգստության հույսն ավելի է բարձրանում։

Կովկասյան տարածաշրջանը բացառություն չէ, հետևաբար հարևան երկրների միջև հարաբերությունների զարգացումը, ինչպես օրինակ Իրանի ու Հայաստանի դեպքում, կարող է մեկնաբանվել փոխադարձ տնտեսական շահերի ուղղությամբ և խաղաղության ու անվտանգության հաստատման և ամրապնդման նպատակով, և այս խնդիրը կարող է տարածվել Կովկասի այլ երկրների վրա:

Ի վերջո, Իրանի և Հայաստանի կարողությունները տնտեսության, առևտրի, գիտության և տեխնիկայի տարբեր ոլորտներում նշանակալի են, և երկու երկրները վճռական են համատեղ ծրագրերն ու նախագծերը հնարավորինս արագ ավարտին հասցնելու և երկու ժողովուրդների բարօրությանն ու հարմարավետությանը ծառայելու հարցում։

Իրան-Հայաստան հարաբերությունների նոր փուլում երկու կառավարությունների կամքը հիմնված է երկկողմ և տարածաշրջանային հարաբերությունների ու համագործակցության աճող զարգացման վրա, և Երևանն ունի ամենաբարձր պատրաստակամությունը՝ փոխադարձ շահերի հիմամբ Թեհրանի հետ հարաբերությունները զարգացնելու համար:

Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն արդեն ասել է, որ առանձնահատուկ նշանակություն է տալիս ԻԻՀ-ի հետ հարաբերությունների զարգացմանը։