Yerevanlur-ի զրուցակիցն է քաղաքագետ Անդրիաս Ղուկասյանը։

–Պարոն Ղուկասյան, ՀՀ Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանը հայտարարել է, որ այս պահին հստակություն չկա, թե որ քարտեզն է հիմք ընդունվելու Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման և սահմանագծման համար։ Պաշտոնյան նշել է, որ քարտեզների միջև կա տարբերություն։ Ավելի վաղ հարցին անդրադարձել է նաև ՌԴ ղեկավար Պուտինը՝ նշելով, որ առանց Ռուսաստանի այդ գործընթացը սկսել հնարավոր չէ և որ քարտեզները գտնվում են ՌԴ Գլխավոր շտաբում։ Կարծում եք այս հարցում և՞ս պետք է ապավինենք Մոսկվային և ի վերջո գործընթացը կլինի խորհրդային քարտեզների հիման վրա՞։

–Կա հայտնի իրավական ձեռնարկ՝ սահմանների դելիմիտացիայի համար։ Կան նաև  մշակված մեխանիզմներ՝ ինչպես պետություններին օգնել դելիմիտացիա իրականացնել։ Եվրոպական փորձը մեծ նշանակություն ունի, որովհետև սոցիալիստական ճամբարի բազմաթիվ պետություններ անցկացրել են  միմյանց միջև այդ դելիմիտացիայի գործընթացները և որևէ խնդիր, կոնֆլիկտ կամ բացասական հետևանքներ չեն առաջացել։ Այսինքն՝ պնդել, որ միայն Ռուսաստանի Դաշնությունը կարող է այս հարցում լինել առաջնային գործոն, անգրագետ ու սխալ մոտեցում է, բնականաբար նաև քարոզչական բնույթ է կրում։

Ինչ վերաբերում է միութենական հանրապետությունների, ինքնավար մարզերի, ինքնավար հանրապետությունների սահմաններին, ապա Խորհրդային միությունն ուներ համապատասխան ծառայություն, որն այդ սահմանների վերաբերյալ տեղեկությունները մանրամասն մշակում, կուտակում էր, որը նաև գտնվում էր յուրաքանչյուր հանրապետությունում։ Այսինքն՝ այնպիսի վիճակ չէր, որ հանրապետությունները չունեին սահմանների վերաբերյալ քարտեզներ և դա միայն Խորհրդային միության մարմինն ուներ։ Յուրաքանչյուր հանրապետություն Խորհրդային միության մակարդակով կազմակերպված աշխատանքի արդյունքում ստեղծված քարտեզների օրինակներն ուներ։ Ե՛վ Հայաստանը և՛ Ադրբեջանը այդ բոլոր նյութերին տիրապետում են, այդ բոլոր քարտեզները կան և համարել, որ Ռուսաստանի Դաշնությունն այս հարցում ևս հատուկ դերակատարություն կարող է ունենալ՝ անգրագետ մարդկանց  քարոզչություն է անգրագետ մարդկանց համար։

-Բայց ստացվում է, որ Ռուսաստանը չի ուզում, որ առանց իրեն սկսվի դեմարկացիայի ու դելիմիտացիայի գործընթացը։

-Ռուսաստանն ուզում է հիմնավորել, որ  դելիմիտացիայի հարցում պետք է լինի եռակողմ ձևաչափ և այն ըստ իրեն չունի ալտերնատիվ։ Դա իրականում այդպես չէ։ Այդ հարցերի շուրջ շահարկումները սոսկ քարոզչական բնույթ են կրում։

-Կարծում եք ՝ մեր իշխանությունները հավանություն կտա՞ն մի գործընթացի մեջ ներգրավվելուն, որում Ռուսաստանը չլինի։ Ենթադրենք ձեր նշած այլընտրանքային տարբերակները հիմք ընդունվեն։

-Դուք տեսնում ենք մեր պետական գործիչների պահվածքը։ Այն վկայում է, որ իրենք որոշել են ամբողջությամբ հետևել Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքականությանը և ոչ միայն իշխանության ներկայացուցիչները, նաև՝  խորհրդարանական ընդդիմությունը։ Քաղաքագետ Արմեն Հովհաննիսյանը նրանց  անվանեց նոյեմբերի 9-ի հայտարարության կուսակցություն։ Այսինքն՝ այն ուժերը, որոնք այսօր Հայաստանում ձևավորում են քաղաքական վերնախավը, իրականում տարբեր եղանակներով իրենց հավատարմությունն են ցույց տալիս նոյեմբերի 9-ի հայտարարությանը։ Միամտություն կլիներ այդ մարդկանցից սպասել այլ դրսևորումներ։ Դա մշակված քաղաքականություն է, որը հետևողականորեն իրականացվում է։ Եվ խաբեությունը կայանում է նրանում, որ դա փորձում են ներկայացնել որպես  ալտերնատիվ չունեցող քաղաքականություն։ Դա ևս ավանդույթ է։ Արցախյան հարցում մշտապես հանրությանը փորձել են ներկայացնել ինչ-որ լուծումներ և դա հիմնավորելու փոխարեն պարզապես հռչակել են, որ այն ալտերնատիվ չունի։ Այդպիսի բան երբեք չի եղել, չկա։ Յուրաքանչյուր հարցում կան ալտերնատիվ և բազմաթիվ այլ տարբերակներ։ Հայաստանի ընտրությունն է՝ ի դեմս  այն վերնախավի, շարժվել այն ճանապարհով, որով իրենք շարժվում են ու մեր երկիրն էլ տանում են  հայ ժողովրդի համար ոչ բարենպաստ ճանապարհով։

-Ստացվում է՝ հնարավոր նոր եռակողմ փաստաթղթի դեմ ընդդիմության կողմից կազմակերպվելիք բողոքի հանրահավաքներն էլ զուտ իմիտացիո՞ն բնույթ ունեն։

-Ես դրանց լուրջ չեմ վերաբերում։

Մարիամ Գրիգորյան