Իրանահայ հայտնի գործարար, ազգային բարերար Լևոն Ահարոնյան
Ահարոնյանը Միջնակարգ կրթությունն ստացել է Թամադոն դպրոցում: 1955 թվականին ավարտել է ճարտարագիտության ինստիտուտը: 1956 թվականին նա աշխատել է Իրանի գյուղատնտեսության նախարարությանը կից գործող հիդրոկայանի հողաշինության և քիմիայի լաբորատորիայում: 1960 թվականին ՄԱԿ-ի FAO համաշխարհային կազմակերպության կրթաթոշակով ուսումը կատարելագործելու նպատակով մեկն է Նիդերլանդներ և սովորել է Ասխարնբուրգ գյուղատնտեսական համալսարանի հողագիտության ֆակուլտետում:
Լևոոն Ահարոնյանը 1960-1965 թթ. աշխատել է որպես Իրանի գյուղատնտեսության նախարարության ընդհանուր լաբորատորիաների բաժնի պետ: 1968 թվականից իվեր աշխատել է Սաթի Միջազգային և տուրիստական տրանսպորտային ընկերությունում: Ահարոնյանի Ղեկավարության օրոք Սաթիին փոքր ընկերությունից վերածվել է խոշոր ընկերության:
Ահարոնյանը ժամանակին եղել է Թեհրանի հաայոց թեմի թեմական խորհրդի Պագմավորական ժողովի անդամ, 1980 թվականին ընտրվել է Թեհրանի թեմական խորհրդի ատենապետ: Իսլամական հեղափոխության հաղթանակի փոթորկոտ տարիներին Լևոոն Ահարոնյանը մեծ դերակատարություն է ունեցել թեհրանահայ համայնքի ազգային-հասարակական կյանքի կազմակերպման, և առկա խնդիրների կարգավորման գործում: Այդ տարիներին, երբ ընթանում էր Իրան-Իրաք պատերազմը, Ահարոնյանը մեծ դերակատարություն է ունեցել իրանահայութեան կողմից ռազմաճակատին ցուցաբերվող օգնութեան կազմակերպման գործում: Թեմական խրհրդում անդամակցության տարիներին իրականացրել Արարատ մարզավանի և Գորգանի Ալի աբադ թաղամասի մատուռի կառուցումը, Մաջիդե թաղամասի Սուրբ Գրիգոր եկեղեցու կառուցումը: նրա միջոցով է կառուցւել նաև Թեհրանի Զեյթուն թաղամասի հայոց ազգային «Ա. Ա. Ահարոնյան» մանկապարտեզը։
Հայաստանի վերանկախումից հետո, առանցքային դերակատարություն է ունեցել Իրան-Հայաստան առևտրատնտեսական յարաբերությունների ձևաւորման, ամրապնդման և զարգացման գործում։ Նրա անմիջական ջանքերի շնորհիվ է կառուցւել Իրանը Հայաստանին կապող ժամանակավոր կամուրջը։
Ահարոնյանի մասին diplomat.am կայքը գրել է.«Լևոն Ահարոնյան ազգային բարերարը, ով հայրենիքում հիմնեց մի քանի ընկերություններ՝ ծավալելով ձեռնարկատիրական գործունեություն, ստեղծելով աշխատատեղեր: Նա առաջին իրանահայն էր, ով անկախության մեսիջը լսելուն պես եկավ հայրենիք՝ իր ակտիվ մասնակցությունը բերելով արդեն անկախ հայրենիքի բարգավաճման գործին»։
1993 թվականին իր գործընկերների հետ միասին հիմնադրել և ղեկավարել է Իրան-Հայաստան առևտրի պալատը:
Ինչպես ասացինք Ահարոնյանը բարեգործական գործունեություն է իրականացրել նաև Հայաստանում։ Մասնաւորապես, նրա ներդրումների շնորհիվ ամբողջովին վերանորոգվել է Երևանի թիւ 136 դպրոցը: Այն մեծապես վնասվել էր հրդեհի պատճառով, իսկ Ահարոնյանի հիմնադրած «Հայ դպրոց» հիմնադրամը նույնպես նշանակալի աշխատանք է կատարել Հայաստանի տարբեր շրջանների դպրոցների վերանորոգման և կահավորման գործում։
Լինելով բնութեան սիրահար, Լևոն Ահարոնյանը հոգացել է նաև Երևանի Բնապահպանության թանգարանի հիմնանորոգման ծախսերը, որին էլ նվիրել է իր անձնական հավաքածուն։
Ահարոնյանը մշակութային-հասարակական և գեղարվեստական «Հույս» ամսագրի արտոնատերն ու պատասխանատուն է: Այն հրատարակվեց 12 տարի:
2009 թվականին լույս է տեսել Ահարոնյանի «Փոթորկոտ կյանքիս օրերը» երկհատորանոց գիրքը պարսկերենով 2008 թ., իսկ հայերեն թարգգմանությունը՝ 2010 թ.: Գրքի Շնորհանդեսը տեղի է ունեցել Հայաստանի ազգային պատկերասրահում:
2017թ. diplomat.am կայքին տված հարցազրույցում զրուցավար Ռուզաննա Ղազարյանի հարցին, առ այն, որ խնդրում եմ նկարագրեք այսօրվա իրանահայ համայնքը. Ի՞նչ կարգավիճակում են մերոնք: Լևոն Ահարոնյանը այսպես է պատասխանել է.«Իրանի հայ համայնքը Մերձավոր ու Միջին Արևելքի հնագույն, ավանդական և ամենախոշոր ու աչքի ընկնող համայնքներից է։ Աշխարհասփյուռ հայ գաղթօջախների մեջ այն բացառիկ է առաջին հերթին նրանով, որ դարերի ընթացքում անխզելի ու սերտ կապերով կապված է եղել հայրենիքի հետ։ Իրանահայ համայնքը միշտ հարգված է եղել Իրանում, մեզ համար ամենակարևորը հայ լեզուն է, հայ դպրոցներն են, եկեղեցին է: Իրանի իշխանությունները մեզ հարգում են, փոխադարձ հարգանքով, աջակցությամբ ապրում ենք կողք կողքի: Ամենահարգված և սիրված կրոնական փոքրամասնությունն ենք այդ երկրում և, իհարկե, նաև օրինակելի քաղաքացիներ»:
Իր բազմաբովանդակ գործունեության ընթացքում Լևոն Ահարոնյանը արժանացել է բազում պարգևների:
1999թ. արժանացել է Հայաստանի արդյունաբերողների և առևտրականների միության ոսկե մեդալի:
2000 թ. Իրանի արդյունաբերության նախարարության արտասահմանյան առևտրի բաժնի գլխավոր տնօրենի կողմից ստացել է պատվոգիր:
Արժանացել է Հայաստանի գրողների միության բարերարի կոչմանը:
Երկար տարիներ Ազգային հասարակական լայն գործունեություն ծավալելուց և ազգային կյանքի փոթորիկները հնաարավորինս հանդարտեցնելու համար բազում ջանքեր գործադրելուց հետո Ահարոնյանը իր փոթորկոտ կյանքի վերջին կանգառին հասավ և իր մահկանացուն կնքեց 2020թ. օգոստոսի 27-ին:
Կազմեց՝ Նորիկ Ղարաբեգյանը