Սակայն չնայած փորձագետների զգալի մասի կանխատեսումների, իրանահայ քաղաքական մեկնաբան Սահակ Շահմուրադյանի կարծիքով, այս հակադարձությունները և հռետորաբանությունը չվերածվեցին սուր հակազդեցության կամ կոշտ պայքարի.« Ինչպես հայտնի է՝  Ռուսաստանի միջնորդությամբ կողմերն այժմ փորձում են իրավիճակը կառավարելիության աստիճանի հասցնելով՝ երրորդ  կողմին, Իրանի պարագայում՝ Իսրայելին և Ադրբեջանի պարագայում՝ Հայաստանին ներկայացնել որպես առաջացած վեճերի ու տարաձայնությունների մեղավոր կողմ, և փորձել խնդիրները քողարկված ձևով սառեցնել  առերևույթ պահպանելով ստատու-քվոն, շարունակել իրենց տնտեսական և տրանսպորտային համագործակցությունը Կովկասյան տարածաշրջանում և Կասպիական ծովի ավազանում։ Դա բխում է նաև Ռուսաստանի շահերից, որը փորձում է վերոնշյալ տարածքների միջոցով ճանապարհ բացել դեպի Իրանի և Պարսից Ծոցի Արաբական երկրների, Չինաստանի և Հնդկաստանի շուկաները»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։

Շահմուրադյանի խոսքերով՝ այս ընդհանուր համատեքստում Հայաստանը հայտնվել է հակամարտության կողմերի լարվածության կիզակետում և կողմերից յուրաքանչյուրը փորձում է Հայաստանին ներկայացնել  որպես հակասությունների առաջացման մեղավոր կողմ.«Հատկապես Ռուսաստանը, Թուրքիան և նրանց կամակատար Ադրբեջանը միասնաբար փորձում են ամեն գնով իրականացնել Զանգեզուրի կեղծ միջանցքի պլանը, իսկ Հայաստանի տարածքով Հյուսիս-Հարավ ճանապարի նախագիծը, որը հովանավորվում է Իրանի և Արևմուտքի կողմից փոխարինել Ադրբեջանի տարածքով  Հյուսիս-Հարավ ճանապարհի նախագծի իրականացմամբ, որն ավելի համահունչ է վերոնշյալ երեք պետությունների շահերին և լիովին մեկուսացնում է Հայաստանին տարածաշրջանային տնտեսաքաղաքական գործընթացներից»։

Մեր զրուցակցի խոսքերով՝ հատկանշական է, որ նախքան Հայաստանի Ազգային անվտանգության խորհրդի նախագահ Արմեն Գրիգորյանի այցը, ապրիլի 9-ին  Իրանի Ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար ծովակալ Ալի Շամխանին Թեհրանում ընդունել է ՌԴ նախագահի օգնական Իգոր Լևիտինին։ Թեհրանում կայացած հանդիպմանը կողմերը քննարկել են բանկային և տնտեսական ոլորտներում երկկողմ համաձայնագրերի և Ադրբեջանի տարծքով անցնող «Հյուսիս-Հարավ» տրանսպորտային միջանցքի շուտափույթ իրագործումը, մասնավորապես՝ Ռեշտ-Աստարա երկաթուղային հատվածի կառուցումը։

Ալի Շամխանին հատուկ կարևորությամբ նշել է, որ  «Հյուսիս-Հարավ» ռազմավարական նախագծի շուտափույթ իրագործման մեծ նշանակությունն Իրանի համար։  Հանդիպմանը Լևիտինն իր հերթին նշել է, որ Մոսկվան պատրաստ է ներդրումներ կատարել Իրանի տնտեսության տարբեր ոլորտներում՝ ներառյալ Ռեշտ-Աստարա ճանապարհահատվածը, ինչպես նաև պողպատաձուլական, նավթային և նավթաքիմիական ոլորտներում։

«Չնայած Իրանի լրատվական և քաղաքական փորձագիտական դաշտում վերջին մի քանի շաբաթներին ծավալված հակաադրբեջանական և հակաիսրայելական քարոզարշավին,  Ադրբեջանի Հանրապետությունն Իրանի առանցքային հարևաններից է համարվում, սակայն որը  վերջերս  քայլեր է ձեռնարկում ի վնաս Իրանի, Իսրայելի հետ բարեկամության ուղղությամբ, և այդ բարեկամությունը համարվում է սպառնալիք Իրանի համար։ Անկասկած է, որ Ադրբեջանի և Իսրայելի ջերմ հարաբերությունները հանգեցրել են Իրանի ռազմական հրամանատարության և իշխանությունների լուրջ անհանգստությանը։ Սակայն Իրանը չի կարողանում  նաև լիովին անտեսել իր տնտեսական, առևտրական և տրանսպորտային շահերը, որը Ադրբեջանի և Կասպիական ծովի միջոցով Իրանին կապում է Ռուսաստանի և Միջին Ասիայի տարածաշրջանի հետխորհրդային և այժմ Ռուսաստանից կախված բոլոր հանրապետություններին, իհարկե չանտեսելով այն հանգամանքը որ Իսրայելը և Թուրքիան, Ադրբեջանից բացի  նաև փորձում են իրենց  ոտքն ամրացնել Միջին Ասիայի տարածաշրջանի  մուսուլման երկրներում»,-նկատեց Շահմուրադյանը։

Մեր զրուցակցի դիտարկմամբ՝ Թեհրանի և Բաքվի միջև վերջին լարվածությունը՝  կապված Լեռնային Ղարաբաղում և Հայաստանի հետ սահմաններում լարվածության հետ, Իրան-Ադրբեջան պատերազմի չի հանգեցնի, սակայն առայժմ այդ լարվածությունը հարմար թեմա է ստեղծել լրատվական դաշտի համար.«Այս առումով մենք ականատեսը եղանք ապրիլի 9-ին, Թեհրանում Իրանի Իսլամական Հանրապետության Ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդի քարտուղար  ծովակալ Ալի Շամխանի ջերմ և բարեկամական հանդիպմանը Հայաստանի ազգային անվտանգության խորհրդի քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի հետ: Կողմերը քննարկել են երկկողմ ու տարածաշրջանային հարցեր։Իր պաշտոնակցի հետ հանդիպմանը Շամխանին նշել է, որ տարածաշրջանային մարտահրավերներին վերջ դնելու «կոշտ մոտեցմանը» պետք է փոխարինեն շարունակական երկխոսությունը և շփումները: Նա հավելել է, որ երկու երկրների քաղաքական և տնտեսական հարաբերություններում կայունությունը Թեհրանի և Երևանի բարեկամական հարաբերությունների կարևոր հատկանիշներից է»,-մեջբերեց իրանահայ մեկնաբանը։

Ինչպես իրանական պաշտոնական ԶԼՄ-ներն են հաղորդել հանդիպման ընթացքում  կողմերը քննարկել են Հայաստանի և Իրանի Իսլամական Հանրապետության հարաբերությունների մասին կարևոր հարցեր.«Իհարկե Շամխանին հանդիպման ընթացքում, ըստ պաշտոնական լրատվության, կոնկրետ չի անդրադարձել Իրան-Ադրբեջան լարված հարաբերությաուններին, ինչը ենթադրել է տալիս, որ  գոնե ներկայումս Իրանը փորձում է այդ լարվածությունը կառավարելության աստիճանի հասցնելով՝ խուսափել  մթնոլորտը ավելի պայթյունավտանգ և անկառավարելի մակարդակի բարձրացնելուց։ Բայց իհարկե անուղղակի կերպով Բաքվին այն մեսիջն է  ուղղվել, որ Իրանը պատրաստ է Հայաստանին լոգեսիստիկ, Հյուսիս-Հարավ ճանապարհի նախագծի լրացման և տնտեսական առավելություններով ապահովել՝ չեզոքացնելու իսրայելա-ադրբեջանական կազմավորվող տանդեմի վտանգները։ Կասկածից վեր է որ Շամխանի-Գրիգորյան փակ դրների հանդիպման ընթացքում նաև քննարկվել է հայ-ադրբեջանական հակամարտության և Իրան-Ադրբեջան լարվածությանն առնչվող հարցեր, որն ըստ իրանական կողմի ցանկության չի հրապարակայնացվել ԶԼՄ-ներում»,-նկատեց նա։

Միևնույն ժամանակ, Շահմուրադյանը նշեց, որ  Հայաստանի ԱԽ քարտուղարը Թեհրան է մեկնել մի իրավիճակում, երբ լարվածություն կա Իրանի Իսլամական Հանրապետության և Ադրբեջանի հարաբերություններում, իսկ մյուս կողմից՝ լարվածություն է տիրում Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններում: Իսկ Իրանի  արտաքին գործերի նախարար Հոսեյն Ամիրաբդոլլահիանը անցյալ շաբաթ  իր ադրբեջանցի գործընկեր Ջեյհուն Բայրամովի հետ հեռախոսազրույցում ընդգծել էր առաջացած  լարվածությունը և Բայրամովին կոչ է արել, որ Բաքվի և Թեհրանի հարաբերությունները չպետք է ազդվեն երրորդ դերակատարի, հատկապես Իսրայելի հակաքարոզչություններից.«Սա նշանակում է, որ Իրանը այս պահի դրությամբ փորձում է խուսափել Ադրբեջանի հետ ուղղակի առճակատման գնալու ռիսկերից և գնդակը գցել Իսրայելի և այլ երկրների դաշտը։ Հատուկ կարևորությամբ նաև պետք է նշել, որ ՀՀ ԱԽ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանի՝ Թեհրան կատարած այցն առնչվում է նաև Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի դեմ ուղղված վտանգավոր տեղաշարժերի հետ։ Ելնելով դրանից՝ Շամխանին և Գրիգորյանը հայտարարեցին, որ կովկասյան տարածաշրջանում լարվածությունն ու հակամարտությունը ձեռնտու չէ որևէ երկրի, և տարածաշրջանային ճգնաժամերին վերջ տալու միակ ճանապարհը տնտեսական, տրանսպորտային փոխգործակցությունն ու քաղաքական երկխոսությունն է։

Իրանի Ազգային անվտանգության գերագույն խորհրդի քարտուղարը նաև  ընդգծել է, որ Կովկասում զգայուն ժամանակաշրջան է, և հույս է հայտնել, որ Ադրբեջանը և Հայաստանը կկարողանան հաղթահարել առկա լարվածությունը: Շամխանիի այս տեսակ շեշտադրումը ուղերձ է նաև Բաքվի հակաիրանական ռեժիմին, որ Իրանը գոնե այս պահին փորձում է երկու հակամարտող կողմերի միջև հավասարակշռությունը պահպանել և առկա հարցերի լուծումը թողնել Երևանին ու Բաքվին, իհարկե փորձելով առերևույթ պահպանել նախկին չեզոք դիրքը և Հայաստան-Ադրբեջան սահմանային վեճերն ու Արցախի կոնֆլիկտի հարցերը չներգրավել Իրան-Հայաստան և Իրան-Ադրբեջան  տնտեսական և տրանսպորտային քաղաքականության մեջ,  այն թողնելով տարածաշրջանի մյուս դերակատար տերություն Ռուսաստանի  պարտավորությունների շրջանակում։ Սրա մասին, անկասկած, Թեհրանում կայացած Շամխանի և   ՌԴ նախագահի օգնական Իգոր Լևիտինի հանդիպման ժամանակ պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել»,-եզրափակեց նա։