«Իրանում Իսրայելին անվանում են սիոնիստական ռեժիմ, և պաշտոնական լրատվության մեջ, այդ թվում՝ հայտարարություններում, ավելի հաճախ օգտագործում են հենց այդ տարբերակը»:

 

Այս մասին «Հայկական ժամանակ»-ի հետ զրույցում ասում է իրանագետ Ժաննա Վարդանյանը՝ անդրադառնալով Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների լարվածությանը և նախoրեին՝ Իսրայելում Ադրբեջանի դեսպանատան պաշտոնական բացումից հետո, Իսլամական Հանրապետության ցամաքային զորքերի հրամանատար Քիումարս Հեյդարը հայտարարությանը, ըստ որի՝ Իրանը չի հանդուրժի սիոնիստական տարրերի առկայությունը տարածաշրջանի երկրներում և դիմակայելու է դրան:

Ըստ Վարդանյանի՝ սիոնիստական տարեր ասելով՝ նկատի ունեն Ադրբեջանում իսրայելական ներկայությունը, որը օրեցօր աճում է:

«Հատկապես արցախյան վերջին պատերազմից հետո Իսրայել-Ադրբեջան հարաբերությունները ռազմավարական համագործակցության նոր փուլ են թևակոխում, և Իրանի մոտ դա առաջացնում է մտահոգություններ, թե Իսրայելի կողմից ինչպե՞ս կարող է Ադրբեջանի տարածքն օգտագործվել ընդդեմ Իրանի»,- նկատում է նա:

Իրանագետի խոսքով՝ արցախյան վերջին պատերազմից հետո ադրբեջանական կողմի հռետորաբանությունն Իրանի նկատմամբ բավականին փոխվել է՝ հաշվի առնելով, թե Իրանն ինչ դիրքորոշում է որդեգրել տարածաշրջանում տեղի ունեցող զարգացումների նկատմամբ. «Այն, որ Իրանի համար կարմիր գիծ են Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը և մասնավորապես հայ-իրանական սահմանը, բնականաբար, Ադրբեջանում խիստ դժգոհություն է առաջացրել, և նրանք այս պահին վարում են թշնամական քաղաքականություն ընդդեմ Իրանի»:

Այսօր ադրբեջանական մամուլում Իրանը Հայաստանին հավասարազոր ներկայացվում է թշնամի, նշում է Վարդանյանը՝ հավելելով, որ կիրառվում են հնարավոր ամենավատ բնորոշումները. Իրանին են վերագրում ահաբեկչական երկրի գործողություններ՝ նպատակ հետապնդելով նրա դեմ միջազգային աջակցություն ձեռք բերել, որը կարող է լինել Արևմուտքից:

«Չմոռանանք, որ վերջին օրերին ԱՄՆ-ից հայտարարություն եղավ, որ Ադրբեջանին ռազմական աջակցություն են ցուցաբերում, քանի որ այն սահմանակցում է Իրանին: Այս պահին Ադրբեջանն ունի հակասող շահեր Իրանի հետ, և, մյուս կողմից, հնարավորինս ջանում է օգտվել Իրանի թշնամիների աջակցությունից, լինի՝ Իսրայելը, Արևմուտքը, թե Միացյալ Նահանգները: Փորձում է ընդհանուր ճակատ ձևավորել Իրանի դեմ ու հնարավոր բոլոր քարոզչական թեզերը հորինում են: Օրինակ՝ այն, որ իբրև Իրանում Ադրբեջանի դեսպանատան վրա հարձակումը կանխամտածված էր, կամ այն, որ ադրբեջանցի պատգամավորի սպանությունը վերագրվում է Իրանին: Այս միջադեպերն անգամ կարող են հենց Բաքվի կողմից կազմակերպված լինել»,- նշում է իրանագետը:

 

Ըստ զրուցակցի՝ Ադրբեջանն այս կերպ փորձում է հասնել նրան, որ Իրանը փոխի իր դիրքորոշումը, սակայն, Վարդանյանի դիտարկմամբ, մեր հարևան պետությունը մնում է անդրդվելի:

Ժաննա Վարդանյանի խոսքով՝ այս պահին Ադրբեջանն անցել է բոլոր կարմիր գծերը, և Իրանի դեմ տանում է ամենավերջին քարոզչությունը: Նա նաև նկատում է՝ իհարկե, Իրանի կողմից կան հանդարտությանն ուղղված կոչեր, երկխոսությանը միտված պաշտոնական հայտարարություններ, սակայն կա նաև քննադատություն. «Օրինակ՝ քննադատություններ նախկին իշխանություններին, որ սխալ է եղել Ադրբեջանի նկատմամբ քաղաքականությունը, այն պետք է արմատապես փոփոխվի ու ավելի կոշտ լինի: Հարաբերություններն անեցել են այն կետը, որին հետ վերադարձ այլևս չի կարող լինել»:

Վերջինիս դիտարկմամբ, սակայն, այս պահին Ադրբեջանի առաջին ուղղությունները Հայաստանն ու Արցախն են:

 

«Եթե Ադրբեջանը ձեռնարկելու է հարձակում, դա ձեռնարկելու է Արցախի և Հայաստանի ուղղություններով, ոչ թե Իրանի: Եթե հասնի իր նպատակներին այստեղ, բնականաբար, ավելի շատ կսկսի հոխորտալ ու սլաքներն ամբողջությամբ կուղղի Իրանի ուղղությամբ: Իրանում էլ այդ ամենը շատ լավ պատկերացնում և հենց այդպես էլ ընկալում, որ խնդիրը Արցախն ու Սյունիքը չեն, հետևաբար եթե հայկական կողմի հետ Ադրբեջանն իր հարցերը լուծի, ապա ձեռքերն ավելի ազատ են լինելու Իրանի ուղղությամբ՝ լինի քարոզչական պայքար, թե հետագայում նաև ռազմական հարձակման հնարավորություն»,- նշում է իրանագետը:

Վարդանյանը, անդրադառնալով նաև իրանական բանակի պաշտոնյայի հայտարարությանը, թե մյուս խնդիրը սիրիացի ահաբեկիչների առկայությունն է, որոնք տարածաշրջան են տեղափոխվել հայ-ադրբեջանական պատերազմի ժամանակ, և չկա որևէ հիմնավոր ապացույց տարածաշրջանից այդ տարրերի հեռանալու վերաբերյալ, ասում է.

«Այն, ինչ հայտարարում է իրանական կողմը, բազմիցս հայտարարել է հայկականը: Փաստ է, որ Ադրբեջանը ահաբեկիչներ է բերել տարածաշրջան գործընկեր Թուրքիայի աջակցությամբ, և չկա որևէ հաստատող փաստ, որ այդ ահաբեկիչները դուրս են բերվել տարածաշրջանից: Անգամ հրապարակումներ են եղել, որ ահաբեկիչներին Արցախի օկուպացրած տարածքներում տեղավորելու ցանկություններ կան: Ամեն դեպքում, իրանական կողմի մտահոգությունները լիովին տեղին են. տարածաշրջան են բերվել ահաբեկիչներ, որոնք, բնականաբար, լուրջ վտանգ կարող են ներկայացնել, օրինակ՝ Իրան ներթափանցել, տարբեր գործողություններ իրականացնել և, առհասարակ, տարածաշրջանն ապակայունացնել»:

 

Աղբյուր՝ armtimes.com