Հովհաննես Քաջազնունու դիմումը Խորհրդային Հայաստան վերադառնալու խնդրանքով. 15 մայիսի, 1924թ
Դիմում Խորհրդային Իշխանութեան
Անդրկովկասեան Խորհրդային Հանրապետութիւնների Առեւտրական Ներկայացուցչին
Բերլին
Ցանկանալով վերադառնալ Հայաստան, խոնարհաբար խնդրում եմ հրահանգէք ինձ, թէ ինչ գործողութիւններ պէտք է կատարեմ՝ պատշաճ թոյլտուութիւնը ստանալու համար:
Տեղեկութիւններ իմ մասին.
Ծնուած եմ 1868 թուականին, Ախալքալաք խաղաքում: Ամուսնացած եմ – կինս ու զաւակներս գտնւում են այժմ Թիֆլիսում: Մասնագիտութիւնով քաղաքացիական ինժեներ եմ: Կուսակցականօրէն՝ մինչեւ անցեալ տարի պատկանելիս եմ եղել Հ. Յ. Դաշնակցութեան: Անցեալ 1923թ Օգոստոս ամսին դուրս եմ եկել Դաշնակցութեան կազմից ու այժմ կապուած չեմ ոչ մի կուսակցութեան հետ: 1918 թուականի առաջին ամիսներում՝ Անդրկովկասեան Ֆէդէրատիւ Հանրապետութեան գոյութեան շրջանում՝ անդամ եմ եղել Սէյմի, ապա եւ կառավաչութեան: Ֆեդերացիան լուծուելուց յետոյ՝ 1918թ. ամրան սկզբներից մինչեւ 1919թ ամրան վերջերը՝ եղել եմ վարչապետ Հայաստանի ռամկավար Հանրապետութան: 1919 եւ 1920 թուականներում անցել եմ Եւրոպա ու Հիւսիսային Ամերիկա՝ Հայաստանի համար տնտեսական օգնութիւն գտնելու նպատակով: 1920 թուականին ընտրուած եմ եղել Պարլամենտի Նախագահ: Հայաստանից դուրս եմ եկել 1921թ. Ապրիլին՝ փետրուարեան ապստամբութեան պատճառով նահանջող զորքի ու ժողովուրդի հետ: Անցել եմ Լեռնահայաստանի վրայով Պարսկաստան ու այնտեղից՝ Հնդկաստանի ու Եգիպտոսի գծով՝ եկել եմ Պոլիս, ուր մնացել եմ մինչեւ 1922թ, աշունը: 1922թ. Սեպտեմբերի վերջերին եկել եմ Բուքրէշ, ուր եւ մնում եմ մինչեւ այսօր:
Այժմ ուզում եմ վերադառնալ Հայրենիք, որովհետեւ քաղաքացիական պարտք եմ համարում ու անկեղծ ցանկութիւն ունեմ՝ մասնակցելու Հայաստանում կատարուող շինարարական աշխատանքներին:
Ընդունեցէք յարգանքներից հաւաստիքը:
Յովhաննէս Քաջազնունի
15 Մայիսի 1924
Բուքրէշ
Փոստային անպատեհութիւններից ազատ մնալու համար, խնդրում եմ Ձեր բարեհաճ պատասխանը ուղղէք Ս. Յակոբեանի հասցէին.4 Mechitaristengasse, Wien VII
Յովհ. Քաջազնունի
Այս նամակը հրապարակվել է 1965թ Քաջազնունու «Յետ Մահու. Պատմուածքներ, Յուշեր, Յօդուածներ, նամակներ» հատորում, որը պատրաստել է Սիմոն Վրացյանը (Հրատարակութիւն «Համազգային» Ընկերութեան, Տպարան Մշակ, Պէյրութ, 1965, էջ 12-13):
Նմանատիպ Լուրեր
Հայությունը՝ Երիտթուրքերի ցույցերում
1908 թվականի Երիտթուրքական հեղափոխության օրերին արևմտահայությունը մասնակցում էր բազմահազարանոց ցույցերին «ազատություն, հավասարություն, եղբայրություն» կարգախոսներով:
1919-1920 թթ. Բաթում-Երևան «Կյանքի երկաթգիծը»
«Ազատության պաշտպան» զրահագնացքի բրիտանական զինվորական անձնակազմը, Երևան, 1920 թ.
Թուրքիայի դաշնակից ԱՄՆ-ն տապալում է Արևմտյան Հայաստանի վերադարձի ծրագիրը
Եվրոպական մեծ տերությունները և Թուրքիայի դաշնակից ԱՄՆ-ն տապալում են Արևմտյան Հայաստանի վերադարձի ծրագիրը։ ԱՄՆ-ի ու Թուրքիայի հարաբերություններում կային որոշակի կնճիռներ։ Այդ համատեքստում 2021-ին ԱՄՆ-ն ճանաչեց Հայոց ցեղասպանությունը, թեև գործնականում մեծ հաշվով դա ոչինչ չի տալիս Հայկական հարցին։
Հայ-ադրբեջանական կոնֆերանս․ Բաքու, 1919-ի դեկտեմբերի 14
Ադրբեջանի կողմից հայ-ադրբեջանական կոնֆերանսին կմասնակցեն Ֆաթալի Խան Խոյսկին, Մամեդ Հասան Հաջինսկին և Մամեդ Ռզա Վեքիլովը։
Հայերը, Թուրքիան, Ռուսաստանը եւ Արեւմուտքը. հայացք 1891 թվականից
Ներկայացնում ենք 1891 թվականի ապրիլին ամերիկյան The Atlantic Monthly ամսագրում հրապարակված Սեմյուել Գրին Ուիլեր Բենջամինի The Armenians and the Porte հոդվածի հայերեն թարգմանությունը:
Ալեքսանդր Սոլժենիցինի նոբելյան պատմությունը
Խորհրդային Միությունում Սոլժենիցինին Նոբելյան մրցանակ շնորհելը ռումբի պայթյունի էֆեկտ ունեցավ։ Շատերն անկեղծորեն ուրախացան ռուս վառ և ազնիվ գրողի համաշխարհային ճանաչման համար: Սակայն իշխանությունները և պաշտոնական գրական հանրությունը թշնամաբար են ընդունել Շվեդիայի ակադեմիայի որոշումը։ ԽՄԿԿ Կենտկոմը Նոբելյան մրցանակակրին վարկաբեկելու մի ամբողջ ծրագիր էր մշակել։
