Ե՞րբ և ինչպե՞ս ստեղծվեցին տոնածառի խաղալիքներն ու իրականում ի՞նչ գաղտնի նշանակություններ ունեն դրանք:
Ամեն ինչ սկսվեց մոտ 4 դար առաջ, երբ Եվրոպայում մարդիկ Սուրբ Ծննդյան տոնի խորհրդանիշ ընտրեցին եղևնին, որը համարվում էր դրախտի կյանքի ծառը: Այդ ժամանակաշրջանում եղևնու զարդարման ամբողջ գաղափարախոսությունը կրոնական էր:
Ամեն ինչ սկսվեց մոտ 4 դար առաջ, երբ Եվրոպայում մարդիկ Սուրբ Ծննդյան տոնի խորհրդանիշ ընտրեցին եղևնին, որը համարվում էր դրախտի կյանքի ծառը: Այդ ժամանակաշրջանում եղևնու զարդարման ամբողջ գաղափարախոսությունը կրոնական էր:
Նույն սկզբունքը շարունակելով` Եվրոպայում Ամանորին ընդառաջ եղևնիները զարդարում էին մրգերով, ընդեղենով, քաղցրավենիքով, թխվածքաբլիթներով և անգամ բանջարեղենով:
Տոնական եղևնին ուներ հարդարման հատուկ ձև. գագաթին Բեթղեհեմյան աստղն էր, մի փոքր ներքև կախում էին խնձորները` որպես արգելված պտղի սիմվոլ, ծայրերին մոմերն էին` Քրիստոսի զոհաբերությունը խորհրդանշող, իսկ ներքևի ճյուղերին կախում էին քաղցրավենիքն ու ընդեղենը` որպես ծիսակարգի հաղորդության խորհրդանիշ:
Առաջին երկիրը, որ ուտելի եղևնու խաղալիքները վերափոխեց ապակե մեզ ծանոթ խաղալիքների, Գերմանիան էր: 1848 թվականից սկսած Գերմանիայի Լաուշ քաղաքում բացվեցին տոնածառի խաղալիքների գործարաններ:
Ամանորյա խաղալիքների արտադրության պատմությունն ընթանում էր որոշակի հաջորդականությամբ:
Սկզբում արտադրում էին ապակե գնդակներ, որոնք պատում էին ցինկով կամ սնդիկով, այնուհետև մեղրամոմով նկարազարդում էին: Որոշ խաղալիքներ էլ արտադրում էին գունավոր ապակուց, որոնք վերջում պատում էին թափանցիկ լաքով:
Ավելի ուշ հայտնվեցին ամանորյա խաղալիքների ավելի կոպիտ և ծանր ձևերը: Այս խաղալիքներն էլ պատրաստվում էին մրգերի և կենդանիների կաղապարներով:
1882 թվականին ամերիկացի գյուտարար Էդուարդ Ջոնսոնը տոնական եղևնին զարդարելու ևս մեկ իր ստեղծեց: Իսկ այդ իրը մեզ ծանոթ էլեկտրական շղթան էր: Առաջին տոնածառի լույսերը բավականին թանկ էին և ոչ պրակտիկ: Հաճախ շատ տաքանալուց հետո նրանք հրդեհի պատճառ էին դառնում:
Սակայն 20-րդ դարում տոնածառի խաղալիքների և լույսերի արտադրության նոր հումք և նոր մեթոդներ առաջ եկան, որոնք տարածվեցին Եվրոպայով մեկ ու հասան նաև Ռուսաստան:
Տոնածառի խաղալիքները պատմության լավագույն վկաներն են: Ամեն ժամանակաշրջան ունի իրեն բնորոշ թեմատիկ խաղալիքները: 20-րդ դարի սկզբում ԽՍՀՄ-ում եղևնին դարձավ ոչ թե Սուրբ Ծննդյան, այլ Ամանորի խորհրդանիշ: Հետևաբար, տոնածառի խաղալիքների թեմատիկան նույնպես փոխվեց, և սկսեցին արտադրվել սոցիալիստական գաղափարախոսությունը քարոզող խաղալիքներ:
Բեթղեհեմյան աստղի փոխարեն՝ եղևնու գագաթին կարմիր աստղն էր: Խաղալիքներից շատերը մուրճի ու մանգաղի տեսք ունեին:
Սովետական Միության ամեն իրադարձություն արտացոլվում էր ամենափոքր դետալների մեջ, և տոնածառի խաղալիքներն էլ բացառություն չէին: Այսպիսով, սկսեցին արտադրել տիեզերագնացի, զինվորի, հրթիռների տեսքով խաղալիքներ, որոնց գունապնակում գերակշռում էր կարմիր գույնը: Այս շարքին ավելացան մարզիկների, ռուսական հեքիաթների հերոսների, բանջարեղենների տեսքով խաղալիքները:
Տոնածառի խաղալիքների պատմության ընթացքը 90-ականներին կտրուկ փոխվեց: Սովետական Միության փլուզումից հետո խաղալիքների շուկա մտան չինական արտադրության խաղալիքները, որոնք գաղափարական ոչ մի առանձնահատկություն չունեին, միատիպ էին, համեմատաբար մատչելի և չկոտրվող:
Իսկ հիմա պատկերն այլ է:
Ամեն տարի Ամանորի շեմին հայտնի նորաձևության տները ներկայացնում են տվյալ տարվա տոնածառի հարդարման տրենդները: Ո՞ր գունային երանգների և ի՞նչ չափի խաղալիքների համադրումը գեղեցիկ և օրիգինալ կստացվի: Հետևել տրենդների՞ն, թե՞ զարդարել սրտի թելադրանքով:
Աղբյուր՝ 168.am
Նմանատիպ Լուրեր
«Արմատ» հայկական կարճամետրաժ մուլտֆիլմը՝ «Օսկարի» հավակնորդ․ The Hollywood Reporter
The Hollywood Reporter-ը նշել է 15 անիմացիոն կարճամետրաժ ֆիլմերից մեկը՝ ARMAT-ը կարող է արժանանալ Օսկարի։
Պեկինում անցկացվում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ
Չինաստանի մայրաքաղաք Պեկինում դեկտեմբերի 17-ին մեկնարկել է Խաչատրյանի անվան միջազգային հոբելյանական մրցույթը՝ «ջութակ» մասնագիտական կարգում։ Այն նվիրված է Արամ Խաչատրյանի 120-ամյա հոբելյանին։
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն։
Գյումրու դարբնության ավանդույթը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում է
Դարբին Գարիկն ասում է, թե իրեն հարցնեն Գյումրու դարբնության ավանդույթում ինչն է ամենակարևորը, երևի կպատասխանի, որ․ «Ամեն գործդ կմտածես ընպես սարքես, որ բոլորի դուրն էլ գա, բայց առաջինը քո դուրը գա։ Էս գործը հա՛մ արհեստ է, հա՛մ արվեստ է, մենակ ուժով չի, պետք ա ուղեղ էլ ունենաս ու սիրտ»։
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն կաջակցի Տաթևի և Մեծ անապատ վանական համալիրների եռաչափ լազերային սկանավորմանն ու թվայնացմանը
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հաստատված դրամաշնորհը կազմում է շուրջ 55․000 ԱՄՆ դոլար, որով նախատեսվում է իրականացնել Տաթևի և Տաթևի Մեծ անապատ վանական համալիրների կազմի մեջ մտնող բոլոր կառույցների, ենթահուշարձանների եռաչափ լազերային սկանավորում և մանրամասն թվայնացում, կառավարման և ռիսկերի նվազեցման համապատասխան ծրագրերի կազմում, միջազգային փորձագետների խորհրդատվություն, պետական հաշվառման փաստաթղթերի լրամշակում, որոնց հիման վրա կպատրաստվի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ կներկայացվի հուշարձանախումբը «Զինված հակամարտությունների պայմաններում մշակութային արժեքների պաշտպանության կոնվենցիա»-ի հովանու ներքո առնելու հայտը։
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել Մինաս Ավետիսյանի գործերը
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Մինաս Ավետիսյանի գործերը։
