Մայրաքաղաքում գործում է հայկական 7 եկեղեցի: Եկեղեցիներ ու մատուռներ են գործում Իրանի այլ քաղաքներում, Սպահանում գործում է նաեւ հայկական թանգարան, իսկ Արտազի Սուրբ Թադեի վանքը գրանցվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հուշարձանների պահպանման ցանկում:

Մուսուլմանական երկրում քրիստոնյա տարրի ներկայությունը իշխանությունների բացասական վերաբերմունքին երբեւէ չի արժանացել: Ընդհակառակը: Հայկական եկեղեցիներում կատարվում են ուխտագնացություններ, մատուցվում պատարագներ: Այդ կերպ Իրանը ներկայացնում է իր հանդուրժող կեցվածքը ազգային փոքրամասնությունների ու այլ կրոնների հանդեպ:

Հայկական միջավայրի պահպանմանը Թեհրանում նպաստում են միությունները: «Րաֆֆի», «Արարատ» եւ «Սիփան» միությունները հսկայական դեր են խաղում համայնքի զարգացման գործում եւ հայրենիքի հետ ամուր կապի գրավական են: «Սիփան» միությունը Թեհրանի առաջին հայկական միությունն է եւ ունի 50 տարվա կենսագրություն: Միությունը հիմնականում զբաղված է համայնքի սկաուտական, մարզական եւ մշակութային կյանքով: 28 տարի գործում է ուսանողական միությունը, վերջերս բացվել է նաեւ կանանց միությունը: Հատկապես մշակութային ոլորտում համայնք-հայրենիք կապը դրված է բարձր մակարդակի վրա:

Այսօր Իրանում ապրում է 70.000 հայ, նրանց գերակշռող մասը բնակվում է մայրաքաղաքում եւ ունի մեծ արտոնություններ: Նրանք համայնքում պահպանում են իրենց ավանդույթներն ու ծեսերը:

Իրանահայերը հայտնի են եղել որպես հմուտ արհեստավորներ: Հեղափոխությունից հետո հայերի հիմնական զբաղմունքն արտադրությունն է: Թեհրանից շուրջ մեկ ժամ հեռավորության վրա տեղակայված մի շարք քաղաքներում գործում են հայերի հիմնած բազմաթիվ գործարաններն ու ֆաբրիկաները:

Երկրի վաստակավոր ուսուցիչների, բժիշկների, մտավորականների շարքերում հաճախ կարելի է հանդիպել «յան»-ով վերջացող ազգանվան:

 

 

Թեհրանի հայոց թեմի պատգամավորական ժողովի անդամ, Իրան-Հայաստան բարեկամության միության վարչության անդամ Ռուբեն Սարդարյանը փաստում է, որ Իրանի վերաբերմունքը հայերի նկատմամբ միշտ դրական է եղել: Այդ վերաբերմունքը բացատրվում է այն փաստով, որ իրանահայերը նվիրված քաղաքացիներ են եւ իրենց լավ աշխատանքով նպաստում են պետության կայացմանը: «Հայ համայնքի եւ Իրանի իշխանությունների միջեւ լավ հարաբերությունները նպաստել են նաեւ Իրան-Հայաստան հարաբերությունների զարգացմանը, որովհետեւ հաճախ Իրանում իրանահայերի օրինակն ունենալովՙ շատ լավ են վերաբերվում Հայաստանին եւ հայերին: Իրանի իշխանությունները բազմիցս հայտարարել են, որ արտաքին քաղաքականությունը Հայաստանի հետ որեւէ պարագայում փոփոխության չի ենթարկվի եւ կշարունակի ընթանալ փոխգործակցության մթնոլորտում: Երկու երկրների հարաբերություններում պետք է գնահատել ոչ թե հայտարարությունները, այլ գործնական շփումներն ու արդյունքները, որոնք ակնհայտ հայտարարում են` Իրանն ու Հայաստանը կանգնած են կողք կողքի», ասում է Ռուբեն Սարդարյանը:

Իրանահայ համայնքը Սփյուռքում այն եզակիներից է, որտեղ խառնամուսնություններ չկան: Համայնքի գլխավոր խնդիրը արտագաղթն է: Իրանահայերի արտագաղթով հիմնականում զբաղվում է հրեական կազմակերպությունը` «Հայազը», որ առաջակում է բարեկեցիկ կյանք ԱՄՆ-ում: Կազմակերպության կենտրոնը գտնվում է ԱՄՆ-ում: Իրանում բնակվող փոքրամասնությունները 3000 դոլարով «Հայազ»-ում անդամագրվելուց հետո մեկնում են Ավստրիա, հետ ստանում վճարած գումարն ու դյուրին պայմաններով մեկնում են ԱՄՆ: Այս կազմակերպության նպատակը հակաիրանական քաղաքականություն ծավալելն է:

Երեք տարի առաջ ստեղծված Իրան-Հայաստան բարեկամության ընկերությունը, որի անդամ է Ռուբեն Սարդարյանը, ուշադրություն է դարձնում երկու երկրների միջեւ տնտեսական, մշակութային, մարզական, գիտական եւ հասարակական հարաբերություններին: Միության նպատակն է հարաբերություններ հաստատել հասարակությունների միջեւ: Հիմնական աշխատանքն ուղղված է ճանաչողական այցերին:

Հ. Գ. – Իրանցիների լավ վերաբերմունքը հայերի հանդեպ բազմաթիվ անգամ զգացինք Թեհրանում: Երբ արդեն լքում էինք Թեհրանը, ես եւ ընկերուհիս որոշեցինք շրջել «Լալեհ» հյուրանոցում գտնվող խանութներով: Խանութի վաճառողը մեր պատասխանին` հայ ենք, շատ ուրախացավ: «Հինգ անգամ այցելել եմ Հայաստան, ունեմ բազմաթիվ հայ ընկերներ ու հայ ժողովրդին շատ եմ սիրում: Հայաստանում շատ լավ ժամանակ եմ անցկացրել, հիացել եմ հայ ժողովրդի հյուրասիրությամբ, որպես շնորհակալության նշան ընդունեք ագաթե քարով այս զարդերը», ասաց նա:

 ՀԱՍՄԻԿ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, Թեհրան-Երեւան

aaeurop.com