Թեհրանից հետո Թուրքիան բարձրացնո՞ւմ է հայ-թուրքական կարգավորման գինը
Թուրքիայի արտգործնախարար Չավուշօղլուն հայտարարել է, թե Հայաստանից մինչ այժմ հստակ քայլեր չեն տեսել, Հայաստանը միայն խոսում է խաղաղության մասին, իսկ իրենք հստակ քայլեր են ակնկալում, քանի որ միայն խոսելը բավարար չէ: Թուրքիայի արտգործնախարարի հայտարարությունը թողնում է տպավորություն, որ Անկարան մտադիր է «նահանջել» այն պայմանավորվածություններից, որոնց մասին հայտարարվեց հուլիսի 1-ին տեղի ունեցած Ռուբինյան-Քըլըչ հանդիպումից հետո: Խոսքը երկու երկրների միջև սահմանը երրորդ երկրների քաղաքացիների համար բացելու, նաև օդային երկկողմ բեռնափոխադրումներ սկսելու մասին է: Այդ թեման արծարծվեց նաև օրեր առաջ տեղի ունեցած Փաշինյան-Էրդողան հեռախոսազրույցի ընթացքում, որ եղավ հուլիսի 11-ին: Դրանից հետո, Չավուշօղլուն հայտարարում է, թե Հայաստանը միայն խոսում է, իսկ դա բավարար չէ: Իսկ ի՞նչ քայլ է ակնկալում Թուրքիան Հայաստանից: Չավուշօղլուն չի մանրամասնում, սակայն նրա հայտարարությունը թողնում է «նախապայմանի» տպավորություն, որովհետև առկա գործընթացի տրամաբանության համատեքստում թվում է, որ կա պայմանավորվածություն կոնկրետ քայլերի շուրջ, հետևաբար կոնկրետ քայլ պետք է անեն թե Հայաստանը, թե Թուրքիան՝ բացեն սահմանը թեկուզ երրորդ երկրների քաղաքացիների համար, աշխատեն այդ քայլի ուղղությամբ: Սակայն, ստացվում է, որ Թուրքիան այժմ ակնարկում է ինչ որ բանի մասին, որ սպասում է Հայաստանից, հակառակ դեպքում հող պատրաստելով պայմանավորվածություններից հրաժարվելու համար: Եվ այստեղ էլ թերևս հարց է առաջանում կապված այն հանգամանքի հետ, թե Թուրքիայի այդ դիրքորոշման հարցում ի՞նչ դեր է ունեցել Թեհրանում հուլիսի 19-ին անցկացված եռակողմ Վեհաժողովը՝ Պուտին, Ռայիսի, Էրդողան: Այդ Վեհաժողովի արդյունքը Թուրքիայի համար կարծես թե համեստ է:
Միևնույն ժամանակ, Թուրքիան թերևս ակնկալում էր Թեհրանում ուժեղ դիրք ստանալ ԱՄՆ նախագահ Բայդենի մերձավորարևելյան այցի արդյունքում: Բայց, Բայդենին կարծես թե չհաջողվեց բավականաչափ սեղմել օղակը Իրանի շուրջ, ինչը Անկարան կարող էր օգտագործել Թեհրանում իր հաջող առևտրի համար: Եվ հնարավոր է, որ Չավուշօղլուն այժմ Հայաստանի քայլերի «բացակայության» մասին հայտարարությամբ փորձում է հրավիրել ԱՄՆ ուշադրությունը, հաշվի առնելով, որ Վաշինգտոնը շահագրգռություն ունի հայ-թուրքական հարաբերության կարգավորման հարցում և Անկարան թերևս փորձում է առավել բարձրացնել այդ գործում իր քայլերի գինը, խոսելով այն մասին, թե Հայաստանն իբրև թե չի անում ոչ մի քայլ: Ինչ խոսք, Անկարան այդպես գին կարող է բարձրացնել նաև Ռուսաստանի հանդեպ, որը ևս ունի հայ-թուրքական կարգավորման նվազագույնը լոգիստիկ էֆեկտի հանդեպ մեծ հետաքրքրություն: Մեծ հաշվով, Թուրքիայի պահվածքը անակնկալ չէ և բազմմիցս առիթ եմ ունեցել ասելու, որ Անկարան հայ-թուրքական կարգավորման գործընթացի հարցում ունի մեկ էական շահագրգռություն՝ դրանում իր գործողությունները որքան հնարավոր է թանկ վաճառել թե Ռուսաստանի ու ԱՄՆ-ի, թե Իրանի վրա:
Հեղինակ՝ ՀԱԿՈԲ ԲԱԴԱԼՅԱՆ
1in.am