ՀԱՅԱԶԴ կայք
ՀԱՅԱԶԴ կայք
Վանա Կատուն՝ ազգային արժեք

Կատուների հազվագյուտ և եզակի ցեղ են Վանա կատուները, որոնք տարածված են Վանա լճի շրջակայքում (որտեղից էլ ստացել է իր անվանումը): Համարվում են Հայկական բարձրավանդակի էնդեմիկ ցեղատեսակ, աչքի են ընկնում ընդգծված ազատասեր վարքագծով:

Կատուների հազվագյուտ և եզակի ցեղ են Վանա կատուները, որոնք տարածված են Վանա լճի շրջակայքում (որտեղից էլ ստացել է իր անվանումը): Համարվում են Հայկական բարձրավանդակի էնդեմիկ ցեղատեսակ, աչքի են ընկնում ընդգծված ազատասեր վարքագծով: Ունեն երկարավուն, ձիգ մարմին, զարգացած գլխուղեղ, վագրային քայլվածք, լողորդին հատուկ զարգացած կրծքավանդակ, մեջքն ուղղանկյուն է` դեպի պոչը մի փոքր նեղանալով, որը նման է աղվեսի պոչին: Աչքերը լինում են կամ երկուսն էլ կապույտ, կամ երկուսն էլ ծիրանագույն, կամ մեկը կապույտ մեկը ծիրանագույն: Վանա կատվի աչքերը կարող են լինել տարագույն, որը, սակայն, պարտադիր պայման չէ: Վանա կատուն երբեք չի ունենում դեղին կամ կանաչ աչքեր:


Վանա կատու

Վանա թույր

Ունեն խիտ և ջրամեկուսիչ մորթի: Վանա ցեղին պատկանող այս կատուների մորթին առանձնանում է նաև յուրահատուկ գունավորումով: Սպիտակաթույր գեղմի ֆոնին ունի պղնձագույն նշաններ գլխին և թիկունքի ձախ կողմում, իսկ փարթամ պոչն ունի օղակաձև գունավորում: Գունավոր նշանների յուրօրինակ տեղակայման շնորհիվ, այսպիսի գունավորումը ստացել է «Վանա թույր» անվանումը: Վանա կատուները նաև լավ որսորդներ են. որսում են մկներ, մողեսներ, թռչուններ, ճանճեր, միջատներ, ձկներ: Ուտում են նաև որոշ մրգեր՝ սեխ, ձմերուկ և այլն:


Վանա կատու

Վանա կատուն չի վախենում ջրից

Վանա կատուները միակն են աշխարհում, որ սիրում են լողալ, և չեն վախենում ջրից: Դեռ անհիշելի ժամանակներից նրանք Վանա լճում որսում էին ձկներ, նույնիսկ մինչև  – 35 աստիճան ցելսիուս ցրտի պայմաններում: Նրանք նաև առջևի թաթով ստուգում են կերակրի ջերմաստիճանը:


Վանա կատու

Նորածին կատվիկներն ունենում են գորշ աչքեր: Նրանց գույնը փոխվում է 25-րդ օրից սկսած և վերջնական տեսք է ստանում 40 օրականում: Սովորաբար այս ցեղի կատուների ականջների միջև կարելի է նկատել 1 կամ 2 կետ: 2 կետի առկայությունը բնորոշ է տարագույն աչքեր ունեցողներին: Զուգավորման շրջանը փետրվար, մարտ ամիսներն են: Նոր միջավայրին  հարմարվում են 20–30 օրվա ընթացքում:


Վանա կատու

Կատվի պաշտամունքը Հայաստանում

Դեռևս Արարատյան թագավորության (Ուրարտու) ժամանակ, երբ ամբարներում կային մկներ, մարդիկ Վանա կատուներին բերում են ամբարներ, որպեսզի մուկ որսեն և իրենցից անկախ դարձնում են ընտանի կենդանի: Այնքան մեծ արդյունք է ցուցաբերում կատուն, որ նրան դարձրնում  են պաշտամունք: Այս ցեղատեսակի հնության մասին վկայում է նաև կատվին բնորոշ գունավորումը, ինչը հաստատում են նաև հնագիտական պեղումները: Օրինակ, Արարատյան թագավորության (Ուրարտու) ժամանակաշրջանի ոսկերչական զարդերի վրա պատկերված են օղակաձև գունավորում ունեցող,  բաց գույնի խոշոր կատուներ:


Վանա կատու

Վանա Կատուն՝ ազգային արժեք

Հայոց ցեղասպանությունից տարիներ անց թուրքերը Վանա կատվին հռչակեցին իրենց նախնիների ժառանգություն և ազգային արժեք: 1987 թ. Թուրքիայում ստեղծվեց Վանա կատվի հետազոտական ինստիտուտը, որը զբաղվում է նաև կատուների բուծմամբ: Սակայն, թուրք սելեկցիոներները զբաղված էին ցեղատեսակի ուծացմամբ` խաչասերելով անգորա ցեղատեսակի կատուների հետ: Թուրքիայում իրականացվող այս սելեկցիոն աշխատանքը կարող է ցեղատեսակն ամբողջությամբ փոխել և նույնիսկ հասցնել անհետացման վտանգի:

Այժմ աշխարհի տարբեր երկրներում ապրում են Վանա կատուներ՝ այդ թվում նաև Հայաստանում, և առողջ սերունդ են տալիս:

Կա հետաքրքիր մի լեգենդ այն մասին, թե ինչու Վանա կատվի հենց գլխի և պոչի հատվածն ունի ծիրանագույն գունավորում: Ասում են, որ Վանա կատուն, երբ լճում լողում է միայն այդ մասերն են ջրից դուրս մնում, և դա արևի վառած հատվածներն են:

Սույն հոդվածի հեղինակային իրավունքը պատկանում է armgeo.am կայքին։

https://www.armgeo.am/van_cat/


ՀԱՅԱԶԴ կայք Նմանատիպ Լուրեր
մուլտիպլիկացիոն-կարճամետրաժ-ֆիլմ,հայկական-կարճամետրաժ-մուլտֆիլմ,կարճամետրաժ-մուլտֆիլմ,օսկարի-հավակնորդ,օսկար,արմատ,արմատ-հայկական-կարճամետրաժ-մուլտֆիլմ,շվեյցարաբնակ-կինոռեժիսոր,էլոդի-դերմանժ ,  «Արմատ» հայկական կարճամետրաժ մուլտֆիլմը՝ «Օսկարի» հավակնորդ․ The Hollywood Reporter
«Արմատ» հայկական կարճամետրաժ մուլտֆիլմը՝ «Օսկարի» հավակնորդ․ The Hollywood Reporter
The Hollywood Reporter-ը նշել է 15 անիմացիոն կարճամետրաժ ֆիլմերից մեկը՝ ARMAT-ը կարող է արժանանալ Օսկարի։
չինաստան,պեկին,խաչատրյանի-անվան-միջազգային-հոբելյանական-մրցույթ,արամ-խաչատրյան-մշակութային-հիմնադրամ,չինաստանի-ազգային-օպերային-թատրոն,չինաստանի-պետական-կառույցներ,հայաստանի-պետական-սիմֆոնիկ-նվագախումբ,սերգեյ-սմբատյան,արամ-խաչատրյան,արամ-խաչատրյանի-120-ամյա-հոբելյան , Պեկինում անցկացվում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ
Պեկինում անցկացվում է Խաչատրյանի անվան միջազգային մրցույթ
Չինաստանի մայրաքաղաք Պեկինում դեկտեմբերի 17-ին մեկնարկել է Խաչատրյանի անվան միջազգային հոբելյանական մրցույթը՝ «ջութակ» մասնագիտական կարգում։ Այն նվիրված է Արամ Խաչատրյանի 120-ամյա հոբելյանին։
հայաստան,կգմս-նախարարություն,սիսակ-գաբրիելյան,netflix,ֆիլմեր,ֆիլմ,սերիալներ,ֆիլմարտադրություն,թիլ-շվայգեր,underdog,dead-by-dawn,collapse,նեթֆլիքսի-8-մասանոց-ֆիլմ , Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն
Հայաստանում NETFLIX-ի համար ֆիլմեր ու սերիալներ կնկարահանվեն։
յունեսկօ,ոչ-նյութական-մշակութային-ժառանգության-ներկայացուցչ,գյումրի,դարբնություն,դարբին,արվեստ,արհեստ,պապոյան-գերդաստան,գարիկ-պապոյան,վարպետ-գարիկ,գյումրու-դարբնության-ավանդույթը,գյումրու-դարբնության-մշակույթ , Գյումրու դարբնության ավանդույթը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակու­թային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում է
Գյումրու դարբնության ավանդույթը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ նյութական մշակու­թային ժառանգության ներկայացուցչական ցանկում է
Դարբին Գարիկն ասում է, թե իրեն հարցնեն Գյումրու դարբնության ավանդույթում ինչն է ամենակարևորը, երևի կպատասխանի, որ․ «Ամեն գործդ կմտածես ընպես սարքես, որ բոլորի դուրն էլ գա, բայց առաջինը քո դուրը գա։ Էս գործը հա՛մ արհեստ է, հա՛մ արվեստ է, մենակ ուժով չի, պետք ա ուղեղ էլ ունենաս ու սիրտ»։ 
յունեսկօ,unesco,տաթևի-և-մեծ-անապատ-վանական-համալիրներ,որոտան-գետի-կիրճը,հուշարձանախումբ,եռաչափ-լազերային-սկանավորում-և-թվայնացում,հհ-կգմս-նախարարություն,հհ-ագ-նախարարություն,յունեսկօ-ում-հհ-մշտական-ներկայացուցչություն,պոակ,պատմամշակութային-ժառանգության-գիտահետազոտական-կենտ,միջազգային-ֆինանսական-աջակցություն ,  ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն կաջակցի Տաթևի և Մեծ անապատ վանական համալիրների եռաչափ լազերային սկանավորմանն ու թվայնացմանը
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն կաջակցի Տաթևի և Մեծ անապատ վանական համալիրների եռաչափ լազերային սկանավորմանն ու թվայնացմանը
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հաստատված դրամաշնորհը կազմում է շուրջ 55․000 ԱՄՆ դոլար, որով նախատեսվում է իրականացնել Տաթևի և Տաթևի Մեծ անապատ վանական համալիրների կազմի մեջ մտնող բոլոր կառույցների, ենթահուշարձանների եռաչափ լազերային սկանավորում և մանրամասն թվայնացում, կառավարման և ռիսկերի նվազեցման համապատասխան ծրագրերի կազմում, միջազգային փորձագետների խորհրդատվություն, պետական հաշվառման փաստաթղթերի լրամշակում, որոնց հիման վրա կպատրաստվի և ՅՈՒՆԵՍԿՕ կներկայացվի հուշարձանախումբը «Զինված հակամարտությունների պայմաններում մշակութային արժեքների պաշտպանության կոնվենցիա»-ի հովանու ներքո առնելու հայտը։
գյումրի,հհ-վաստակավոր-նկարիչ,մինաս-ավետիսյան,մինաս-ավետիսյանի-95-ամյակ,մինաս-ավետիսյանի-95-ամյակին-նվիրված-ցուցահանդես,մինաս-ավետիսյանի-գործերը,ցուցահանդես,գույներ-կերտող-նկարիչը-խորագրով-ցուցահանդես , 45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել Մինաս Ավետիսյանի գործերը
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել Մինաս Ավետիսյանի գործերը
45 տարի անց Գյումրիում ցուցադրության են ներկայացվել ՀՀ վաստակավոր նկարիչ Մինաս Ավետիսյանի գործերը։

<< Հայազդ>> կայքում արտահայտված որոշ կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետի հետ: