Գիտաժողով՝ նվիրված Դեմիրճյանի 145-ամյակին․ կտպագրվի և կբեմադրվի գրողի անտիպ գործերից մեկը
Այս տարի լրանում է գրող, հրապարակախոս, դրամատուրգ և թարգմանիչ Դերենիկ Դեմիրճյանի 145-ամյակը։
Այս տարի լրանում է գրող, հրապարակախոս, դրամատուրգ և թարգմանիչ Դերենիկ Դեմիրճյանի 145-ամյակը։ Հոբելյանական տարվա շրջանակում կազմակերպվել է գիտաժողով, որի ընթացքում գրականագետները անդրադարձել են հեղինակի ազգային, հասարակական, քաղաքական, գրական գործունեությանը։ Դերենիկ Դեմիրճյանի տուն-թանգարանից տեղեկացրել են, որ 2022-ին տպագրվելու է Դեմիրճյանի՝ ցեղասպանությանը նվիրված մի անտիպ գործ, որը ապրիլի 22-ին նաև կբեմադրվի։
«Մեր նախնիները մեզ կտակեցին հայրենիք և ազգ: Արյամբ պաշտպանեցին նրանք մեր ազատության հայրենիքը և մեզ հրաման թողին անբասիր պահել այդ սրբությունները: Պաշտպանե՛նք մեզ կտակած գանձերը: Մեռնենք՝ չտանք թշնամուն ոչինչ»: Դերենիկ Դեմիրճյանի խոսքերն են։ Գրող, հրապարակախոս, դրամատուրգ և թարգմանիչ Դեմիրճյանի 145-ամյակի առթիվ Չարենցի անվան գրականության և արվեստի թանգարանում կազմակերպվել էր գիտաժողով։ Թանգարանի տնօրեն Վահագն Սարգսյանը Չարենցի և Դեմիրճյանի կյանքից մի հետաքրքիր դիպված պատմեց․
«Դեմիրճյանի գրականության մեջ հեղեղի պես լցվեցին գրականության բոլոր ժանրերը, և նրա մոտ ամեն ինչ էր լավ ստացվում։ Այս առիթով Չարենցի հետ կապված մի պատմություն կա։ Չարենցը Դեմիրճյանին կանգնեցնում և ասում է․ «Ուզում էի բանաստեղծ դառնալ, Ավետիք Իսահակյանը դիմացս փակեց։ Հետո ուզում էի սիմվոլիզմի մասին գրել, Տերյանը դիմացս փակեց։ Հիմա արձակ եմ ուզում գրել, դու ես դիմացս փակում»։ Դեմիրճյանը Չարենցին պատասխանում է հակիրճ՝ ասելով՝ «անցե՛ք պոետ»,-պատմում է Վահագն Սարգսյանը։
Հոբելյանական տարվա ընթացքում գրողի ժառանգությունը հանրահռչակում են տարբեր միջոցառումներով: Դեմիրճյանի տուն-թանգարանի տնօրեն Կարինե Ռաֆայելյանն ասում է՝ անդրադառնում են Դեմիրճյան գրողին, դեմիրճյանական կինոյին, թատրոնին, նրա հասարակական, քաղաքական գործունեությանը, մարդկային նկարագրին, ընտանեկան, միջգրական կապերին։ Առանցքային միջոցառումը գիտաժողովն է, որը հնարավորություն է տալիս գիտական խոսք ասել գրողի մասին․
«Վերջին շրջանում անընդհատ Դեմիրճյանի արխիվից գտնում ենք անտիպ գործեր։ Նախորդ հոբելյանին գտանք Արցախի և Նախիջևանի վերաբերյալ աշխատություն և հրապարակեցինք։ Հիմա գտել ենք «Հովնան Մեծատուն» աշխատությունը, որը հայապահպանության մասին է։ Ցեղասպանության ականատեսների վկայության վրա ստեղծված բացառիկ նյութ է։ Սա ենք ուզում հրապարակել, և ապրիլի 22-ին էլ ներկայացման բեմադրությունն է լինելու՝ դպրոցական բեմում։ Վարդանանց ասպետներ դպրոցում է լինելու։ Պրոֆեսիոնալ արտիսնտեր, ուսուցիչներ, աշակերտներ մի բեմում են խաղալու։ Հետաքրքիրն այն է, որ փայլուն հաղթարշավ ունեցած «Քաջ Նազար»-ի բեմադրությունն էլ սկսվել է դպրոցական բեմից»,-ասում է տուն-թանգարանի տնօրենը։
Դեմիրճյանի երգիծական գրականությունը բարձր է գնահատում Հայաստանի գրողների միության նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը։ Նա խոսում է Դեմիրճյանի մարդկային բարձր որակների մասին․
«Մենք հազվադեպ ենք ունեցել երգիծական գրականություն, որովհետև միշտ սևեռվել ենք պատմության ցավերի վրա։ Դա է եղել գրական մղում, բայց Դեմիրճյանի «Քաջ Նազար»-ը համաշխարհային բարձր գրականության նմուշ կարող է լինել։ Նա շատ հետաքրքիր մարդ է եղել, ջութակ է նվագել։ Շատ է սիրել կատուներ։ Գրողների միության կլոր սեղանին մինչ օրս դրված է Դեմիրճյանի նկարը՝ կատուն ուսին»,-ասում ՀԳՄ նախագահը։
«Վարդանանք», «Ավելորդը», «Հովնան Մեծատուն»․ Դեմիրճյանի այս գործերը գիտաժողովի ընթացքում ներկայացվեցին մասնագիտական վերլուծությամբ։
Նմանատիպ Լուրեր
