Իսկ որո՞նք են դեպի լուսավոր ապագա տանող հիմնական ուղիները
Թեհրանի «Ս.Մարիամ Աստվածածին Բարեգործական Կենտրոն>>-ի և <<Հայ Մշակութային Հասարակական Ֆորում>>-ի նախաձեռնությամբ 2022 թվականի մարտի 11-ին, Թեհրանի «Փարսիան» մեծ հյուրանոցի <<Զառին>> դահլիճում կայացավ՝ «Իրանահայ համայնքը՝ ներկան և ապագան» խորագրով երկրորդ խորհրդաժողովը: Օրվա առիթով՝ բանախոսությամբ հանդես եկան Թեհրանի համալսարանի դասախոս՝ Տկն․ Քարմեն Ազարյանը։ Ներկայացնում ենք Տկն․ Քարմեն Ազարյանի բանախոսության տեքստը՝
Մաս (3) և վերջ
Իրանահայ համայնքը ներկայի ճակատագրական ու բախտորոշ պայմաններում, առավել քան երբևէ կարիք ունի այնպիսի ղեկավարության՝ ազգային իշխանության, որը համայնքի թարմ ու կարող, մասնագետ ուժերով համալրված, պետք է աշխատի նոր պայմաններին ու ժամանակներին համապատասխան մշակված նոր ծրագիր-կանոնադրությամբ: Համայնքի ազգային կյանքը տնօրինող կառույցները պետք է մերժելով հնաոճ դարձած գործեղանակները՝ ընդառաջ գնան ժամանակի պահանջներին: Հնացած ու ժամանակավրեպ զենքերով ու մեթոդներով անհնար է դիմանալ նորօրյա մարտահրավերներին, և լուծել մեր ոչ այնքան հասարակ խնդիրները: Ժամանակները փոխվել են, և, բնականաբար, մենք ևս, եթե ուզում ենք դիմանալ, պարտավոր ենք շարժվել առաջ, և կատարել անխուսափելի փոփոխություն-բարեփոխումները
Ուստի այս ուղղությամբ կատարվելիք պարտադիր ու առաջնային բարեփոխումը Ազգային իշխանության կանոնադրության և ըստ այդմ ղեկավար մարմինների ընտրության ձևի ու չափանիշների վերանայումն է:
Բնական է, որ ցանկացած աշխատանք կամ գործ կատարելու համար պետք է դիմել, համապատասխան մասնագետին ու արհեստավարժ մարդուն, իսկ պատասխանատու անձանց ընտրելիս առավել ևս պետք է հրաժարվել նախկինում ընդունված՝ «ընկեր-բարեկամ», «կուսակից-գաղափարակից» կամ չակերտավոր «ազգային»-ի պես չափանիշներից: Իհարկե, վերոնշյալներից յուրաքանչյուրը կարևոր արժանիք է որոշակի անձի համար, գուցե և ժամանակին բավարար կարելի էր համարել, սակայն, այսօր, ժամանակակից գերզարգացած գիտության ու հասարակա-տնտեսական ու քաղաքական հարաբերությունների պայմաններում, այլևս չի կարելի թեկուզ մանուկներին այբուբեն սովորեցնելու՝ առերևույթ հասարակ թվացող գործը վստահել միայն գրագետ համարվող, բայց և ոչ ակադեմիկ համապատասխան ուսումն ստացած անձին, որքան էլ նա «նվիրված», կամ «ազգային» ու «գաղափարական» լինի: Դա կարելի է մի գործոն համարել, որից, ցավոք, ամենաշատն է տուժել իրանահայ համայնքը: Մեր համայնքում ավանդույթ դարձած այս երևույթը առավել կարևորություն է ստանում, երբ հարցը վերաբերում է պատասխանատու, ղեկավար պաշտոնյային կամ օրենսդիր մարմնին՝ Պատգամավորական Ժողովին, Թեմական խորհրդին և ենթակա այլ խորհուրդներին ու մարմիններին: Օրինակի համար կրթական համակարգից ու թեմաներից հեռու կանգնած ոչ համապատասխան գիտելիքներով ու հմտություններով անձը, ասենք, տնտեսագետ կամ ճարտարապետը, ի՞նչ կարող է անել կրթական խորհրդում, ուր պիտի տնօրինեն մեր դպրոցները, զբաղվեն ուսուցիչների ու դասագրքերի և այլն կրթադաստիարակչական հարցերով: Ի՞նչ կարող է անել ոչ տնտեսագետ կամ ոչ իրավաբան, քաղաքական գործիչը՝ կալավածների և շինարարության գործերով զբաղվող խորհրդում: Եվ այսպես շարունակ, նման մարդկային անհամապատասխան նշանակումներով ցանկացած գործ ձախողման է դատապարտված:
Այս բոլորն հանրագումարի բերելով հասնում ենք որոշակի եզրակացության՝ նախ պետք է բարեփոխել համայնքիս ազգային իշխանության կառույցը, նրան ենթակա մարմինները՝ նոր չափանիշներով ընդունել ու ներգրավել համայնքում մնացած կարող ու մասնագետ բոլոր անձանց՝ համապատասխան բաժանմունքներում: Այսօր խիստ առաջնային ու կարևոր է պրոֆեսիոնալիզմը. սիրողական մակարդակը այլևս բավարար չէ, և նույնիսկ հաճախ վնասում է ընդհանուր գործի հաջողությանը: Ուստի պետք է նախապատվությունը տալ մասնագիտությանը և անհրաժեշտ աշխատուժը ապահովել վարձակալության միջոցով: Պիտի նկատի ունենալ, որ տնտեսական ներկա դժվարին պայմաններում, համարյա անհնար է տարին բոլոր, անվճար կերպով ժամեր և նույնիսկ օրեր տրամադրել ազգային-հասարակական աշխատանքներին: Մեր պահանջած աշխատող ձեռքերի թիվը առավել ևս սահմանափակվում է նեղ մասնագիտությունների դեպքում, օրինակ՝ տնտեսագետի, իրավաբանի, զանազան հաստատությունների տնօրեն-ղեկավարի, կամ մշակույթի, արվեստի, մարզական մասնագետների և այլնի դեպքում: Ուստի որոշ բնագավառներում համայնքում համապատասխան մասնագետը չունենալու դեպքում պարտավոր ենք օգտվել, ոչ միայն հայրենի, այլև տեղի ոչ հայ մարդուժից, ինչպես արվում է օրինակ «Ավետիսյան» ազգ. Բուժարանում կամ շինարարության գործում, իսկ հնարավորության դեպքում մեր ցանկալի աշխատուժի պատրաստման համար անհրաժեշտ պայմաններն ստեղծել՝ կուրսեր անցկացնել, բարձրագույն ուսմանը նպաստել և այլն:
Այս կապակցությամբ, ուզում եմ հիշեցնել Թեհրանի Ազատ և Սպահանի պետական համալսարաններում հայերենագիտական ամբիոններ ունենալու հանգամանքը, որը դժբախտաբար չենք կարողացել այնպես որ պետքն է ի շահ մեզ օգտագործել՝ համայնքն ապահովելով հայագետ-հայերենագետներով: Սա բացառիկ հնարավորություն է Մեր նոր սերնդին կամ ավելի կարևորը՝ ուսուցչին ու տնօրենին, կամ գրասենյակի պաշտոնյային ու միութենականին հայերենագիտական բարձրագույն ուսում տալու համար, որով պետք է հնարավորինս աջակցել վերոհիշյալ այդ օջախներին, նրանց ուսանողներին կամ շրջանավարտներին:
Հայեցի դաստիարակությամբ մասնագետներ ունենալու նպատակով, ներկայիս, հատկապես կրթական համակարգում լուրջ բարեփոխումներ են պահանջվում՝ ժամանակակից համապատասխան հեռանկարային ծրագրերով ու քաղաքականությամբ, մեթոդներով ու հարմարանքով: Պետք է առավել հետևողական լինել դպրոցների վերակառուցման ու վերազինման գործում, ամենայն լրջությամբ ու խստությամբ հետևել ուսուցիչների պատրաստման ու վերապատրաստման արդյունավետությանը, ինչպես և նոր դասագրքերի մշակման ու վերամշակման աշխատանքներին:
Իսկ նշված ծրագրերն ու բարեփոխումներն իրականացնելու համար անհրաժեշտ բյուդջեն կարելի է ապահովել ի հաշիվ փակվող դպրոցներից ու դատարկված միություններից կամ այլ գույքից գոյացած հարստության:
Այսպիսով Օպտիմալացում կոչվածը պարտադիր է և պիտի կրի շարունակական բնույթ: Պիտի վիճակագրական ու մասնագիտական տվյալների հիման վրա որոշում կայացնել մեր ազգային համարվող գոյքի՝ ամայացած այն միության ու դպրոցի ճակատագրի մասին, և ըստ այդմ համապատասխան քայլեր ձեռնարկել: Նման պայմաններում չի կարելի, հուզիչ ճառերին ու անցյալի գեղեցիկ հուշերին տրվելով, բաց պահել դատարկված շենքերի դռները և պետք է այդ հարստությունը ինչքան շուտ օգտագործել տեղին՝ ի շահ առաջին հերթին հենց համայնքի անդամների հոգեմտավոր կամ ֆիզիկական զարգացման:
Այս բոլորի նպատակը բնավ այն չէ, որ պիտի հիմնահատակ ավերել մեր անցյալի ստեղծածն ու հիմնածը, այլ՝ այն, որ պիտի վերանայել ու վերակառուցել բոլոր այդ կառույցներն ու մարմինները՝ վերից վար: Անհրաժեշտ է ինչքան շուտ վերակազմակերպվել այնպես, որ ամենայն մանրուք իզուր չկորչի և նպաստի նախ՝ մեր համայնքի անհատների բարեկեցությանը՝ տնտեսական ու հոգևոր զարգացմանը, ապա և՝ ողջ ժողովրդի, ոչ թե՝ այս կամ այն քաղաքական հոսանքի կամ խավի, շահերին:
Վերջում ուզում եմ մեկ անգամ ևս շեշտել, որ մենք պարտավոր ենք չընկրկել ու տեղի չտալ, և անդադար պաշտպանվել ու առաջ ընթանալ՝ առաջին հերթին համայնքային և այնուհետ միայն համազգային մասշտաբով: Սա լոկ լոզունգ չհամարենք և ընդունենք, որ եթե այսքան դար դիմացել ենք տեսակ-տեսակ դժվարությունների ու հասել ենք մինչև այսօր, ուրեմն պիտի շարունակենք մեր գոյությունը նաև այսուհետ, միայն թե կարևորը՝ պետք է համախմբվել, կենտրոնանալ, ընդունել ճիշտ կողմնորոշում և ընթացք, հրաժարվել անցյալում՝ այս և այն հիմքի վրա ծնված նեղմիտ ու սահմանափակ մտածելակերպից ու գործելաոճից, և իվերջո ընդունել այն նորը՝ նոր կարգն ու օրենքը, նոր կառավարման ձևը և այն նոր մարդուժը, որ նպատակահարմարն ու ճիշտն է և այս պահին՝ մեզ համար փրկարար:
Նմանատիպ Լուրեր
