Շահէն Յովսէփեան
Վեցիկ վարդպետը 13-րդ դարի ճարտարապետ է: Նա կառուցել է Կեռաչիսի վանքի Կաթողիկէ եկեղեցին, իշխան Վասակ Խաղբակեանի հրամանով, որը Կեչառիս վանքի ամենաշքեղ եկեղեցին է: Կոթողի կառուցումը տեւել է 1203-1214 թթ., որի աւրտից յետոյ մահացել է Վեցիկը, երիտասարադ տարիքում:
Նրան թաղել են նոյն վանքի Ս.Գրիգոր եկեղեցու արեւելեան պատի մօտ: Նրա յիշատակին իր երեք աւագ եղբայրները Յովհաննէսի գլխաւորութեամբ, որը եղել է Նոր Վարագաւանքի վանահայրը, գերեզմանին տեղադրել են վիմագիր խաչքար:
Սոյն խաչքարը տեղադրւած է Վեցիկ վարդպետի գերեզմանի արեւելեան մասում անմիջապէս գերեզմանին կից: Գերեզմանաքարը տափակ մի քար է, որի վրայ կայ շղթայաձեւ զարդաքանդակ: Վեցիկին պիտի համարել բախտաւոր այն ճարտարապետներից, որի գերեզմանը յայտնի է, որովհետեւ բացի մի քանիսից, ոչ մի ճարտարապետի գերեզմանի վայրի մասին տեղեկութիւն չկայ: Իսկ Կեչառիսի վանքում գտնւելով Խաղբակեանների տոհմական դամբարանը, Վեցիկին թաղելով այնտեղ եւ նրա գերեզմանին տեղադրելով յուշարձան-կոթող, բացատրւում է նրա մեծ յարգանքը Խաղբակեան տոհմի մօտ:
Խաչքարը ունի երկաստիճան պատւանդան: Ցածի պատւանդանը երկու մասինց է, տակի մասը երկաստիճան է իսկ վերեւի մասի արեւմտեան ճակատում կան որմնասիւներով եւ որմնակամարներով երեք խորաններ: Վերեւի պատւանդանը առանց զարդաքանդակների է եւ նրա վրայ կայ երեք տողերից բաղկացած վիմագիր արձանագրութիւն, որը ներկայացնում է Վեցիկ վարդպետին, ըստ հետեւեալի ... + ԶՎԵՑԻԿ ՎԱՐԴՊ|ԵՏ ՅԱՂԱՒԹՍ ՅԻՇԵՍ | ՋԻՔ Ի ՔՈ ԱՂԱՉԵՄՔ:
Խաչքարը լինելով 13-րդ դարւայ, որը եղել է խաչքարների կերտման ոսկեդարը, համարեայ համեստ բայց գեղեցիկ խաչքար է, որի քիւը եզակի է, այն ունենալով սլաքաձեւ կամար: Խաչքարի թիկունքում կայ 15 տողերից բաղկացած ընդարձակ վիմագիր ըստ հետեւեալի ... ՅԻՇԵՍԶԻՔ ՅԱՂԱՒԹՍ | ԶԾԱՌԱՅՆ ԱՅ ԶՎԵՑԻԿ | ՔԱՐԳՈՐԾ ՈՐ ՇԻՆԵԱՑ ԶՆ|ՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻՍ ԵՒ Ի ԿԱՏԱՐՄԱՆ | ՍՈՐԻՆ ԻՆՔՆ ԿԱՏԱՐԵԱՑ ԶԿԵՆ|ՑԱՂՍ ԵՒ ՓՈԽԵՑԱՒ ԱՌ ՔՍ | ԿԻՍԱՒՐԵԱՅ ԱՒՈՒՐԲՔ ԵՒ ԵՍ | ՅՈՎԱՆՆԷՍ ԵՒ ԵՂԲԱՐՔՍ ԻՄ | ՀԱՐԱԶԱՏ ՍՈՐԻՆ ԿԱՆԿՆԵ|ՑԱՔ ԶՍՈՒՐԲ ՆՇԱՆՍ ՔԻ Ի Վ|ԵՐԱ ՀԱՆԿՍՏԱՐԱՆԻ ՍՈՐԻՆ ԱՌ | Ի ԲԱՐԵԽԱՒՍՈՒԹԻ ՍՄԱ ԵՒ Մ|ԵԶ ԵՒ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՒԱՏԱ|ՑԵԼՈՑ ԵՒ ՅԻՇՈՂԱՑՆ Զ|ՍԱ:
Վիմագիր արձանագրութիւնը վկայում է, որ եկեղեցու ճարտարապետը եղել է Վեցիկը, իսկ վիմագրում ասելով ԿԻՍԱՒՐԵԱՅ ԱՒՈՒՐԲՔ, որը նշանակում է կէս կեանքը աւարտած, ապացուցում է, որ նա երիտասարդ տարիքում է մահացել, որը ըստ Ս.Բարխուրդարեանի հաշւարկման 35-40 տարեկան հասակում է մահացել: Վիմագրում նաեւ յիշատակւած է իր աւագ եղբոր Յովհաննէսի անունը, որը պատրաստէլ է կամ պատրաստել տւել սոյն խաչքարը:
Վիմագրութեան մէջ յիշատակւած է ԶՆՈՐ ԵԿԵՂԵՑԻՍ, որը նշանակում է կառուցւած եկեղեցիների մէջ ամենանորը: Վանքում կառուցւած եկեղեցիների թւականները, ըստ նրանց կառուցման վիմագրեր արձանագրութիւնները նկատի առնելով, Կաթողիկէ եկեղեցին ամենանորն է, այսպիսով վիմագիրը վկայում է, թէ այն կառուցւել է Վեցիկ վարդպետի միջոցով:
Նկատի առնելով, որ Վեցիկը ունեցել է իրենից աւագ երեք եղբայրներ (Պետրոս, Յովհաննէս եւ Ազարիա) եւ հաւանաբար երկու քոյրեր, ուստի պարզւում է նրան Վեցիկ, այսինքն վեցերոդ, անւանելու պատճառը:
Նմանատիպ Լուրեր
