ՀԱՅԱԶԴ կայք
ՀԱՅԱԶԴ կայք
Պատերազմից առաջ Ֆրանսիան ներկայացրեց 21 հոգուց բաղկացած ցուցակ՝ Հայաստանում հօգուտ թշնամու աշխատող լրտեսական ցանցի վերաբերյալ

Lragir.am-ի զրուցակիցն է Հայ կառուցողական կուսակցության ղեկավար Անդրիաս Ղուկասյանը

 

Պարոն Ղուկասյան, 44-օրյա պատերազմի հանգամանքներն ուսումնասիրող ԱԺ քննիչ հանձնաժողով է ձևավորվել՝ իշխանության նախաձեռնությամբ։ Ի՞նչ կարելի է ակնկալել այս գործընթացից և ըստ ձեզ՝ իրականում ի՞նչ հարցեր պետք է քննության առարկա դառնան։

Իհարկե, նման ուսումնասիրություններն առաջին հերթին քաղաքական նշանակություն ունեն։ Այդ հանձնաժողովը պետք է արձանագրի բոլոր պատասխանատու պաշտոնատար անձանց գործողությունները, որոնք նախորդել են պատերազմին, եղել են պատերազմի ժամանակ և հրադադար հաստատելու պահին։ Այսինքն՝ այդ ամբողջ ընթացքի վերաբերյալ պետք է փաստեր հավաքագրվեն, որոնք հնարավորություն կտան գնահատական տալ՝ արդյոք ՀՀ վարչապետն իր լիրազորությունների ու հնարավորությունների շրջանակներում արել է ամենը՝ պատերազմից խուսափելու համար։ Մենք հիմա Ուկրաինայի օրինակով տեսնում ենք, որ այդ երկիրն օգտագործում է բոլոր միջազգային մեխանիզմները, որպեսզի խուսափի ռազմական գործողությունների վերսկսումից։ Դա, այսպես կոչված, Վիեննայի մեխանիզմն է, որ 48 ժամվա ընթացքում պարզաբանման պահանջ է ենթադրում այն կողմից, ում գործողությունները վտանգ են պարունակում խաղաղության համար, դա ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհրդում հարցի քննարկումն է և այլն։ Այսինքն՝ այդ միջազգային գործիքակազմը Հայաստանի վարչապետն օգտագործե՞լ է, թե չի օգտագործել։ Գիտենք, որ չի օգտագործել, ի՞նչ պատճառով չի օգտագործել։ Եթե չի օգտագործել, ի՞նչ այլ գործողություններ է արել պատերազմից խուսափելու համար, ի՞նչ միջոցներ է կիրառել և այլն։ Այդ մասով հնարավորություն կլինի գնահատել վարչապետի՝ մինչև պատերազմն իրականացրած գործողությունները։

Երկրորդ փուլն արդեն պատերազմի փուլն է, կարևոր հարցը, որին պետք է պատասխանի այդ փաստահավաք խումբը, օրինակ, Ազգային ժողովն իր լիազորությունների շրջանակներում ի՞նչ արեց, ի՞նչ չարեց, ինչո՞ւ տեղի չունեցավ Արցախի Հանրապետության ճանաչումը։ Եթե դա չեղավ, ապա ի՞նչ էին ակնկալում, այսինքն՝ ո՞րն էր դրա այլընտրանքային քաղաքականությունը, հույսներն ինչի՞ վրա էր, որ շարունակվելո՞ւ էին բանակցությունները։ Օրինակ՝ Ռուսաստանն այսօր արդեն բերել է Լուգանսկի և Դոնեցկի հանրապետությունները ճանաչելու օրինագիծ։ Այսինքն՝ Մինսկի ձեռք բերված պայմանավորվածությունների շուրջ բանակցությունները մտել են փակուղի, Ռուսաստանի ողջամիտ քայլն է ճանաչել այդ հանրապետությունները, քանի որ Ուկրաինան հրաժարվում է Մինսկի պայմանավորվածությունները կատարել և Դոնբասի հատուկ կարգավիճակը ճանաչել։ Պետք է գնահատական տրվի Հայաստանի վարքագծին այդ առումով։ Արցախի պատերազմի վերսկսման պահից ինչո՞ւ Հայաստանը չիրականացրեց Արցախի ճանաչման գործողությունը։ Հարց՝ Հայաստանի Հանրապետության համար Արցախը դիտվել է որպես վիճելի տարա՞ծք, որպես սեփական տարա՞ծք, ի՞նչ է դիտվել։ Այսօրվա կառավարության դիրքորոշումից հետևում է, որ Ազգային ժողովը պետք է որոշում կայացներ հայկական զինված ուժերի կիրառման համար, որովհետև ՀՀ տարածքից դուրս զինված ուժերը կիրառելու համար ենթադրում է ԱԺ որոշումը։ Մյուս հարցը՝ պատերազմ հայտարարե՞լ, թե չհայտարարել Ադրբեջանին, որը նույնպես ԱԺ քննարկման հարց էր։ Ինչպե՞ս էր Ազգային ժողովը խորհրդարանական երկրում, ինչպես իրենք են համարում, արձագանքում այդ իրավիճակին։ Հայաստանը մասնակցե՞լ է պատերազմին, չի՞ մասնակցել պատերազմին, առ այսօր այդ հարցերը մնում են բաց։ Եթե ընտրվել է այս վարքագիծը, ապա ինչո՞վ է դա հիմնավորված, ո՞վ է այդ քաղաքականության պատասխանատուն։

Հարցերի մյուս խումբն արդեն վերաբերում է ռազմական ղեկավարությանը՝ ի սկզբանե ի՞նչ պլան ուներ ռազմական ղեկավարությունը պատերազմի վերաբերյալ, այսինքն՝ ո՞րն էր հայկական ուժերի ռազմական գործողությունների պլանն Ադրբեջանի հարձակման դեպքում։ Զորամասերն ինչքա՞ն ռեսուրս պետք է կուտակեին, կատարվե՞լ է դա, թե չի կատարվել։ Եթե ոչ՝ ո՞ւմ մեղքով չի կատարվել։ Հայտնի է այն դիսկուրսը, որ մեր զորամասերը, որոնք խաղաղ պայմաններում կրճատված կազմով էին գործում, ենթադրվում էր, որ պատերազմի դեպքում 48 ժամվա ընթացքում պետք է համալրեին, ինչո՞ւ դա չեղավ, որքանո՞վ դա կատարվեց։ Որքանո՞վ էին մարտունակ ռազմական գործողություններին մասնակից մեր զորամասերը, իրենց մարտական կարողությունների որ մասն են ի վիճակի եղել ներդնել գործին, որը մասը՝ ոչ։

Եվ, իհարկե, անվտանգության հարցերը պետք է քննարկվեն, որովհետև գիտենք՝ պատերազմից առաջ Ֆրանսիան ներկայացրեց 21 հոգուց բաղկացած ցուցակ՝ Հայաստանում հօգուտ թշնամու աշխատող լրտեսական ցանցի վերաբերյալ։ Կարծես թե այդ մարդկանց, թեկուզ ուշ, բայց պատասխանատվության են բերում։ Ինչպե՞ս ստացվեց, որ մեր հակահետախուզությունը բաց թողեց, որ մեր ռազմական համակարգում այդքան մարդիկ լրտեսական գործունեություն են իրականացնում և այլն։ Եվ պետք է քննության առարկա լինեն բոլոր այն հարցերը, որոնք այս պատերազմի ժամանակ հարցեր առաջացրեցին՝ վերաբերող ռազմական ղեկավարության, ազգային անվտանգության ոլորտի գործողություններին։

Պետք է նաև ամփոփվի նոյեմբերի 9-ի որոշման հետ կապված հարցը՝ Հայաստանն ունե՞ր այլընտրանք, թե՞ չուներ, ինչո՞ւ Հայաստանի ղեկավարությունը, հանձինս Նիկոլ Փաշինյանի, մերժեց միջազգային զորքերի տեղակայումը, որտե՞ղ պիտի տեղակայվեին այդ զորքերը, ինչ առաջարկ էին անում ԱՄՆ-ն, Ֆրանսիան, ինչո՞ւ այդ առաջարկներն իրականություն չդարձան։ Ինչպես ստացվեց, որ որոշում ընդունվեց, որ ռուսական զորքերը պետք է մուտք գործեին Արցախ, եթե այդ որոշումը հակասում է Մինսկի խմբի այն ֆունդամենտալ պայմանավորվածություններին, ըստ որի՝ համանախագահող պետություններից ոչ մեկը չպետք է մասնակցի խաղաղարար գործողություններին Արցախում։ Եվ Թուրքիան նույնպես չի կարող դրա մասնակիցը լինել։

Եվ, իհարկե, կան հարցեր, որոնք վերաբերում են միջպետական հարաբերություններին։ Ինչպե՞ս ստացվեց, որ Թուրքիան բաց և ակտիվ մասնակցություն ունեցավ այս պատերազմին, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությունը, որը Հայաստանի դաշնակիցն է, չեզոք դիրք գրավեց։ Այսինքն՝ եթե Թուրքիայի մասնակցությունը չլիներ, Ռուսաստանի չեզոքությունը կարող էր ողջամիտ բացատրություն ունենալ, բայց Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր է, իր բացահայտ աջակցությունը ցուցաբերեց, այդ թվում՝ միջազգային օրենքներով արգելված անօրինական միջոցներով՝ սիրիացի վարձկաններին ներգրավելու միջոցով մասնակցություն ունեցավ այդ ռազմական գործողություններին։ Ռուսաստանի դիրքորոշումը ո՞րն էր, ինչպիսի՞ն էր բանակցային գործընթացը ՀԱՊԿ ու ՌԴ հետ։ Ինչո՞ւ տեղի ունեցավ Թուրքիայի ձեռքերի ազատությունն այն պայմաններում, երբ Ռուսաստանի համար ՆԱՏՕ-ն հանդիսանում է թիվ մեկ թշնամի,  որի հետևանքով ադրբեջանական կողմը հասավ հաջողության։ Այս բոլոր հարցերը մեծ օրակարգ են և պետք է քննարկվեն։

 

Այս իշխանության օրոք ստեղծված հանձնաժողովը կարո՞ղ է քննարկել ձեր բարձրացրած այդ հարցերը։

Ես կարծում եմ՝ ոչ, որովհետև լավ չեմ պատկերացնում մի իրավիճակ, որ իշխող քաղաքական ուժն իր սեփական պատասխանատվությունը նման գործառույթի միջոցով պատրաստ կլինի ճանաչել։ Որպես կանոն՝ նման հանձնաժողովները ձևավորվում են չեզոք մասնակիցներից և, իհարկե, դա կարող է գործել, եթե կան քաղաքական պայմաններ։ Այսօր ես անձամբ այդպիսի պայմաններ չեմ տեսնում։ Եվ եթե հանձնաժողովը փորձի նույնիսկ անաչառ և ողջամիտ աշխատանք իրականացնել, ապա իշխող ուժի կողմից շատ արագ կլինեն գործողություններ՝ այդ աշխատանքները սահմանափակելու ուղղությամբ։

Խորհրդարանական ընդդիմությունը հայտարարել է, որ չի մասնակցելու այդ հանձնաժողովի աշխատանքներին, սա ինչպե՞ս եք գնահատում։

Այդ խորհրդարանական ընդդիմությունը, որը նախկինում իշխանություն է եղել, փորձ ունի նման հանձնաժողովներ ձևավորելու։ Օրինակ՝ Մարտի 1-ի գործով փաստահավաք խմբի աշխատանքն ինչո՞վ  ավարտվեց, ապրիլյան պատերազմի հարցերով հանձնաժողովի աշխատանքը ևս հասարակության համար մնաց անհասկանալի։ Այդ ամենից ելնելով՝ իրենք հասկանում են, որ հանձնաժողովի իրական նպատակն է պատասխանավությունն իշխող ուժի վրայից հանել, բաշխել միգուցե ռազմական ղեկավարության ներկայացուցիչների միջև և այսպիսով փորձելով արդարացնել իշխանությունների վարած ամբողջ քաղաքականությունը, կայացրած որոշումները։ Այդ տեսակետից խորհրդարանական ընդդիմությունը, բնականաբար, որևէ իրական ցանկություն չի կարող ունենալ մասնակցելու իշխող ուժի «մաքրման» գործընթացին։ Դա ևս վկայում է, որ այդ պրոցեսին մոտ կանգնած մարդիկ չեն համարում, որ սա օբյեկտիվ և անաչառ քննություն ենթադրող աշխատանք պիտի լինի։ Արտախորհրդարանական ուժերի մասնակցությունը, իհարկե, կարող է որոշ չափով փոխել իրադրությունը։ Բայց ես չեմ կարծում, որ իսկապես անկախ գործիչներին կարող են հրավիրել նման հանձնաժողովի աշխատանքներին մասնակցելու, որովհետև դա վտանգելու է հենց իշխանություններին, խանգարելու է գլխավոր քաղաքական խնդրին, որը բոլորը հասկանում են, որ այդ հանձնաժողովի առջև դրված է։

ՌՈԶԱ ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ, Լրագրող

1in.am


ՀԱՅԱԶԴ կայք Նմանատիպ Լուրեր
կարևորում,ենք,միջազգային,հանրության,հայկական,մշակութային,ժառանգության,նկատմամբ,ադրբեջանի,կողմից,իրականացվող,քաղաքականության,փաստագրումը․,ագն,խոսնակ , Կարևորում ենք միջազգային հանրության կողմից հայկական մշակութային ժառանգության նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող քաղաքականության փաստագրումը․ ԱԳՆ խոսնակ
Կարևորում ենք միջազգային հանրության կողմից հայկական մշակութային ժառանգության նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող քաղաքականության փաստագրումը․ ԱԳՆ խոսնակ
Հայաստանը կարևոր է համարում, որ միջազգային հանրությունը փաստագրում է հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգության նկատմամբ Ադրբեջանի կողմից իրականացվող քաղաքականությունը, հայտնել է ՀՀ ԱԳ նախարարության մամուլի խոսնակը՝ պատասխանելով «Aysor.am»-ի հարցմանը:
հայաստան,ադրբեջան,ամն,վաշինգտոն,հայաստան-ադրբեջան-բանակցություններ,ճնշում-բաքվի-վրա,հարցազրույց,ռիչարդ-կիրակոսյան , Վաշինգտոնը միայն կշարունակի ճնշում գործադրել Բաքվի վրա. Ռիչարդ Կիրակոսյան
Վաշինգտոնը միայն կշարունակի ճնշում գործադրել Բաքվի վրա. Ռիչարդ Կիրակոսյան
Վաշինգտոնը միայն կշարունակի ճնշում գործադրել Բաքվի վրա, պատժամիջոցը մնում է ԱՄՆ վերջին ծայրահեղ քայլը. 1lurer.am-ի հարցազրույցը՝ Ռիչարդ Կիրակոսյանի հետ:
դինքին,սպանողի,ազատ,արձակումը,անակնկալ,չէր.,հարցազրույց,«ակօս»-ի,հայկական,էջերի,խմբագիր,բագրատ,էստուգյանի,հետ , Դինքին սպանողի ազատ արձակումը անակնկալ չէր. հարցազրույց «Ակօս»-ի հայկական էջերի խմբագիր Բագրատ Էստուգյանի հետ
Դինքին սպանողի ազատ արձակումը անակնկալ չէր. հարցազրույց «Ակօս»-ի հայկական էջերի խմբագիր Բագրատ Էստուգյանի հետ
Պոլսահայ հայտնի լրագրող, «Ակօս» թերթի հիմնադիր Հրանտ Դինքի սպանության գործով դատապարտված Օգյուն Սամասթը չորեքշաբթի՝ նոյեմբերի 15-ին, վաղաժամկետ ազատ արձակվեց՝ սեպ խրելով Թուրքիայի հայերի, մասնավորապես՝ Դինք ընտանիքի արնահոսող վերքի մեջ:
ցանկացած,ճանապարհ,որն,անցնում,տարածքով,պետք,է,վերահսկվի,հայաստանի,կողմից.,տոյվո,կլաար , Ցանկացած ճանապարհ, որն անցնում է Հայաստանի տարածքով, պետք է վերահսկվի Հայաստանի կողմից. Տոյվո Կլաար
Ցանկացած ճանապարհ, որն անցնում է Հայաստանի տարածքով, պետք է վերահսկվի Հայաստանի կողմից. Տոյվո Կլաար
Հարավային Կովկասի և Վրաստանում ճգնաժամի հարցերով Եվրամիության հատուկ ներկայացուցիչ Տոյվո Կլաարի խոսքով՝ միանգամայն տրամաբանական է, որ Հարավային Կովկասում կոմունիկացիաների ապաշրջափակման համատեքստում ցանկացած ճանապարհ, ցանկացած երկաթգիծ, որը կանցնի Հայաստանի տարածքով, պետք է վերահսկվի Հայաստանի կողմից։
պահանջում,ենք,որ,լղ,ժողովուրդն,ապահով,վերադարձի,երաշխիքներ,ունենա․,եմ,խոսնակի,բացառիկ,հարցազրույցը , Պահանջում ենք, որ ԼՂ ժողովուրդն ապահով վերադարձի երաշխիքներ ունենա․ ԵՄ խոսնակի բացառիկ հարցազրույցը
Պահանջում ենք, որ ԼՂ ժողովուրդն ապահով վերադարձի երաշխիքներ ունենա․ ԵՄ խոսնակի բացառիկ հարցազրույցը
Եվրոպական Միության արտաքին հարաբերությունների հարցերով գլխավոր խոսնակ Պետեր Ստանոն պարզաբանել է Եվրոպական Միությունից հնչող հայտարարությունները Հայաստանին Խաղաղության եվրոպական հիմնադրամի միջոցով աջակցելու, երկրի հետ վիզաների ազատականացման շուրջ գործընթաց սկսելու վերաբերյալ։

<< Հայազդ>> կայքում արտահայտված որոշ կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետի հետ: